ӘР ҚАЗАҚТЫҢ БОРЫШЫ
24.02.2017
1994
0

Сұлтанмахмұт айтқандай, «қараңғы қазақ көгіне өрмелеп шығып күн болған» Алаш арыс­тары ықпалымен «Алашорда» үкіметінің құрылғанына биыл 100 жыл толып отыр. «Алашорданың» 100 жылдығына және азаттық жолында жанын қиған арыстарымыздың рухын ұлықтау шаралары басталып кетті. Ұйымдастырушылар – «Қамшы» ақпараттық агенттігі өкілдері. «Қамшы» ақпараттық агенттігінің жетекшісі Біләл Қуаныштан Алашорданың 100 жыл­дығына арналған шаралар жайлы айтып беруін сұраған едік.

– Алаш арыстарының рухына ар­нап ас бергелі жатыр екенсіздер. Мұн­дай игілікті іске не түрткі болды?
– Биыл Қазақстан Республика­сының іргетасы – «Алашорданың» құрылғанына 100 жыл толды. Бұл тарихи датаны ойдағыдай атап өту – Алаш арыстары аңсаған азат Отанда өмір сүріп жатқан біздер үшін абыройлы міндет. «Алаш туы ас­тын­да, күн сөнгенше сөнбейміз!» деп әз жандарын пида еткен ата-бабаларымыздың аманатын насихаттау – әр қазақтың бұлтармас бо­рышы.
Бодандық жылдар мен тәуел­сіз­дік кезеңінде бірлі-жарым еске алу­лар болғаны болмаса, бүкіл Алаш арыстарына арнап ас беріл­ге­нін өз басым естімеппін. Қазақта «өлі разы болмай, тірі байымайды» деген сөз бар. Бұл, әрине, өткенің мен кеткеніңді таразылап, Хақ пен Ха­лық алдында тарихыңды әр уа­қыт еске алып отыруды көздеп ай­­­тылса керек. Сол тұрғыдан «Мәң­гілік Ел» боламыз деген бү­гінгі Қазақ елі үшін «Алашорданың» орнын кез келген адам тым биік бағалауы тиіс. Ол біздің төл та­ри­хы­мыздың абыройлы да тағдырлы шын­дығы. Ширек ғасырлық тәуел­сіздігіміздің тағанында Ала­шор­да­ның алтын ізі жатыр десек, қа­те­лес­пейміз. Біздің ұстаным: бүгінгі ұрпақ жасауға тиісті жұмысты мем­лекетке ғана қарап отырмай, әр қа­зақ қолынан келгенінше қам жа­сауы қажет. Сол мақсат үдесінде қал-қадерімізше «Алашорданың» 100 жылдығын жыл бойы атап өт­сек деген шешім қабылдадық.
– Алаштың 100 жылдығына ар­нал­ған шарада бес түрлі бағыт көр­сетілген екен. Солар жайлы тоқ­тал­саңыз?
– Жинақтай айтсақ, «Ала­шор­даның 100 жылдығына» орай «Қам­шы» ақпараттық агент­тігінің биыл­ға атқаратын іс-шаралары мы­надай болмақ:
1. Алаш арыстарының рухына ар­налған ас. Ең алдымен, Алашшы­лар­дың рухына бағыштап мал сойып, құран оқытып, киіз үйлер ті­гіп, жиналған жұртқа ас беру – бас­ты жұмысымыз болмақ. Қа­сиет­ті асты өткізетін орынға Алма­ты­­дағы Ахмет Байтұрсынұлы мұ­ра­жайын таңдадық. Жиырма жыл­дан бері Байтұрсынұлы мұра­сын зерттеп, мұражай тізгінін ұс­тап келе жатқан ұстаз, ғалым Райхан Имаханбет бұл ұсыны­сымызды қуана қабылдады. Алла бұйыртса, Әли­хан Бөкейханов дүниеге келген күн – бесінші наурызда билік өкіл­дері мен қоғам қайраткерлері, өнер жұл­дыздары қатысқан үлкен ас осы мұра­жайда өтпек. Асқа Алаш арыс­тары­ның рухына құран оқуға ҚМДБ-ның Бас мүфтиі Ержан қа­жы Малғажы­ұлына арнайы ша­қыру жібердік. Ал Алматы қаласы әкімінің орынбасары Арман Қы­рық­баев мырза бұл асқа әкім Бауыржан Байбек немесе өзі міндетті түрде қатысатынын айтты.
2. 100 ағаш отырғызу. Алматы қа­­ласы әкімшілігінің рұқсатымен бел­гіленген орынға 100 ағаш отыр­ғы­зылады. Бұл шараға кез келген адам­ның қатысуға мүмкіндігі бар.
3. 100 жетім балаға киім-кешек сый­лау. Ата-анасы жоқ, жетімдер үйінде тәрбиеленіп жатқан жасөс­пірім­дерге бір жолғы қамқорлық. Бұл шараға кез келген адамның қа­тысуға мүмкіндігі бар.
4. 100 студентке стипендия. Жо­ғары оқу орындарында оқып жат­қан жетім балаларға, отбасында қиыншылығы барларға, үздік оқи­тындарға бір жолғы стипендия бе­ріледі. Бұл шараға қолдау көрсету үшін кез келген адамның қатысуға мүмкіндігі бар.
5. 100 ізбасар. «Қамшы.kz» оқыр­мандарының сараптауымен «Алашорда» мұрасын зерттеген, насихаттаған, ізін жалғаған, Қазақ еліне айрықша еңбек етіп жатқан 100 адам іріктеліп алынады. Оның ішінде 10 қайраткерге «Алашордаға – 100 жыл» мерекелік медалі табыс­талып, сый-құрмет көрсетіледі.
– Бұл шара қаражатқа тірелері сөз­сіз. Үлкен ағаларымыз тарапынан сіздерге қолұшын береміз деп жатқан ерік­тілер бар ма?
– «Қамшы» ақпараттық агент­ті­гі осыған дейін өткізген барлық қо­ғамдық іс-шараларға мемлекет қа­зынасынан бір тиын сұраған емес. Қажетті қаржыны көбіне-көп қа­рапайым азаматтар өз ықы­лас­тарымен беріп жатады. Әсіресе, Ата­жұртқа оралған алдыңғы тол­қын ағалардың көмегі көп екенін айта кеткен жөн. Бұл жолы да бір қазақ шаңырағын, бір қазақ уығын кө­теріп, бірнеше үйді тіккелі отыр­мыз. Талдықорғаннан хабарласқан жігіттер асқа сойылатын жылқыны әкелеміз деп сәлем айтты. Бас-аяғы үш миллион теңгеге жуық шығын кет­се де, бұл астың миллиардтаған қар­жы жұмсалған кез келген іс-ша­радан салмағы мен «аруағы» басым деп ойлаймын.
– Алаш мұратын бүгінгі жастар қалай түсінеді? Олардың жүрегіндегі Алаш идеясына деген адалдықты қалай сипаттаған болар едіңіз?
– Осы асты өткізудің дайын­дық кезеңінде көп нәрсені аңғар­ғандай болдым. Шынын айтқанда, «Алаш», «Алашорда» ұғымын тек та­рих пен әдебиетті жақсы білетін не­месе көзіқарақты, көп оқыған, отаншыл отбасында дүниеге келген аз санды жастар ғана сезіне ала­­ды екен. Тіпті, «Алаш кім, ол не?» деп сұрағандар да кездесті. Бұл, әрине, 25 жыл тәуелсіз ел болып келе жатқан мемлекетіміз үшін, идеологиямыз үшін өте ұят­ жағдай. Себебі, өткенін бағалай алмаған ұрпақ бүгінгіні де жетіс­тірмейтіні айдан анық. Ал Алашты терең ұғынған, жүрегімен сезінген жастар тәуелсіздіктің де қадірін шын түсіне алатынына күмән жоқ. Се­бебі, өткен ғасырдың бодан ке­зеңін­де «Алаш арыстары осы еге­мен­дік үшін қалай күресті? Жандарын не үшін пида етті?» деген сұ­рақтарға жауап іздеген адам бү­гінгі тәуелсіздік кезеңінде өзінің не істеп жатқанына әр сәт есеп бе­ріп отырары сөзсіз. Міржақып­тың:
Көзіңді аш, оян қазақ, көтер басты.
Өткізбей қараңғыда бекер жасты.
Жер кетті, дін нашарлап, хал харам боп,
Қазағым, енді жату жарамас-ты, – деген сөзі әлі де қаз-қалпында бұрын­ғыдан да өзекті бола түскені ақи­қат. Ендеше, қазір жататын, ұйық­тайтын, мемлекетке қарап ала­қан жайып отыратын уақыт емес. Әр қазақ тым құрыса, ертең ба­ласына есеп беретіндей еңбек еткені жөн. Әттең! Бүгінгі жастар «Алаш арыстарының» өздеріндей ша­ғында қандай харекет еткеніне бір сәт назар аударса, көз ілуден қа­лар еді…
– Әңгімеңізге рахмет!

Әңгімелескен
Н.БАТЫР.

ПІКІР ҚОСУ

Ваш адрес email не будет опубликован.

Пікір