ОҚЫРМАННЫҢ ОБАЛЫНА ҚАЛМАУЫМЫЗ КЕРЕК
Қазір кез келген нәрсені салыстырмалы түрде сипаттайтын кезеңге тап келіп тұрмыз ғой. Бұл дұрыс та шығар. Алайда, әр нәрсенің ерекшелігі, артықшылығы мен айырмашылығы, кемшін тұстары да болады. Мұны жоққа шығаруға болмайды.
Берік БЕЙСЕНҰЛЫ,
«Айқын» газеті
Бас редакторының бірінші орынбасары
Рас, ақпарат таратуда әлеуметтік желілер мен интернет сайттар алға шығып кетті. Дегенмен, мәселе ақпаратты қалай беруде ғой. Қазіргі сайттар мен әлеуметтік желілер тақырыбын айқайлатып, бірақ ішінде мазмұны жоқ оқиғаларды беруге әуестеніп алды. Осы орайда еліміздегі рейтингі жоғары белгілі бір сайтқа шолу жасап жіберсек, ақпараттар ағыны төмендегідей болып шығады: «Оралда екі ұртына ботокс екпесін жасатқан шенеуніктің әйелі шоктан қайтыс болды», «Ақтөбе облысында журналистердің аяғын сындырмақ болған әкім сөзінен тайқыды», «Атышулы рэпер ұсақталып кеткен қазақ жігіттерін әнге қосты». Білмеймін, ақпаратты жедел берудегі интернеттің артықшылығы шығар бұл, бірақ газеттегі мақалаларға осындай тақырып қою кәсібилікке жатпайды. Ақиқатында басылымға салмақтылық қана тән. Бәріміздің «илегеніміз бір терінің пұшпағы» болғанымен, ақпаратты оқырманға ойлантып беруде, салмақтап, сараптамалық тұрғыдан беруде басылымның бәсі жоғары дер едім. Дегенмен, әрқайсысының ұстанған өз жолы бар. Мысалы, «Айқынның» сайтында күніне екі рет жаңарып, жедел жарық көріп отыратын ақпараттар ағыны ешқашан газетке жарияланбайды. Сайтқа шыққан ақпарат басылым бетінде сапалы, сауатты көрінбеуі де мүмкін. Сондықтан телеарна, интернет пен басылымды салыстырмалы түрде қарап, таразыға салып, бәсекелестірудің жөні жоқ секілді.
Бірақ қалай айтқанда да оқырманның немесе көрерменнің обалына қалмауымыз керек. Бүгінгі оқырман сауатты, оған не қажет, рухани, әлеуметтік-экономикалық, спорттық ақпарат керек пе, оны өзі екшеп, өзі талғамға салады. Өзі тауып, керегін алады, көргенінен өзі ой түйеді. Сондықтан әңгіме ақпаратты жедел беруде ғана емес, ақпаратты сауатты жазып, бере білуге де тіреліп тұр.
Қазір көпірме сайттар көбейіп кетті. Оларға тән кемшілік, бір оқиғаны бір-бірінен көшіріп басады. Екінші бір сайтты ашсаң, орын алған оқиға сол қалпында басқа бір тақырыппен тағы да беріледі. Бұл жерде жеделдік туралы қандай әңгіме қозғауға болады?!
Әр газеттің қалыптасқан өз оқырманы бар. Елдің, отбасының әр түрлі әлеуметтік-экономикалық жағдайына байланысты басылымның да тиражы белгілі бір деңгейде өсіп немесе төмен түсіп отырады. Бірақ бір нәрсені ұғыну керек, басылымның беделі ешқашан тиражбен өлшенбек емес. «Түбінде интернет алға шығады, қағаз басылымның күні қараң болады» деу күпірлік. Электрондық қызметі дамыған, интернет сайтының күні озған әлемнің өркениетті елдерінде де осы күнге дейін газет интернетпен қатар бәсекелестікпен өмір сүріп келеді. Сондықтан сайтқа жедел берілген ақпарат немесе газетке шыққан мақала туралы ойды да, ойлантатын мәселені де оқырманның өз талғамына қалдыру керек. Ол үшін ең алдымен біз, журналистер қауымы оқырманға обал жасамауымыз қажет.