«қазақ әдебиеті» – қазақтың айнасы
ҚазМУ-дың үшінші курсында оқып жүргенде орналасып, қызмет істеп жүрген «Халық кеңесі» газетім 1996 жылы аяқ-астынан жабылып қалды да, «Қазақ әдебиетіне» келдім. Сол кездегі Ақпарат министрі Алтынбек Сәрсенбаев «Егемен Қазақстан» газетіне баруға ұсыныс жасады. Бірден бас тарттым. «Кейбіреулер «Егемен Қазақстанға» қызметке тұруды өмірбақи армандап өтеді, ал сен бас тартып тұрсың!» деді езу тартып.
Мен болашақта шығармашылықпен алаңсыз айналысатын жазушы болғым келетінімді, сондықтан еркіндеу басылымға барғым келетінін жасырмай айттым. «Қайда барғың келеді?» – деді. Күткенім де осы сұрақ еді, ойланбастан: «Қазақ әдебиетіне…» – дедім. «Болды! – деді, – бүгін Ахат Жақсыбаевқа ескертіп қоямын, ертең бара бер!»
Ертеңінде «Қазақ әдебиеті» газетінің сол кездегі бас редакторы Ахат Жақсыбаевқа бардым. Шынында да министр ескертіп қойыпты, Ахат аға жылы қабылдады: «Арызыңды жаз, бүгіннен бастап «Руханият» бөлімінің меңгерушісісің. Қайта саған рахмет, министр сен үшін бізге тағы бір штат қосып берді. Біз оны сұрап ала алмай жүр едік» , – деді күлімсіреп. Сөйтіп, «Қазақ әдебиетінің» қызметкері болып шыға келдім.
Ол кезде әдеби басылымда кілең марқасқалар қызмет істейтін. Исраил Сапарбаев, Мейірхан Ақдәулет, Жүсіпбек Қорғасбек, Еркін Жаппас, Қуаныш Жиенбай, Әбубәкір Қайран, Әмірхан
Меңдеке, Әлия Бөпежанова, Болат Жетекбай және жандары жәннатта болсын, Адам Мекебаев пен Армиял Тасымбеков марқұмдар мені жас деп шетқақпайлаған жоқ, қатарларына тартты, ағалық ақыл-кеңестерін айтып, әр кез қолдап-қуаттап отырды. Артынша бұл қатарға Тұрсынжан Шапай, Нұрғали Ораз, Ғалым Боқаш, Әмірхан Балқыбек сынды мықтылар келіп қосылды.
Бұлардың қай-қайсысы да қамшы салдырмас бәйгеторылар еді. Солардың артында шаң қауып қалмас үшін жанталастық. Іздендік, еңбектендік, бұрқыратып мақала жаздық. Көбіне-көп елдік, ұлттық мәселелерді көтердік. «Қазақ әдебиеті» көтермеген шетін тақырып қалған жоқ. Ел-жұрт, мемлекет, тәуелсіздік, тіл мен дін, салт-дәстүр, қала мен ауыл, әдебиет, өнер, ғылым-білім мәселелері толық қамтылып, жеріне жеткізіле айтылып жатты… Сол жылдары «Жерді сатуға болмайды!» деп мақала жазып, жоғары жақтан ескерту алып, жұмыстан шығып кете жаздағаным да есімде. Кенесары хан мен Мұстафа Шоқайдың сүйектерін туған жерге алып келіп, арулап жерлеу мәселесін көтеріп, оның үлкен қоғамдық пікір тудырғанын көзіқарақты оқырман біледі ғой деп ойлаймын. Кейкі батырдың бас сүйегін Санкт-Петербургтегі Антропология және этнография мұражайынан (Кунсткамера) алғаш көріп, құжаттарын жариялаған да біз едік. Бүгінде соның бәрін мақтанышпен айта аламын.
Жоғарыда аттары аталған ағаларыммен бірге қызмет істей жүріп, көп нәрсе үйрендім, жан-жақты жетілдім, азды-көпті елге танылдым. Қазақ әдебиетінің классиктерімен «Қазақ әдебиетінің» қабырғасында жүргенде танысып, көпшілігімен жақын араластым. Ендеше, сол кезде дұрыс шешім қабылдағаныма әлі күнге дейін өзіме-өзім риза боламын. Бір сөзбен айтқанда, мені өмірдің үлкен айдынына алып шыққан, шыңдаған, шынықтырған «Қазақ әдебиеті» еді, сол үшін де сүйікті басылымыма қарыздармын. Бұл маған үлкен мектеп болды.
«Қазақ әдебиеті» қазақ халқының өзін-өзі көретін айнасы, қолындағы туы, ары, ұяты, намысы. Ұлтымыздың рухани өсуіне, жан-жақты дамуына, ұлт ретінде кемелденуіне өлшеусіз үлес қосты. Тіпті кеңес өкіметі кезінде де бұл басылымның қазақ қоғамындағы орны мен ықпалы ерекше болды. Еліміз бен ұлтымыздың мүддесін қорғады, мәдениетін, өнерін, әдебиетін, ғылым-білімін, салт-дәстүрін, әдет-ғұрпын дәріптеді, кеңінен насихаттады. Қазақтың қадір-қасиеті мен ана тілімізді сақтауға ұйытқы болды, табандылық танытты. Ұлттығымызды жоғалтпауға, асқақ рухымызды өшіріп алмауға, тәуелсіздік үшін күресті тоқтатпауға барын салды. Осынау қасиетті жолда ештеңеден тайынып, тартынған жоқ. Сол үшін «Қазақ әдебиеті» газеті мен онда әр кезеңде қызмет істеген қалам қайраткерлеріне алғыс айтамын. Ризашылығым шексіз. Осы міндетті тәуелсіздік алғаннан кейін де лайықты жалғастырды. Соған өзімнің де тамшыдай болса да үлес қосқанымды мақтаныш етемін. Алдағы уақытта да тәуелсіздігіміздің баянды болуына, ұлтымыздың рухани түлеуіне, ана тіліміздің тұғырына қонуына, әдебиетіміз бен өнеріміздің кеңінен қанат жаюына өз үлесін қоса беретініне кәміл сенемін. Ел мен ұлтқа қызмет ету жолындағы игі дәстүрді білікті редактор, дарынды қаламгер Дәурен Қуат бауырым бастаған қаламгерлер лайықты жалғастырып келе жатыр. Газетті шын мәнінде жаңа сапаға, жаңа деңгейге көтерді, оқылымды басылымға айналдырды. Әр санын қалт жібермей қадағалап, оқып отырамын. Алғыстан басқа айтарым жоқ.
Мерейлі мерейтойына орай газет ұжымына толайым табыстар тілеймін!
Мерейтойың құтты болсын, «Казақ әдебиетім!» . Қазақ халқымен бірге мәңгі жасай бер!
Думан РАМАЗАН,
Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері,
Халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты