Қазақтан басқа кімге керекпіз?
«Пруст сауалнамасы» vs «Қазақ әдебиеті»
Алмас Темірбай, ақын
– Адамның басты қасиеті не деп ойлайсыз?
– Адамгершілігінен айнымай, ар-ұятынан айрылмай, обал-сауапты біліп, ғұмыр кешуі шығар?!
– Ер-азаматтың басты қасиеті ше?
– Бірінші өзінің қамын емес, елінің қамын ойлай жүруі.
– Бақыт деген ұғымды қалай түсінесіз?
– Абстрактылы ұғым ғой. Өз елімде, өз туған жерімде жұтқан бір жұтым ауам да – бір бақыт мен үшін!
– Сүйікті әдеби кейіпкеріңіз кім?
– «Ақан серіде» – Ақан сері, «Ұлпанда» – Ұлпан, «Ай мен Айшада» – Айша, ал «Абай жолында» – Базаралы… Есенғали көкемнің «Адам» өлеңінде – Көркембай ақсақ!
– Ең басты кемшілігіңіз не?
– Кейде кісі көңіліне қарамай, қатты айтып қалатыным, шындықты бетке айтып тастайтыным, қадалған жерімнен қан алатыным.
– Бос уақытыңызда немен айналысасыз?
– Бос уақыт болмай жүр-ау қазір. Бұрын балық аулап, аңға шығушы едік, бильярд ойнап, жақсы кітап оқушы едік…
– Өмірге екінші рет келсеңіз, кім болуды қалар едіңіз?
– Екінші рет келмейтінімді білемін. Қайта келмей-ақ та қояйын. Десек те, кеп қалсақ – ақын болып, осы өмірімді қайта сүрер ем…
– Қандай елде өмір сүргіңіз келеді?
– Жақсы болсын, жаман болсын, тек қана Қазақ елінде. Қазақтан басқа кімге керекпіз біз?
– Қандай ерекше қабілетке ие болғыңыз келеді?
– Қатерлі ісікті толық емдеп-жазатын емшілік қабілетім болса ғой, шіркін…
– Қандай сәттерде осалдық танытасыз?
– Ешқандай фобиям жоқ. Ар-намысыма тиіп ашуландырса, көзінің отын жарқ еткізіп жіберуім мүмкін…
– «Ғайыпқа сену» дегенді қалай түсінесіз?
– Жоқтан бар етіп жасаған Алланың құдіретінің шексіздігіне сену.
– Егер өнертапқыш болсаңыз, не нәрсені ойлап табар едіңіз?
– Гиппопотомомонстросесквиппедалионы!
– Не нәрседен жиіркенесіз?
– Өтірік пен екіжүзділіктен.
– Сіз үшін ең ұнамсыз тарихи тұлға кім?
– Сталин және тағы бір диктатор…
– Жиі айтатын қанатты сөзіңіз?
– «Істегісі келмеген адам – сылтау айтады, істегісі келген адам – амалын табады!»
– Көзіңізге жиі жас аласыз ба?
– Өте сирек. Құдай жылатқан кездерде ғана…
– Үнемі есіңізде жүретін Абайдың бір сөзі?
– «Сақалын сатқан кәріден еңбегін сатқан бала артық», «Еңбек қылмай тапқан мал – дәулет болмас,
Қардың суы секілді тез суалар».
– Қазіргі адамдардың бойынан қандай қасиеттер жоғалып барады?
– Қазіргі адамдардың 90 пайызы уәдесіне берік емес, екі сөйлейді, өтірік айтады. Баяғыда ата-бабаларымыз еш қағаз-қаламсыз-ақ, келісім-шартсыз-ақ, қол алысып, бір ауыз уәдесімен еларалық мәселелерді де шеше беретін және сол уәдені бұзбайтын.
– Біздің заманымыздың мықты ақыны кім? Мықты жазушысы ше?
– Поэзияда мықтылар көп қой. Ал прозада – Мұхтар Мағауин ерекше.
– Жас қаламгерлердің бойынан қандай артықшылықтар мен кемшіліктерді көріп жүрсіз?
– Әлем әдебиетін оқитындығы – артықшылығы. Және де сол әлем әдебиетімен қатты ауыратындығы – кемшілігі. Ақын болып толық қалыптаспай, қазақ әдебиетін тауысып оқып бітпей, шетел шығармаларына құмарту – өте қауіпті. Байқау керек. Ұлылардың рухы олардың болмысын жұтып қояды. Өздерін-өздері солай жоғалтып алған жас ақындар көп бізде… Есесін жібермегендер – Есенғали, Тыныштықбек, Ұлықбек, Гүлнәр секілді тоқсаныншы жылдардағы санаулы алыптар ғана…
ПІКІРЛЕР2