Атам Зарлы діни сауатты, ескіше хат таныған иманы берік адам болыпты. Бірінші әйелі Ақбала апамыздан Мырзахмет, Өтеғұл, Бәтиманы босанып апамыз науқастанып өмірден өтеді. Шиеттей балалармен қалған атамызға Шу өңірін мекендейтін, тектілігі тереңнен тамыр тартқан қайын жұрты, Қоралас елінің ү лкендері, ата жолымен, апамыздың туған сіңлісі Тоқсұлуды қосса керек.
Ол апамыздан Мұстафа, Мұртаза, Абілхасым, (Ақыл) Молдахасым дүниеге келіпті. 1941 жылғы сұрапыл соғыс басталғанда әкем Мұстафа (1906-1973) алғашқылардың қатарында соғысқа аттанады. Артынша бауырлары Мұртаза (1910-1944), Ақыл (1918-1987), Молдақасым (1924-1988) немере інісі Нұрхастар (1920-1986) да аттаныпты. Әкем Украина майданында мергендер (снайпер) қатарында болып бір аяғын сонда қалдырып, 1944 жылы елге аман оралады. 1945 жылдардың соңына қарай Ақыл, Молдақасым, Нұрхас тәтемдер аман келді. Ал Мұртаза хабарсыз кетті. Әкем рахметіллік әр кез інісін есіне алып: «Мен бүгін бір түс көрдім, інім Мұртаза аман-сау екен, үстінде аппақ көйлегі бар, «Тәте, мен тірімін ғой, мені неге сыртта қалдырдыңдар?», – деп келіп тұрады, ол тірі, пленге түсіп, Германға өтіп кетті ме екен?..», – деп қайғырып отыратын. Кейіннен іздестіріп те көрген еді, еш хабар болмады. Арада қаншама жылдар өтті. Теледидардан «Бармысың бауырым» хабары жүріп жатқанын көріп, әпкем Гүлбахира: «Қойшан, тәтем өмірбақи інісін айтумен кетті, соны қарастырып көрші», – деп айтып жүрді. Мен бір-екі рет сұрастырып, аты-жөнін жазып та бердім, бірақ еш дерек шықпады. Қазақ радиосына келгеніме де он жылға таяп қалды. «Үйрек ұшады, қаз қонады», – демекші Радио басшылығы ауысып, басшылыққа журналист ініміз Мәди Манатбек келіп, «Бармысың бауырым» хабарын радиодан ашты. Талайлардың жоғы табылып, қызметкерлеріміз алғыстың астында қалып жатты. Біздің «Әдеби-Саз» редакциямызға томпиған, көп нәрсемен ісі жоқ Әсел Асқарқызы атты бір қыз бала келіп, оңашалау отырып, өз шаруасын дөңгелетіп отырды. Бір күні кешкісін жұмыс соңында, сіз немен айналысып отырсыз деп сұрап қалдым. «Ағай, мен елдің жоғын іздеп отырмын», – деп жауап берді. Ендеше сізге бір өтініш, менің әкемнің інісі 1941 жылы соғысқа аттанып, белгісіз болып кетіп еді, соны қарастыра аламыз ба? – деп өтініш жасадым. Аты-жөнін жазып алды. Ертесіне таңертең жұмысқа келсем әріптесім: «Сіздің атаңыздың дерегін таптым», – деп өмірбаяндық құжаттарын қолыма ұстатты.
Фамилиясы: Зарлиев Есімі: Мұртаза /Муртаза/.
Туған күні: __.__.1910
Туған жері: Казах ССР, Жамбыл обл., Свердлов ауданы, Сары-Барақ колхозы.
/Қосымша: Свердлов ауданы – 1996 жылдан бері Байзақ ауданы деп аталады/.
Соғысқа кеткен күні: 28.06.1942 ж.
Жасы: 32-де.
Соғысқа қай жерден шақыртылған: Казахская ССР, Джамбулская облыстық әскери комиссариаты.
Әскери шені: қызыл әскер.
Жауынгер қатарынан шыққан уақыты: __.12.1944ж /немесе __.10.1944 ж./ Жауынгер қатарынан шығуының себебі: іс-түссіз жоғалған.
Ақпарат: Ресей Федерациясының Қорғаныс министрлігінің орталық мұрағатынан алынды. 18.04.2018 ж.
Сол уақытта абайтанушы ғалым Сұлтан Ыбырай, Жасұлан інім, Әбдірәлі ағалар да келе қалған еді. Сұлтан: «Аға мынаның көшірмесін маған да беріңіз, мен де қарастырайын», – деп алып кетті. Ертесіне ол да, бар архивтерден сұрастырып,аталарым Зарлиев Муртаза, Зарлиев Ахил, Зарлиев Молдахасымдардың деректерін тауып, марапатталған ордендері мен құжаттарын әкеліп берді.
Жаны жәннатта болғыр, Мұртаза атамның соғысты қай жерден бастап, қай жерлерді қорғағандығы жөніндегі соғыс жолдары да табылыпты. «Бір тәуекел бұзады мың қайғының қаласын, Бір жақсы сөз бітірер, мың көңілдің жарасын», – демекші, енді атамыздың сүйегінің қай жерде қалғандығының дерегін іздестіруге жан-жаққа сұрау салып отырған жағдайымыз бар.
Зарлы (Қошан) Қойшығұл Мұстафаұлы,
Халқаралық Ж.Жабаев атындағы сыйлықтың лауреаты, «Құрмет» орденінің иегері.