Ерлан ҚАРИН,
«QAZAQSTAN» РТРК» АҚ Басқарма төрағасы

– Рейтинг – шартты ұғым. Десе де бәсекенің қатал талабына ілесу үшін дәл осы рейтингке көп телеарна байланып қалды. Сіз ҚР Ақпарат және коммуникациялар министрлігі жа­нындағы қоғамдық кеңес оты­рысында рейтингті өлшеудің бас­қа да баламалы жолдарын қол­дану ке­рек деген пікір айттыңыз. Рей­тинг­ті өлшеудің балама жолы кө­рер­менді көбейтуге қаншалықты ықпал етеді деп ойлайсыз?
– Рейтингсіз телеарна­лардың да­муы мүмкін емес, ол кері бай­ланыстың бір түрі. Телеарналар өз өнімінің қанша­лықты қолдауға ие болғанын рейтинг арқылы біледі. Соған байланысты әр арна өз стратегиясын жасайды. Телеарна – қоғамдағы на­рықтық-экономи­калық байланыс­тардың бір бөлігі. Жарнама беру­шілер өз өнімін рейтинг көп жина­ған телеарна арқылы наси­хаттауға мүдделі. сондықтан да телеарналар өз көрерменінің санын жарнама берушілерге көрсетіп отыруы керек. Рейтингті яғни кері байланысты дұрыс пайдалану бір басқа, рейтингті көтереміз деп жеңіл дүниелердің соңынан кету бір басқа. Қазір біздің елімізде рейтинг қуалау әдеті белең алды. Оның айқын көрнісін еліміздің телеарналарынан көруге болады. олар қазір өте арзан, сапасыз телесериалдарды жөн-жосықсыз көрсетіп жүр. Үнді сериалдары шетелдік өнімнің ішіндегі ең арзаны және олардың эпизодтары көп, 300-500 серияға дейін со­зылады. Біздің арналар осы елдің өнімдерін қатар-қатар эфирден үздіксіз беріп, көрерменді жіпсіз байлап отыр. Әрине, сериал да теле­нарықтың бір бөлшегі, біз оны көрсетуден түбегейлі бас тарта алмаймыз. Бірақ әлемде ма­ғыналы, сапасы жоғары сериалдар да бар емес пе?! Мәселен, Америка, Жапония, Ұлыб­ритания, Корея елдерінің се­риалдары. Бірақ, біздің телеар­налар көрерменнің талғамын тө­мендетіп алатынын ойламай, ар­зан дүниеге жүгіреді.
Рейтинг қуалаудың бір көрінісі ретінде тікелей эфирде әйелдер мәселесін көтеріп жүрген бір бағ­дарламаны айтуға болады. Кино емес, сериал емес бағдарламаға қа­тысушылардың эфирде отырып бір-бірінің шашын жұлып, микрофонды бірінің қолынан бірі тартып алып жатқаны қандай этикаға жатады? Мұны көрген кө­рермен шаш жұлу мен бет жыр­тысуды үйреншікті жағдай ретінде қабылдап кетеді ғой… Бұл ойым­ды сол арна жетекшісіне де айт­қанмын. Өз басым мұндай дүниені өзім басқарып отырған арнадан көрсетуге қарсымын. Бұл – қоғам­ның талғамын құлдырату, өрескел әдеттерді қалыпты нәрсе деп қа­былдауға итермелеу. Әрине, тұр­мыстық кикілжіңнің кейіпкерін эфирге шақырып алып, дау дамай тудыру арқылы аудитория жинау оңай, бірақ оның арты жақсылыққа апар­майды. жастардың бойына жаман әдеттерді сыналап сіңіреді. Сайып келгенде мұның барлығы телеарна басшыларын жалған мақ­сатқа еруге итермелеп отыр. Сол себепті де рейтингтің бала­ма­лы жолдарын қарастыру туралы айтқан едім. Әрине, рейтингті есеп­ке алмай болмайды. Мәселе оның қалай жасалуында. Біздің елде рейтингті анықтайтын бір ғана компания бар. Ол республика бойынша 2200 адамды респондент етіп солардың пікірін ғана есепке алады екен. Пиплметр деп атала­тын арнайы құрал арқылы телеарна жиілігін белгілеп, белгілі бір уақыт ара­лығында қай арнаның қанша рет қаралғанын анықтайды. Бұл санды әлеуметтік топтарға, адам­ның жынысы мен жасына қарай бөледі. Мәселен, қоғамның 60-70 пайызы қазақтілді болса, 2200 респон­денттің де 60-70 пайызы қазақтілді болады. 2200 адамның ішінде күнделікті экранды қарап оты­ратындар саны – 1600. Сонда ар жағындағы 600 адам қайда кетті? Олар күнделікті панелде бол­маса, олардың пікірі мүмкін менің арнамның үлесінде шығар? 600 адамның ықыласы тек бір арнаға ғана ауып кеткен соң оны есепке алмай отырған болар, кім біледі?.. Әрі бұл компанияның рей­тингінен қазақтілді аудитория­ның пікірі дұрыс есепке алынбай­тыны бай­қалады. Қазір ресми мәлімет бойынша Астана тұр­ғын­дарының саны 1 миллионнан асты. Бірақ олар Астанада 700-800 адам тұрады деп есепке алады екен, тағы да 200-300 адамның көзқарасы далаға кетті деген сөз. Еліміздегі демо­графия­лық өсім қазір қазақ­тардың есебі­нен жүзеге асып жа­тыр. қай қала­ны алсаңыз да ол ай­қын көрініп тұр. Демек, жылдан жылға бұл пропорция әр қала, әр ау­дан, әр облыс бойынша өсіп отыруы керек. Мәселен, бес жыл бұрын 60/40 болса қазір 70/30 бо­лып өзгеруі керек. Бірақ ол есепке алынбайды.
– Сіз әлеуметтік зерттеу орта­лық­тарына тек «QAZAQSTAN» ар­­насының аудиториясын анықтауға тапсырыс бере аласыз ба?
– Әлеуметтік зерттеуге тап­сы­рыс бере аламын. бірақ ол тек мен басқаратын арнаға ғана қытысты болса әділетті болмайды. Сол се­бепті әріптестеріме теле­арна­лар қауым­дастығы секілді ұйым құ­рып, әр телеарнаның бюджетін­дегі әлеуметтік зерт­теулерді қосып бірге тапсырайық деген ұсыныс айттым. Анкетасын, пропорция­сын анықтап жолдасақ, ең болмаса өзара рейтингтің әділдігіне сенімді болар едік.
Біз қазір рейтинг анықтайтын орталықтан статистика сұрап отыр­мыз. Олар жылына бір рет қо­рытынды шығаратындықтан жылдың аяғын күтіңіздер дейді. Олар қазақтілді аудиторияның пікірін есепке алмағандықтан, теленарықта теңсіздік орнаған. Неге қазақ тілінде айтатын Ерке Есмаханның әнін 30 миллион адам қарады? Өйткені, оны көре­тіндер – тек қазақтар. Ал жарнама үлестірген уақытта жарнаманың көп бөлігі орыстілді арналарға беріледі. Меніңше, бұл әділетсіздік, теленарықтағы жағдайды бүр­ке­мелеу. Сондықтан, қазақтілді арна басшылары осы мәселеге жіті мән беруі керек. Рейтингті анық­таудың балама жолын интернет арқылы да жүзеге асыруға болады. Құдайға шүкір, қазір оған мүмкін­дік көп. Мәселен «balapan» арна­сынан беріле бастаған «Қалқаң­құлақ» сериалын бір аптаның ішінде 2 миллион адам көрген жә­не барлық сериясы емес әр се­риясы осындай көрермен жинаған. Яғни бұл се­риалға қызы­ғушылық бар деген сөз. Бұл – бала­лардан құралған кіш­кентай ғана сегмент. Егер ба­лаларға арналған сериалды осын­ша адам көрсе өзге бағдар­ламалар қан­ша болады екен деген ой өз-өзінен қылаң береді. Бірақ рей­тингтке «balapan» арнасының па­нелі ескерілмейді. Ал шын мәнінде балалардың көбі қазір «balapan» арнасын көреді. Менің өз бала­ларым да бұрын «Nickelodeon» секілді шетелдік арналарды көрсе, қазір «balapan» арнасына қы­зыға бастады. Қазақ тіліндегі бағ­дар­ламалар миллиондап кө­рермен жи­­наса біз оны неге көзге іл­­мей­міз?
– «Balapan» арнасының ашыл­ғанына жеті жыл болды. Елімізде осы арнаны көріп өскен бала көп. Бірақ ондағы бағдарламалар көбіне 13-14 жасқа дейінгі балаларға ғана лайықталған. «QAZAQSTAN» арна­сында да дәл осы 13-14 жастан жоғары жасөспірімдерге арналған бағдарлама жоқтың қасы. Неге?
– Бұл да оңай шаруа болмай тұр. Қазір талғам да, талап та жылдам өсіп жатыр. «Balapan» арнасының ашылғанына жеті жыл болғанын айтып отырсыз, біз осыдан 8-10 жыл бұрын тек қазақ тілінде балаларға арналған жеке арна болады деп армандамаған едік. Бұл – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен ашылған арна. біздің оған деген ықыласымыз да ерекше. Қазақ­станда қазақ тілінде хабар тара­татын тек «QAZAQSTAN» ғана емес «balapan» да бар. Жылдан жылға оның аудиториясы ұлғайып, талап та күшейіп келеді, бұл заңды нәрсе. Кезінде «Nickelodeon» ар­на­сы да алғаш балаларға арналып, аудиториясы кеңейгеннен соң «Nickelodeon junior» деген атаумен жеке блок ашты. Біз бұдан біраз уақыт бұрын «balapan» арнасынан жасөспірімдерге арналған бағдар­ламалар көрсете бастаған едік. Қазір оны тоқтатып қойдық, се­бебі «balapan» атына сай бала­ларға ғана лайық болса деген тоқтамға келдік. Дегенмен 12-15 жас ара­лығындағы балаларға арнап бөлек арна болмаса да блок ашу жоспарда бар.
– Ал «QAZAQSTAN» арнасынан жасөспірімдерге лайық ең болма­ғанда бір бағдарлама ашу мүмкіндігі қандай?
– Байқасаңыз, қазір жас­өспі­рімдердің басым көпшілігі теле­дидар көрмейді. Олар қолына көбіне смартфон ұстап жүреді.
– Мүмкін өздерінің жасына сай қызықты бағдарлама таба алмаған соң көрмейтін шығар?
– Жоқ, меніңше олай емес. Бү­гінгі жасөспірімді қанша шек­тесеңіз де өзіне қажет дүниені ға­ламтордан іздейді. 2 миллион бала «Қалқаңқұлақты» осы ин­тернет арқылы көрген жоқ па?! Қазір біз ескі замандағыдай барлық сал­мақты теледидарға артып қарап отыра алмаймыз. Жағдай мүлде өзгеше реңк алды. Ескі сүрлеуден шыға алмасақ, көп дүниеден ұты­лып қалуымыз мүмкін. Ол кезде біздің жасөспірімдер интер­неттен кез келген дүниені тауып өзіміздің телеөнімді көруден қалады. Сол себепті де біз жасөспі­рімдерге ар­нап интернеттен «QAZAQSTAN» арнасының қо­сымшасын ашайық деп отырмыз. Оны смартфон, айпат, планшеттен көруге лайық­тау – ең басты талап. Бұл өте ау­қым­­ды жұмыс. мұндай бастаманы әзірге біздің елде ешқандай арна қолға алған жоқ. Оның қанша­лықты сәтті бола­тынын айту қиын. дегенмен Қытай, Америка елдері­нің теле­нарығындағы трендтерді ескере отырып, бір­неше ай бойы арнайы жұмыс то­бы осы іспен шұғыл­дануда.
– Көрерменді көбейту мен кө­рермен сапасын арттыру мақсаты бір-бірімен сабақтасып жатыр. Көрермен сапасын арттыру жолында қандай жоспарларыңыз бар?
– Елімізде оншақты телеарна бар. Егер сол оншақты арнадағы бағ­дарламалардың үлес салмағына қа­расақ (арналарды жеке-жеке атамай-ақ қояйын) олардың эфи­ріндегі бағдарламаның көбі сатып алынған немесе шетелдік өнім. Әсіресе, рейтингі жоғарылар. Шет­­елдік контент тізімінің ең ба­сын­да сериалдар тұр. Ал біз 80 пайыз өз өнімімізді таратамыз. Телеарналардың ішінде өз өнімін ең көп көрсететін арна біз әрі оны мақтан етеміз. Егер бір бейнеден екінші бейнеге өте қысқа уақытта ауыссақ көрерменнен айырылып қалуымыз мүмкін. Сол себепті бірте-бірте сапалы бағдар­лама­ларды көбейтуге талпынып жүрміз. Соңғы бес жыл бойы «QAZAQSTAN» арнасының эфир контентін жасап кел­ген «Келін» сериалы болды, рейтингтің барлық үлесін демесем де жартысын осы «Келін» көтеріп келді.
– Сіз оны арна басшылығына ке­ле сала тоқтаттыңыз. Рейтинг күрт төмендейді деп қорыққан жоқ­сыз ба?
– Уайымдадым, бірақ саналы түрде осы қадамға бардым. Әйтеуір бір күні тосқауыл қойылуы керек қой. Көрші қырғыз еліндегі «Қыр­ғызстан» қоғамдық теле-радио корпорациясындағы әріптестер оны өткен жылы тоқтатқан екен. Қырғыз арналарының қаржылық әлеуеті біз сияқты емес, олар үнді­нің арзан сериалдарына байланған. дейтұрғанмен ең үлкен арнасы біз­ден бұрын тоқтатқан. Біз биыл­­ғы наурыз айынан бері түбегейлі тоқтаттық. Әрине, одан рейтинг төмендей бастады. Алай­да, біз оған қайғырған жоқпыз. Егер аудиторияның жартысын үнді сериалы арқылы жинайтын болсақ, өзімізді Ұлттық арна деп атай алмас едік. Қазір арнамыздағы сериалдардың үлес салмағы азай­ды. Дегенмен, филлипиндік, түрік сериалдарын мазмұнына қарай ірік­теп алып отырмыз. Сонымен қа­тар, гуманитарлық-танымдық бағдарламаларды көбейте бас­тадық. Мәселен, Дар­хан Әбдік жүр­гізетін «Парасат майданы». Біз бұл бағдарлама туралы көп ақыл­дастық, алғаш­қыда күнделікті жаңалықтардан кейін елдегі басты оқиғаларды талқылайтын бағдар­лама ашамыз деген ой болды. Бірақ, Дарханның білімі мен білі­гін, қарым-қабілетін оған қима­дым. Әрине, елдегі өзекті оқиғаны талдау да оңай емес. Бірақ Дархан­ның қарымы бұдан да басқа фор­маттағы бағдарламаға лайық еді. Арна басшысы ретінде оның білі­мін өз деңгейінде көрсету керек бол­ды, ол арна үшін де үлкен же­тіс­тік болар еді. Сөйтіп, Дарханның интеллектуалдық потенциалына сай шығармашылық тұрғыдан еркін бағдарлама аштық. Оның қазір өз көрермені бар.
– Талғамы бөлек бағдарлама не себепті ел жатқан уақытта эфирге шығады?
– Әзірге бағдарламаның уа­қыты осы. Оны басқа уақытта бер­сек, аудитория жинауға қолай­сыздау. Он телеарнаның ішінен суырылып шығып қайтсек сапалы бағ­дарлама жасаймыз деп талпы­нып, реформа жүргізе бастаған кезеңде аудиторияның көбі ойын-сауық көрсететін арналарға ағылу­да. Сол себепті, дәл қазір біз үшін «Парасат майданына» тұрақты әрі зиялы көрермен жинау маңызды болып тұр. Ал уақытын ыңғайлау аса қиын емес. «1 студия» бағдарла­масын әлеуметтік немесе қоғамдық деп жұмсартпай әдейі саяси ток-шоу деп аштық. Алғаш бағдарлама жазылып алған соң экранға шы­ғатын, күзден бастап тікелей эфирден беріліп жүр. Бағ­дарлама барысында спикерлерді шектемей барынша ашық пікір-талас өткізуге күш салып жүрміз. Ол үшін біраз уақыт мемлекеттік арналардан көрінбей кеткен Айдос Сарым, Расұл Жұмалы, Дос Кө­шім, Мұхтар Тайжан сынды аза­маттарды эфирге шақыра бас­тадық. Жуырда «БАҚ туралы» заң жобасын талқылауға Ермұрат Ба­пиды шақырдық. Дегенмен, көрер­меннің қолдауы біз үшін аса маңызды, біз көрерменнен әр­дайым қолдау күтеміз. «Қаре­кет» бағдарламасы да Бейсен Құран­бектің өз идеясы. Ол «Айтуға оңай­мен» шектелмей аудиторияны қарекет етуге үндейік деген ойдан туды. Бейсен әр шығарылымға мұқият дайындалады. «Парасат майданы», «1 студия», «Қарекет» «Дара жол» бағдарламаларындағы негізгі ұстаным – шығармашылық еркіндік. Шығармашылық еркін­дік болған кезде ғана жақсы бағ­дарлама жасауға болады. Соның арқасында Дана, Бейсен, Дархан, Берік сынды әріптестерімнің өз ісіне деген құлшынысы күн сайын артып отыр. Ал ұйымдастыру мә­се­лесіндегі талаптар теле­ви­дение­дегі қалыптасқан әдіс-тәсіл арқы­лы жүргізіледі.
– Сіз келгенге дейін «QAZAQ­STAN» арнасында жүргізу­шілердің барлығы дерлік жастар болды. Өзіңіз Қымбат Досжан, Мұх­тар Түменбай, Данияр Меңлі­беков секілді тәжірибелі мамандарды ша­қырдыңыз. «Таңшолпан» бағдар­ламасындағы жүргізушілердің жас ерекшелігі сақталып қалды. Бұл бағдарлама үшін үш жүргізуші тым көп емес пе?
– Осы арнаға қызмет етуге кел­мей тұрғанда эфирде, әсіресе, жаңалықтар қызметінде жастар көп екенін байқайтынмын. Жас­тарға еш қарсылығым жоқ, үнемі жастарды қолдап жүремін, өзім де жас болдым, үлкен ағалар маған бағыт-бағдар беріп осы әлетке жетуіме себепші болды.
Дегенмен, кейбір бағдарла­маларды мазмұны мен форматына сәйкес, ересек деп айтпайын, тә­жірибелі мамандардың жүргіз­гені жөн. Бұл ойымды эфирге шығып жүрген әріптестердің бар­лығына ашық айттым. Теле­видениеде ұр­пақ сабақтастығы үзіліп қалған еді. Оған бүгінгі эфирде жүрген жастар да немесе одан сырт қалған тәжірибелі мамандар да кінәлі емес. Ол телевизияның әртүрлі даму кезең­деріндегі өзгерістің нәтижесі. Алғаш Қымбат Досжан ханымды шақы­рып жұмыс істей бас­тадық. Арада біраз уақыт өт­кенде жас әріптес­терімнен «Жұ­мыстарың қалай, бірлесіп жұмыс істеуге үйреніп қалдыңдар ма?» деп сұрасам, «Иә, бір қызығы Қым­бат апайымыз эфирге екі сағат бұрын келіп дайындалады екен», – дейді. Көрдіңіз бе?.. Жас­тар үшін қызық, бірақ бұл – өз кә­сібіне деген жауапкершіліктің үлгісі емес пе?! Жастардың аға буын әріптестерінен үйренетіні де осы. Қымбаттың эфирге ерте келуіне таңғалғанына қа­рап жастар­дың өз ісіне жауапкер­шілікпен қа­рау дегенді жете түсін­бегенін аңғару қиын емес. Те­ле­видение – ұжым­дық жұмыс. Әр бағдарла­маның артында 40-50 адам­ның еңбегі бар. Бір адам ке­шіксе, оның ар жағында 40-50 адам­ның еңбегі зая кетеді.
Ал «Таңшолпанға» қатысты сұрағыңызға келсем, жаңалықтарға немесе сараптамалық бағдарламаға тәжірбиелі мамандарды шақырсақ, «Таңшолпанға» саналы түрде жас­тарды тартып отырмыз. Өйткені, біздің арналардағы тағы бір проб­лема – жастар аудито­риясы­ның аздығы. Әсіресе Ұлттық арнаны тек үлкен кісілер ғана көретін бо­лып кетті. Біз қанша жерден тал­ғамы жоғары, сапалы, танымдық бағдарлама көрсетсек те оны жас­тар көрмесе іс өнбейді. Сол себепті де «Hit Qazaqstan» cекілді жастарға лайық хабар тарата бастадық.
– Әдебиетті насихаттау мен әде­биеттің өкілі туралы айту екеуі екі бөлек дүние. «QAZAQSTAN» ар­насында «Жарқын бейне», «Кел­бет» бағдарламары арқылы әдебиет өкілдерін таныту үрдісі жақсы жү­ріп келеді. Ал нақты әдебиеттің өрі­сін кеңейтуге деген ниеттеріңіз қан­дай?
– Мұны да ескердік, тек әде­биет емес, мәдениет туралы да бағ­­­дарлама дайындау жоспарда бар. Ойыңдағы істің барлығын бір уақытта жүзеге асыру мүмкін емес. Біздегі көрерменнің бірден жақсы нәтиже күтетін балаңдығы бар. Ал менің бұл арнаға келгеніме жеті-сегіз ай ғана болды…
Ендігі жерде біз маусымды тек күз­де ғана емес жыл бойы жаңар­тып отырайық деп шештік. Күз сайын жаңа маусым ашу Ке­ңестік те­леарнадағы үрдіс. Біздің келесі ө­згеріс енді қыс айларында, сосын көк­тем мезгілінде болады. Бола­шақтағы жаңа бағдарла­малардың қатарында әдебиет пен өнерге, ұл­тымыздың төл өнері айтысқа да уақыт арнаймыз. Жуырда жаңа бағдарлама эфирге шығады. Оны көрермен өзі көре жатар, талдап айтпай-ақ қояйын.
– Көрермен «Silk Way Star» жо­басын тың дүние ретінде қабылдап жат­қандай. Бұл идея қалай туды? Оның алдағы бағыты қандай бол­мақ?
– «Silk Way Star» – толық біздің жо­ба. Бұл дайын формат емес, фран­шиза емес, басқа біреуден са­тып алып соны өзімізше жасап жатқан жоқпыз. Мұны өзіміз ой­лап, өзіміз жүзеге асыра бастадық. Ондағы мақсат – өз контентімізді сыртқа шығару. Оған келген қа­тысушылар алғаш өз тілдерінде ән айтса, сосын қазақтың әнін қазақ тілінде айтуда. Бағдарлама қазірдің өзінде осы жобаға қатысушы 9 ел­дің – Түркия, Әзір­байжан, Тә­жік­стан, Қырғызстан, Өз­бекстан, Татарстан мен Башқұртстан эфирі­нен көрсетіліп жүр. Бұл біздің телетарихта бол­маған жағдай. Осы елдің теле­арналарымен келісіп, танымал әншілері мен қазылар ал­қасында отырған музыка маман­дарын шақырып отырған соң, олар да «Silk Way Star»-ды өз эфир­лері арқылы көрсетуге мүд­делі. 100 миллионнан астам ау­диторияға шығып отырмыз. Тоғыз елдің газет-журналы да бұл туралы жа­рыса жазып жатыр. Өз өнімімізді халықаралық дәрежеге шығарып, бәсекеге қабілеттілікті арттыру біз­дің ең үлкен мақсаттарымыздың бірі.
– Тағы қандай өнімдеріңізді са­та аласыздар?
– Биылдың өзінде бірнеше сериал саттық. Қырғызстан, Татар­стан, Башқұртстан, Индонезия ең қызығы Қытайға саттық. Осы уа­қытқа дейін біздің арнада түсі­ріл­ген сериалдар техникалық жағы­нан шетелге шығаруға бейім­­делмеген еді. Биылдан бастап барлық се­риалдардың келісім-шартына шетелге сатуға лайық стандарт­тарды бекіттік. Неге? Себебі, өз өні­мімізді сыртқа шы­ғару­ға тиіс­піз. Бар болғаны жеті айдың ішінде біз осындай нәтижеге қол жеткіз­дік. Бұл жұмыс өз кезе­гімен жалға­сын табады деп ой­лаймын.
– Әншілердің тарапынан те­леарналарға айтылатын бір уәж бар. Олардың айтуынша телеарна олар­дың әнін эфирден бергені үшін ән­шіге ақша төлеуі керек? Ал қазір клипін немесе концертін көрсеткені үшін әнші телеарнаға ақша төлеп жүр екен-мыс. Мұның қайсысы дұрыс? Сіздер әнші арқылы кө­рер­мен жинайсыздар ма, әлде әнші сіз­дер арқылы таныла ма?
– Біздің арна бұрын әншілер­дің клипін көрсетпейтін. Қазір әріп­тестік негізде бейнеклиптерді көр­сетуді бастадық. Меніңше, әншілердің телеарналарға өкпе айтатын жөні жоқ, себебі әншілер өздері арналарды жаулап алды емес пе? Әрі эфирді барынша пай­даланды. Қазір телекөрермен әншілерден шаршады. Олар эфир арқылы өздерін емес, шығарма­шылығын насихаттағаны жөн еді, қазір керісінше болып кетті. Олар да өз шығармашылығын наси­хат­тау мен өздерін көрсетудің рей­тингін дәл ажырата алмай қалған секілді…
– Тәжірибелі журналистерді эфирге тарттыңыздар. Сіздерде Гүл­нар Салықбай, Қымбат Дос­жан, Дана Нұржігіт сынды майтал­ман мамандар бар. Еліміздегі барлық журналистің осы маман­дардың тәлі­мін алуға мүмкіндігі жоқ, себебі Ұлттық арнада жұмыс істеу әр жур­налистің маңдайына жазыла бер­мейді. «QAZAQSTAN» арна­сының жанынан осындағы маман­дардың шеберлік курсын ашу туралы ой жоқ па?
– Бұл идея бар. Дегенмен, дәл қа­зір ең бірінші мақсатым, кор­порация қызметкерлерінің кәсіби ше­берлігін шыңдау. Биыл Қытай­дың Hunan телевидениесінен ма­ман шақырдық, Құдай сәтін салса АҚШ-тан тәжірибелі тележурна­лист келейін деп жатыр. Бұған қоса өз мамандарымыздың да тә­жірибесін өскелең ұрпаққа үйре­туді қолға алдық. Алматыдан Аста­наға Гүлнар Салықбаева келіп үш күн бойы «QAZAQSTAN» арнасының мамандарына тренинг өткізді. Енді бұл арнада бұрын жұмыс істеген тәжірибелі маман­дарды шақырып, шеберлік сағат­тарын өткізуді жоспарлап отыр­мыз. Біздің арнаның үш ар­тық­­шылығы бар. Бірінші – кәсіби мамандары, қазақстандық теленарықтағы көп маман өз ісін осы арнадан бастады. Екіншісі – арнаның тарихы, оның 60 жылдық тарихы бар, дәстүрлі арнаның жалғасымыз. Бізге дейінгі үлкен кісілердің көтерген туын жықпай еңбектену біздің басты парызымыз. Үшіншіден – Қа­зақ­стан деген ел атауын иеленіп отыр­ған жалғыз мекеме «QA­ZAQ­STAN» арнасы. Сол себепті бұл атау бізге үлкен жауапкершілік ар­тады.
– Сізді саясаттанушы ретінде ба­ғалайтын қауым телеарнаға бас­шы болып келгенде бірі қуанды, енді бірі таңғалды, аса қостай қоймаған­дар да болды. Өзіңіз бұл екі кәсіпті қа­лай сабақтасты­расыз?
– Алғаш ұсыныс айтылған кезде таңғалдым. Мұндай ұсы­нысты күтпеген едім, өз кәсібім бол­маған соң қиналдым. Жур­на­листика – үлкен сала, оның ішін­дегі телевидение саласының өзіне тән қатаң заңдылықтары бар. Оны сырттан келіп басқару қаншалықты дұрыс болады деп ойлаған едім. Бірақ қазір жұмысым өзіме ұнай­ды. Ұлттық арна – қоғамдық ұлт­тық мүдделердің түйіскен жері. Мұн­да саяси-сарапшы ретінде ай­тып жүрген ойларымды жүзеге асы­ратын мүмкіндік мол. Гума­нитарлық, интеллектуалдық ба­ғыттағы жоспарларымды да іске асыра аламын. Бұған қоса қоғам­ның әртүрлі топтарымен жұмыс істеймін. Бұл жерде қоғамның, ұлттың тыныс-тіршілігін өз кө­зіңмен көресің. Күн сайын маған артылған жүктің салмағын сезі­немін. Жауапкершілік артылған сайын күш-қуатым арта түсетіндей. Әрине, бұрынғыдай ғылыми жұ­мыспен айналысуға мүмкіндік жоқ. Партияда жүргенде де, Пре­зидент әкімшілігінде жүргенде де арасында кітап жазып, зерт­теулер жүргізе алатынмын. Деген­мен саясаттанушы- сарапшы ретінде зерттеулер қоры­тын­дысы не­гізінде шешім шығаруға мүм­кіндік бар.
– Әңгімеңізге рахмет!

Әңгімелескен
Назым ДҮТБАЕВА.