Ақын, Халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты, Мемлекеттік стипендияның иегері Нұртас Исабаев 70 жасқа толды. Оның сыршыл, мұңды поэзиясы өз тағдырының қалтарыстары мен иірімдерін жырлайды. Нұртастай арда азаматты мерейлі жасқа толуымен құттықтай отырып, алдынан кезіккен бар қиыншылық, кедергілерді өзінің қайсар рухымен, жарқын жырларымен жеңіп келе жатқан ақынның топтама өлеңдерін оқырман назарына ұсынамыз.

Редакциядан

Нұртас Исабаев

  Жылқы мінез

Шабандоздың ұрпағымын, сақтанмын,
Жылқы жылы туғаныма мақтандым.
Бала кезде үйге келген қойшының
Асау атын ұрлап мініп шапқанмын.

Алғашқыда жоқпын мүлде қорыққан,
Құмарлығым бойыма күш дарытқан.
Арғымағым ауыздықпен алысып,
Қарғып өтті кенет үлкен арықтан.

Құламадым, жалына аттың жабыстым,
Қыр басында желмен жүйткіп жарыстым.
Алыстым да, аман-есен оралдым,
Арқасында аруақтың, намыстың.

Содан бері өтті зулап көп күнім,
Басылмайды арғымақтай екпінім.
Жылқы жылы туғанмын, қазақпын,
Демек, жылқы мінездімін, тектімін!

Жолда талай сүріндім деп не етермін,
Шабыттансам, сәйгүліктен бетермін.
Жылқы тектес мінезіммен шарықтап,
Алыстағы арманыма жетермін!

 Сары қыз

Айтшы сен маған, сары күз,
Сары қыз қайда, сары қыз?
Сүйіктім еді санамда
Қалдырған өшпес жарық із.

Естілмей қойды зарымыз,
Сіз оған айтып барыңыз,
Көрініп жүрсін көзіме,
Болмаса-дағы жарымыз.

Салқын жел, сәлем айта бар,
Мезгіл де заңын қайталар.
Сол қызды көрсем, сағынған
Жүрегім, жаным жай табар.

Болмаса берер жай хабар,
Сәлемге сәлем қайтарар.
Сарғайған күздей көңілім,
Құлпырып гүлдей жайқалар.

Жігер жыры

Тағдыр бізді азаптауды ұнатқан,
Өттік қанша қиын, ауыр сынақтан.
Қайта тұрдық аумай өскен құрақтан,
Абайсызда құлағанда құр аттан.

Атады деп  алдан нұрлы бір ақ таң.
Сенім бізге жігер беріп жұбатқан.
Сезім бізді қиындыққа шыдатқан,
Жаралғандай мөлдіреген бұлақтан.

Тағдыр бәрін артқанымен азаптың,
Жеңе алмады қайсар рухын қазақтың.
Қиналсам да құстай еркін азатпын,
Келер бізге алда талай ғажап күн!

Тағдыр қанша сындырса да шыдармыз,
Тауда тасты жарып шыққан шынармыз.
Жақсылыққа, адалдыққа құмармыз,
Бабалардың арманы біз шығармыз!

Жеңе аласың қиындықтан қашпасаң,
Тату болсаң, жаңа өмір бастасаң.
Тағдыр сынақ салғанымен басқа сан,
Елдің рухын жеңе алмайды ешқашан!

О, өмір, сүйем сені!

Басса да ауыр ойлар жиі еңсені,
О, өмір, сағынамын, сүйем сені!
Сүйсін деп мейіріммен, махаббатпен
Жаратқан ғажап етіп Ием сені.

Сүйемін жарқыраған ай-күніңді,
Нұрына жұлдыздардың бай түніңді.
Жайнаған көктеміңді, жасыл жазды,
Жайлауда ойнақтаған тай-құлынды.

Сүйемін шуағыңды, самалыңды,
Ақпейіл адамдарды, алаңыңды.
Қызықтап, тамашалап шаттанамын,
Ұмытып уайым-қайғы, нала-мұңды.

Сүйемін жаңбырыңды, ақ қарыңды,
Құлпырған гүлдеріңді, бақтарыңды.
Тасқындап саған деген сағынышым,
Жыр болып жүрегімнен ақтарылды.

* * *
Қараша – менің туған сүйікті айым,
Қуанып оянайын, ұйықтайын.
Жарқырап шуақ шашып күн ашылар,
Жауынын тұрмас аспан құйып дәйім.

Иә, мен жазам өлең бұрқыратып,
Алтын күз шабыт берер жыр құратып.
Ақынның жаны бір сәт тыншымайды,
Алаңсыз сезінгенше жұрты бақыт.

Сүюден жалықпайды жүрек деген,
Көңілдің гүлі жайнар тілекпенен.
Ризамын қиналсам да өміріме,
Жыр жазған, сүйе білген, құр өтпеген.

Жүруге өмір сүріп құлықтымын.
Ашады сылдыратып құлыпты кім?
Мен қалай шаттанбайын шабыттанып,
Жарқырап тағы, міне, күліпті Күн!

Өмір

Өмір мынау бірде шаттық, бірде мұң,
Бірде жайнап, бірде солар гүлдерің.
Алма-кезек қуанышпен, қайғымен
Өтіп жатар күндерің мен түндерің.

Өмір деген өткінші ғой, расында,
Қиналасың, ағарады шашың да.
Қуанасың болған сайын жақсылық,
Жақындарың жүрсе қолдап қасыңда.

Таусылмайды армандарың, күресің,
Өмір бойы бақыт іздеп жүресің.
Өзің үшін өмір сүру аздай-ақ,
Жақындарың үшін өмір сүресің.

Уайымдайсың, қиналасың бірақ та,
Жауап таппай неге деген сұраққа.
Қандай бақыт аяқталса өмірің,
Ертегідей жетіп мақсат-мұратқа!

Туған ел – атамекен

Сағынасың артыңда қалғанда елің,
Мәңгі мекен болмайды барған жерің.
Жер анадай тартады, естен шықпай,
Туған жерің, кіндік қан тамған жерің.

Туған жердей шөлің де тұңғыш қанған,
Болмас жақын жат жерді мың
ұшқаннан.
Сенбесеңіз, сұраңыз ат жалында,
Жарты әлемді жаулаған Шыңғыс ханнан.

Бала кезде ойнаған, өскен,  жүрген,
Туған жерің шыға ма естен бірден?
Сенбесеңіз, сұраңыз ел қоймаған,
Македондық атақты Ескендірден.

Жайлауында мал өріп, тай жарысқан,
Туған елің тартады ойды алыстан.
Сенбесеңіз, сұраңыз жусан иісін,
Өмір бойы аңсаған Бейбарыстан.

Жер аударып елінен қуғанда ерін,
Талай боздақ ерлікке буған белін.
Қанша уақыт жүрсе де жат өлкеде,
Көрем бе деп аңсаған Туған жерін.

Ең керегі адамға Отан екен,
Елдің мұңы жаныңа бата ма екен?!
Әрқашан да сағынып оралатын,
Қымбат екен Туған ел, Атамекен!

* * *
Көздеріңдей жарқырап тұр күліп күн,
Күндей сұлу, балдай тәтті қылықтым.
Сен де мені шуағыңмен жылыттың,
Сені көріп сарыуайымды ұмыттым.

Ақ жүзіңнің аппақ алтын арайын,
Көру үшін іздеп тағы барайын.
Күндей сұлу көздеріңе қарайын,
Жүрегімнен кетсін тарап бар уайым.

Күн шуағы жылытып қыс салқынын,
Оралғандай тамылжыған бал күнім.
Ойлап сені шабыттандым, шалқыдым,
Қайда жүрсің, жарық күнім, алтыным?

Тұрғанымен көк аспанда биік тым,
Мейірленіп балқығандай күйіп күн.
Сағынады сені мендей сүйіп кім?
Күндей күліп бір көрінші, сүйіктім!
* * *
Тағдырыма ризамын төзім берген,
Жеңілмеген бейнеттен, сезімдерден.
Қуанамын күн сайын шабыттанып,
Қызықтардан естіген, көзім көрген.

Жаратқанға рақмет ақыл берген,
Жақсылықты әрдайым мақұл көрген.
Мейірімді халықтың бір ұлымын,
Ризығын табатын тақыр жерден.

Ер еліме тәнтімін намыс берген,
Жатырқамай жақсыны таныс көрген.
Жалпақтауды, сұрауды ұят санап,
Қанағатпен нан тауып, қамыс терген.

Аман болсын жақыным қуат берген,
Мойымайтын кездерде сынақ келген.
Қаратүнек қапастан шыққан жандай,
Күндеріме ризамын шуақ көрген!

* * *
Болады болашақта бәрі дұрыс,
Халықпыз жаны – жайсаң, тәні – құрыш.
«Бірліксіз тірлік болмас, ашу – дұшпан,
Ақыл – дос, жақсы сөзің – жарым ырыс».

Жақсы адам кең пейілді, мейірімді,
Дау емес, білімге сал зейініңді.
Бақытты болғың келсе келешекте,
Адал бол, жөндеп ниет-пейіліңді.

Біреулер байлығына мастанады,
Қызғанып бір-бірімен қас болады.
Жаныңның тыныштығы татулықта,
«Отаның от басыңнан басталады».

Жат болып жақыныңнан алыстама,
Жақындай болмас саған таныс қала.
«Адамды адам еткен еңбек» болса,
Арманға жеткізеді намыс қана.

* * *
Жанымды баурап алды жасыл көктем,
Жаным-ай, сұлу қандай, асыл неткен!
Жамылған көк майсалы ару қалам,
Ризамын күндеріме қасыңда өткен!

Ақ жүзің жарқыраған ашық қандай,
Сезімін жүрегімнің тасытқандай.
Шаттанып қарай берем көзім тоймай,
Құмартқан бір-біріне ғашықтардай.

Жайқалған қызғалдақтар, сарғалдақтар,
Жұпары аңқып гүлін жарған бақтар!
Маржандай шашу шашып қарсы алады,
Сағынып іздеп өзім барған жақтар.

Алматым, ғашық болдым көктеміңе,
Аямай жанға шуақ сепкеніңе.
Масайрап, шабыттанып, қуанамын,
Бұл күнге аман-есен жеткеніме!