Қазақстан Жазушылар одағының Әдебиетшілер үйінде Мемлекет басшысы Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты Жолдауы талқыланды. Шараға зиялы қауым өкілдері, ақын-жазушылар мен қаламгерлер қатысты. Жиын барысында ҚР Парламенті депутаты Б.Тілеухан көпшілік қауымға Жолдауда көрсетілген міндеттер жайын кеңінен таныстырып өтті.

Жиынды Қазақстан Жазушылар одағы басқарма Төрағасы Н.М.Оразалин ашып: «Биылғы жылы екі бірдей тарихи құжат өмір­ге келді. Біріншісі – билік тар­мақ­тарының қызмет өкі­лет­ті­лік­терін кеңейту. Оны демок­ра­тия­лық басқаруымыздың нышаны деп отырмыз. Екінші – араға бір же­ті салып барып, Елбасы Жолдауын оқыдық. Осы күні осы екі та­рихи құжат та қызу талқы­лануда. Ел­басы Жолдауын талдап отырып, әңгіме жүргізу үшін, ресми өкіл ретінде, ҚР Парламенті Мә­жі­лісінің депутаты Бекболат Тілеу­хан кездесуге келді. Бұл кез­де­суге Алматы қалалық «Нұр Отан» партиясы филиалы, Алмалы ауданы әкімшілігі және Жазушылар одағы мұрындық болып отыр», – деп, сөз кезегін Бекболат Тілеу­хан­ға берді.
Б.Тілеухан Жолдаудағы бес ба­сымдықты талдай келе, білім жүйе­сін экономиканың ортақ буы­нына айналдыру, білім сапасын арттыру міндеттері осы салада түбегейлі өзгертулер енгізуді қа­жет ететінін айтып өтті. Сонымен бірге, мектептегі оқулықтар жайын, ауыл мен қала мек­теп­те­рін­дегі алшақтықты, маман тап­шы­лығын қозғап, үш тілділікті ен­гізуде қазақ тіліне басымдылық бе­рілетіні Жолдауда баса көр­се­тілгенін тілге тиек етті. «Қазақ ті­лінің Қазақстаннан басқа барар жер, басар тауы жоқ. Буыны бекіп, бұ­ғанасы қатқанша бала ана ті­лінде білім алуы тиіс, менің ұс­та­ны­мым осы», – деген Бекболат Ті­леухан: «Өкінішке қарай, біздің мек­тептерде оқулық сын көтер­мей­ді. Оны бұрын да айтқанбыз, қа­зір де айтып жүрміз. ХХ ғасыр ба­сында Ахмет Байтұрсынұлы жа­саған әліппені алып тастап, оның орнына сауат ашу оқулығын енгізу – сауатсыздық дер едім. Ондай оқу­лықты уақыттың елегінен өт­кіз­бей, қоғаммен ақыл­даспай, бес-алты жуас методистің ұсы­ны­сы­мен қабылдай салу – ақылға том­пақ.
Парламент депутаттарының әр­қайсысының өзінің маман­дан­ған саласы бар. Өздеріңіз біле­сіз­дер, мен мәдениет саласына, әрі мек­тепте сабақ берген, ЖОО-да кафедра меңгерушісі болған тәжі­ри­беме сүйеніп, оқу-білім саласында болып жатқан өзгерістерді жіті қа­дағалап отырамын.
Нұрлан ағам Сенатта депутат бо­лып тұрған кезде, сол кісінің бас­тамасымен қаламақы, таралым мәселесін Мәдениет туралы заңға енгізген болатын. Не нәрсеге де жаның ашып кіріскен кезде, оған мүм­кін­дік бар екенінің шет жағасын көр­діңіздер. Енді, міне, сол заң біздің қарауымызда. Бұйырса, қаламақы да, таралым мәселесі де шешімін табудың аз-ақ алдында тұр.
Тәуелсіздікті баянды ету үшін не нәрсені де ақылмен шешу маңыз­ды. Жолдаудағы алға қойыл­ған міндет­терді іске асыру үшін ішіңді дауға, сыртыңды жау­ға алдырмас тастүйін бірлік керек», – деп сөзін аяқтады.
Б.Тілеухан Жолдаудағы басым­дық берілген салаларды жекелей тал­дай отырып, кәсіптік техни­ка­лық білім беру мәселесі, білім бе­ру­ді бақылау мен талапты кү­шейту, әлеуметтік жәрдемақыны кө­бейту, қаламақы туралы мә­селелердің шешілуі үшін Ел­басы Жолдауы аясында Парламент мінбелерінде жан-жақты жұ­мыс жүргізіліп жатқанын атап өт­ті.
Қаламгерлер атынан бір топ жазу­­шылар сөз алып, Жолдауда көр­­сетілген басымдықтар мен қа­зақ әдебиеті мен мәдениетінің жай-жапсары жайлы ойларын ор­та­ға салды.
Қазақстан Жазушылар одағы­ның мүшесі, Драматургия кеңесі тө­ра­ғасы, профессор, Қазақ­стан­ның еңбек сіңірген қайраткері Сұл­танәлі Балғабаев: «Елбасының билік тармақтарының өкілеттілік­те­рін қайта бөлу жөніндегі Үндеуі­не орай үкіметтік емес ұйымдар мем­лекеттік мекемелермен әріптес ретінде барынша тығыз байланыс­ты жұмыс істеуі тиіс. Осыған орай, ал­дағы уақытта Қазақстан Жазу­шы­лар одағының да жұмыс ауқы­мын қазіргіден әлдеқайда кеңей­тіп, жаңа деңгейге көтеруіне то­лық мүмкіндік туады. Бұл ретте Одақ бірінші кезекте Мәдениет жә­не спорт министр­лігі­мен әріп­тес ретінде барынша нәтижелі жұ­мыс істеуі керек. Осы тұрғыдан кел­генде, бізді алаңдататын бір мә­се­ленің бар екенін жасырғымыз кел­мейді. Қазір министрлік мә­де­ниетке қоса спорт пен туризмді де бір шаңырақтың астына біріктіріп отыр. Тілдерді дамыту мәселесі де осы министрлікке жүктелген. Бү­гінгідей заманда спорттың кез кел­ген елді бүкіл әлемге таныту­дағы маңызы айрықша зор. Туризм туралы да осыны айтуға болады. Тіл мәселесі де аса маңызды. Мұн­дай жағдайда мәдениет мәселесі жо­ғарыда айтылған са­лалар­дың кө­леңкесінде қалып қоймай ма? Осы­ған орай, алдағы уақытта Мә­дениет министрлігін жеке мекеме етіп қайта құрудың мүмкіндігі ойлас­тырылса дейміз», – деген ұсыны­сын жеткізді.
Ұйғыр әдебиеті кеңесінің төр­а­ғасы Ахметжан Ашири: «Бүгін әр­бір Қазақстан азаматының бо­ла­шағы жайында сөз болып отыр. Ке­лешек туралы үлкен әңгіме ай­тылса қуанамыз. ҚР аумағындағы ұй­ғырлардың 87 пайызы қазақ тілін біледі екен. Жолдауда мем­ле­кеттік тілге маңыз берілгеніне біз де қуандық. Одан өзге, оқу, бі­лім жайында айтылған сөздерді де қостаймыз», – деді.
Орыс әдебиеті кеңесінің өкілі Любовь Шашкова аударма мә­се­ле­сіне егжей-тегжейлі тоқталып өт­ті. Сонымен бірге, Жазушылар ода­ғының ел тәуелсіздігінің
25 жыл­дығына арнап арнайы шығар­ған әдеби кітаптары жайлы кеңі­нен толғады.
Филология ғылымының докторы, профессор, сыншы Айгүл Ісмақова әдебиеттану мен қазақ әдебиеті пән ретінде ЖОО-лардан алынып тасталғанына байланыс­ты өз пікірін былай білдірді: «2017 жылдың 17 қаңтарында Пән­дер классификаторы шықты. Онда әдебиеттану деген мамандық жоқ. «Әдебиеттану», «Қазақ әде­биеті», «Қазақ тілі» келер жылы тек «тіл білімі» деп оқытылатын болған екен. Оны айтасыз, «Филология» деген мамандық жоқ. Қазір ЖОО-ларда тек «тіл білімі» деген мамандық қана белгіленген. Мен Ресей мен Қытай универси­тет­терінде жылына екі рет «Қазақ әде­биеті» пәні бойынша дәріс оқи­мын. Ал ол «Қазақ әдебиеті» не­ге өзімізге керек болмай қал­ды?», – деп, осы мәселенің ше­ші­мін табу үшін арнайы депу­таттық сауал жолдауын сұрады.
Б.Тілеухан кездесу барысында қа­ламгерлердің сұрақтарына да жауап берді. «ҚР Конституциясына өзгеріс енгізу туралы айтылған 26 баптағы «Қазақстан азаматы» сө­зінің «Әркім» болып ауысуын қол­дайсыз ба?» деген сауалға: «Бұл әлемдік практикада бар. Мәселен, Өзбекстан, Ресейдің заңында «әр­кім» деп қолданады. Қазір біз бұл заң­ды қарау үстіндеміз. Айта к­е­терлігі, бұл баптың жерге еш қа­тысы жоқ. Бұған байыппен қарау ке­рек. Жер мәселесі 6-шы бапта анық ай­тылған. Сондықтан саяси астар із­демеген жөн», – деген пікірін біл­дірді. Одан өзге мектепте үш тіл­де сабақ өткізу жайлы сауалға: «Же­ке ойым, баланы 11-12 жасқа дейін көп қинамау керек. Алайда, ағыл­шын тілін білу заман талабы еке­нін де ескерейік» десе, «Ака­де­миялық неміс театрында неге ғимарат жоқ?» деген сауалға бо­лашақта ол мәселені де тиісті ор­гандардың құзырына жетк­і­зе­тінін айтты.
Жиын соңында Н.Оразалин қа­ламгер қауым атынан Б.Тілеу­ханға алғыс айтты. ҚР Жазушылар одағы басқармасы Төраға­сының орынбасары Маралтай Райымбекұлы Б.Тілеуханға ар­налған жырын оқыды. Көпші­лік­­тің сұрауы бойынша Б.Тілеу­хан ән салды.

Қарагөз Серікқызы.