Қазақстан халқы Ассамблеясының 30 жылдығы: татулық, бірлік және достық – ел дамуының негізі

Қазақстан халқы Ассамблеясының құрылғанына биыл 30 жыл толып отыр. Бұл – еліміздің тарихындағы маңызды белес, тәуелсіздік жылдарында қол жеткізілген ең үлкен жетістіктердің бірі. Ассамблея – этносаралық келісім мен қоғамдық татулықты сақтап, көпұлтты Қазақстанды бір мақсатқа жұмылдырып отырған бірегей институт. Отыз жылдық белесті артқа тастаған бұл ұйым бүгінде мемлекеттің тұрақтылығын қамтамасыз ететін басты құралға айналды.

Қазақстан – көпұлтты мемлекет. Ел аумағында 130-дан астам этнос өкілдері өмір сүріп жатыр. Олардың әрқайсысының өзіндік тілі, діні, мәдениеті, салт-дәстүрі бар. Мұндай әртүрлілік кез келген ел үшін сын-тегеурін болып келеді. Әлемнің көптеген аймақтарында этносаралық қақтығыстардың ушығып жатқанын ескерсек, Қазақстанның ширек ғасырдан астам уақыт бойы бейбіт өмір сүруі – үлкен жетістік. Бұл жетістіктің басты сыры – Қазақстан халқы Ассамблеясының жүйелі жұмысы.

Ассамблея – тек этномәдени бірлестіктердің басын қосатын ұйым ғана емес, ол – халықты біріктіруші, қоғамдағы тұрақтылықты сақтаушы, мемлекеттік саясатты жүзеге асыруға ықпал етуші үлкен институт. Оның қызметі еліміздің әлеуметтік, саяси және мәдени өмірінің барлық саласын қамтиды.

Ассамблеяның Қазақстанға қажеттілігі. Кейде «Ассамблея бізге не үшін қажет?» деген сұрақ туындауы мүмкін. Бұл сұраққа бірнеше қырынан жауап беруге болады.

Біріншіден, Ассамблея – елдегі этносаралық татулықтың кепілі. Егер мұндай институт болмаса, әр ұлт өз бетінше дамып, қоғамда оқшаулану үрдісі орын алуы мүмкін еді. Ассамблея этностарды бір мақсатқа біріктіріп, олардың мәдениетін дамытуға жағдай жасап отыр.

Екіншіден, Ассамблея – бейбітшілік пен тұрақтылықтың тірегі. Қоғамда тұрақтылық болған жерде ғана экономика дамиды, инвестиция тартылады, халықтың әл-ауқаты артады. Шетелдік сарапшылардың пікірінше, Қазақстанның соңғы онжылдықтағы тұрақты дамуы этносаралық татулыққа тікелей байланысты.

Үшіншіден, Ассамблея – жастарды тәрбиелеу алаңы. Жастардың бойына патриотизмді, толеранттылықты, бейбіт өмір құндылықтарын дарыту үшін Ассамблея жанынан түрлі жастар ұйымдары құрылған. Олар форумдар, мәдени шаралар, қайырымдылық акциялары арқылы жас буынды достық пен ынтымаққа тәрбиелеуде.

Төртіншіден, Ассамблея – мемлекеттік тіл мен ұлттық мәдениетті дамытудың қозғаушы күші. Этностар қазақ тілін үйренуге, мемлекеттік құндылықтарды құрметтеуге ерекше көңіл бөлуде. «Мың бала» жобасы аясында мыңдаған этнос жастары қазақ тілін меңгеріп, ұлттық тарих пен мәдениетке жақындай түсті.

Президент Тоқаев және Ассамблеяның жаңа кезеңі. Қасым-Жомарт Тоқаевтың бастамасымен Ассамблея жаңа кезеңге өтті. Президент әрдайым бірлік пен татулықты басты құндылық ретінде атап көрсетіп келеді. Оның «Жаңа Қазақстан» тұжырымдамасында да қоғамдық келісімнің рөлі айқындалған. Мемлекет басшысы Ассамблея сессиясында: «Қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлік – Қазақстанның дамуының негізгі кепілі. Біз осы құндылықтарға сүйене отырып, Жаңа Қазақстанды құрамыз», – деп атап өтті. Бұл сөздер еліміздегі этносаралық татулықтың стратегиялық мәнге ие екенін көрсетеді. Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың бастамасымен өңірлерде Қоғамдық келісім кеңестері құрылды. Бұл кеңестер халық пен билік арасындағы дәнекерге айналып, жергілікті деңгейдегі мәселелерді шешуге үлес қосуда. Сонымен қатар, медиация институттары дамып, даулы жағдайларды сотқа жеткізбей шешу тәжірибесі кеңінен таралуда. Жетісу облысы мысалындағы Ассамблея қызметі

Ассамблеяның жұмысы әр өңірде өзіндік нәтижесін көрсетіп отыр. Жетісу облысында этносаралық келісім мәселесі ерекше назарда. Мұнда 20-дан астам этнос өкілдері тұрады. Облыстық Ассамблея жанында этномәдени бірлестіктер жұмыс істеп, халықтың достығын нығайтуға үлес қосуда. Облыстық жастар қанаты жыл сайын «Жастар достығы фестивалін» ұйымдастырады. Бұл фестивальде түрлі этнос жастары өз өнерін көрсетіп, салт-дәстүрлерімен бөліседі. Сондай-ақ, қайырымдылық шаралары, тіл үйрету курстары да тұрақты өткізіліп келеді. Статистикалық деректерге сүйенсек, Жетісудағы жастардың 70 пайызы Ассамблея ұйымдастырған іс-шараларға қатысып жүр. Бұл – жастардың татулық идеясын қабылдап, болашағын бірлікпен байланыстыратынын көрсетеді.

Ассамблеяның халықаралық мойындауы. Қазақстан халқы Ассамблеясының тәжірибесін халықаралық ұйымдар жоғары бағалайды. БҰҰ, ЕҚЫҰ сияқты беделді құрылымдар Қазақстанды этносаралық татулық үлгісін қалыптастырған мемлекет ретінде атап өтуде. Әлемнің көптеген елдері біздің тәжірибемізді зерттеп, этносаралық қатынастарды реттеу тетіктерін үйренуде. Бұл – Ассамблеяның Қазақстанға ғана емес, жалпы халықаралық қауымдастыққа да пайдалы институт екенін дәлелдейді.

Ассамблеяның мәдениет пен руханияттағы рөлі. Ассамблея қызметінің тағы бір бағыты – мәдени әртүрлілікті сақтай отырып, ұлттық бірегейлікті нығайту. Әр этнос өз мәдениетін сақтап қана қоймай, қазақ халқының дәстүрлерін құрметтеуге, мемлекеттік мерекелерді бірге атап өтуге атсалысуда. Мәселен, Наурыз мерекесі бүгінде тек қазақ халқының емес, барлық этностардың ортақ мерекесіне айналды. «Достық дастарханы» жобасында әр ұлттың өкілдері өз тағамдарын ұсынып, мәдениетін таныстырады. Мұндай шаралар халықтың бір-біріне жақындасуына, сенім мен сыйластықтың артуына ықпал етеді.

Ассамблеяның әлеуметтік-экономикалық пайдасы. Этносаралық келісім тек мәдениет пен саясатта ғана емес, экономикада да оң нәтиже беруде. Қоғамда тұрақтылық орнаған жағдайда ғана кәсіпкерлік дамиды, шетелдік инвестициялар тартылады. Қазақстанның соңғы 30 жылдағы экономикалық табыстарының басты алғышарты – ел ішіндегі бейбітшілік пен тұрақтылық. Бұл тұрғыда Ассамблеяның қосқан үлесі зор.

Сарапшылардың айтуынша, Қазақстанға тартылған әрбір ірі инвестицияның артында елдегі тұрақтылық факторы тұр. Инвестор үшін ең маңыздысы – ел ішіндегі тыныштық. Бұл тұрғыда Ассамблеяның қызметі экономикалық тұрғыдан да үлкен пайда әкеліп отыр.

Қорыта келе. Қазақстан халқы Ассамблеясының 30 жылдығы – елдің ең үлкен жетістігін айқындайтын мереке. Ол – Қазақстанға аса қажет, пайдасы мол институт. Ассамблея елдегі тұрақтылықты сақтап, этностарды біріктіріп, жастарды тәрбиелеп, мәдениетті дамытып, экономикалық өсімге жағдай жасап отыр. Қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлік – мемлекеттің ең басты құндылығы. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарынан бастап сақталып келе жатқан татулық – бүгінгі күннің де, болашақтың да басты тірегі. Ассамблея осы құндылықтарды нығайтуға бағытталған ең тиімді құрал болып қала бермек. «Бірлік бар жерде тірлік бар» деген халық даналығы дәл осы Ассамблеяның қызметінде нақты көрініс тапты. Қазақстан халқы Ассамблеясының 30 жылдығы – тек бір ұйымның ғана емес, бүкіл елдің ортақ мерекесі. Ол – татулықтың, достықтың және тұрақтылықтың мызғымас символы.

Марат Еламан Саятұлы