Жетекші ұлт дегеніміз –  лидерлік сипаттағы ұлт деп түсінемін. Бізде Елбасы бар да, «бас ел» немесе жетекші ұлт жоқ болып тұр. Мәселе сонда. Әлсіреген ұлтымыздың қоғамдық дәрежесін өсіріп, экономикалық позицияларын күшейтуіміз қажет. Сонда ғана ол едәуір күшейген бірың­ғай саяси күшке айналады. Меніңше, жетекші ұлт­тың келесідей бірнеше шарты, не өлшемі болуы керек.

Руслан ЖАНҒАЗЫ,
саясаттанушы

Біріншіден, жетекші ұлт – ол жастар ұл­ты. Жастарға сенетін, оларға демеу көр­се­­­тетін және жастары басым көпшілік құ­райтын қоғам жоғары қарқынмен дамиды және оң өзгерістерді тез сіңіретін болады. Өйт­кені, жастар – адами капиталдың бал­қай­мағы саналады, басқа әлеуметтік топ­тар­мен салыстырғанда олардың одан әрі даму және қоғамға пайда әкелу әлеуеті зор.Дуалы сөз, пәтуалы әңгіме айта алатын ақ­­сақалдар мен жол сілтейтін абыздары жо­ғалып бара жатқан қоғамда жастардың қо­ғамдық және саяси белсенділігі артады.

Елімізде, ғылым тілімен айтқанда, «ге­рон­­тократия», яғни егде адамдардың билігі бе­лең алып отыр. Ол да ұлтымыздың дағ­да­рысқа ұшырауының бір нышаны іспеттес. Қа­зіргі таңда жастарға жол беретін кез кел­ген сыңайлы.

Екіншіден, жетекші ұлт – синергия әсе­­рін­ қалыптастыратын ұлт. Біздегі бар-жоғы 17,5 миллион мен көршілес Қытайдағы 1,5 миллиард халықты салыстырсақ, ұлты­мыздыңқазіргі даму моделімен әлі жүз жыл­да да оларды басып оза алмаймыз.Ма­те­матика тілімен айтсақ, біз қолданып келе жат­қан формула мынандай «1 + 1 = 2», ал біз­ге керегі – жаңартылған үлгісі: «1 + 1
< 2».  Яғни егер қазақ жетекші ұлтқа айналам де­се, екі адамның басы қосылып жа­саған жұ­мысының әсері жүз адам жасаған ең­бек­тің нәтижесімен пара-пар болуы шарт. Ол үшін ұлтымыздың даму моделі өзгеруі тиіс – ұлт мүддесі жеке бастың пиғылынан жоғары тұруы тиіс. Жеке-жеке жүріп істеген іс өнбейді, тұтас­тай ұлт атқаратын жұмысты еңсеруіміз қажет.

Үшіншіден, жетекші ұлт – жүйелі мо­дер­­низацияны өткерген ұлт. Азия «ай­даһар­ларына» айналған жапондар, корей­лік­тер, сингапурлықтар ұлттық мо­­­дернизация тізгінін енді қытайлықтардың қолына ұс­татты. Қазақ ұлты мықты жаһанды ал­пауыт­­тар қатарына қосылуы үшін саясат, эко­номика, ғылым, білім, мәдениет, ден­сау­лық және тағы сол сияқты салаларда ке­шенді әрі тыңғылықты реформаларды жү­­зеге асыруы тиіс. Табысты моде­р­ни­зация­ның кілті – ұлттың ауызбірлігі, бә­се­келестікке қабілеттілік, саяси ерік-жігер, бар­лығына ортақ тартымды және ұлттық рух­ты асқақтататын мұрат, өзгерістерді бі­лікті басқару, ұлтты жұмылдырудың қуаты, ұлт пен мемлекет мүдделерінің тоғысуы. Ме­нің ойымша, модернизациялық үде­ріс­тің негізінде ғылым мен инновацияға иек арт­қан даму жолына түсу, яғни шикізатқа тәуел­діліктен арылу идеясының болғаны дұ­рыс.  Дүниедегі жаңалықтарды бойына тез сіңіру – қазақтың қанындағы бар қа­сиет. Бұл қасиетті реформаны іске асыру ке­­­зінде сауатты пайдалансақ, жетекші ұлт­тың басты табиғи факторына айналуы әб­ден мүмкін. Жаңа білімдерді енгізу, оны тез та­рату, тиімді қолдану және пайда көзіне ай­налдырудың жүйелі тетіктерін қа­лып­тас­тыру арқылы инновацияға негізделген да­му моделін игереміз.

Қазақ жастарының бәсекеге қабілет­ті­лі­гін арттырамыз десек, мемлекет тарапынан жаңаша көзқарас, түбегейлі реформалар және экономикалық қолдау жүйесі қа­жет. Тек адал бәсекеде шыңдалып шық­қан ұлт өз болашағын нық сеніммен ай­қын­дайды.