«Жұлдызды қуыршақ» Һәм жұлдызды сәттер
Алматы Мемлекеттік қуыршақ театры – белгілі бір шақтық кезеңге байланбайтын жан дүниенің нәзік пернелерін шертіп, қазыналы қойылымдарымен өзіндік дара жолын қалыптастырған өнер ордасы. Бүгінде мөлдір өнер ошағы кеңейген репертуарлық саясаты арқылы жас бүлдіршіндер мен ересектер аудиториясына арналған әлемдік классикалық шығармаларды қуыршақ бейнесінде сахналап, көрерменнің ыстық ықыласына бөленуде. Жуырда ғана қуыршақ театры өзінің мерейлі 89-маусымының шымылдығын «Жұлдызды қуыршақ» концерт-спектаклімен түрді.
Қуыршақ театрының көркемдік жетекшісі Еркебұлан Қабдыл жаңа маусымдағы жоспарлары жайында айтып өтті. «Театрдың ең бірінші тынысы – спектакльдер. Өздеріңіз білесіздер, соңғы жылдары тек қана балаларға ғана емес, ересектерге де арналған қойылымдарды қойып жатырмыз. Алдағы уақытта «BABY театр» деген бағытта жұмыс жасау ойымызда бар. Осы маусымдағы ең үлкен жоспарымыздың бірі – II Халықаралық фестиваль өткізу. Бұл фестивальде сахналанатын 20-ға жуық қойылымның 10-ы шетелдік қойылымдар болады. Атап айтқанда, Грузия, Түркия, Ресей, Болгария, Еуропа елдерінің қойылымдары арқылы осы жерде үлкен фестиваль жасаймыз», – деді.
Концерттік бағдарлама бойынша көрініс тапқан «Жұлдызды қуыршақ» қойылымында Алматы қаласы мәдениет басқармасының орынбасары Арман Бейсенбайұлының құттықтау сөзінен кейін, Украина, Армения, Прибалтика елдерінен келген қуыршақ театрлары ұжымының мың бұралған қыздары шығыс және ұлттық билерімен көпшілікті таңғалдырды. Сондай-ақ сахнада Роза Бағланова, Роза Рымбаева, Димаш Құдайберген, Майкл Джексон, Фарух Закиров сынды жұлдыздардың бейнелері қуыршақ образдарымен сахналанды. Бұл қуыршақтар бейнесін халықаралық театр фестивалінің жүлдегерлері мен қуыршақ өнерінің майталман әртістері сомдады. Сұлтанғали Шүкіров пен Құралай Ешмұратованың авторлығымен әрі режиссерлігімен бірнеше елдің жұлдызды өкілдерін қуыршақ бейнесінде көрсеткен «Жұлдызды қуыршақ» қойылымы бұдан бұрын театр репертуарында 40 жылға жуық үздіксіз сахналанған «Қуыршақ думан» қойылымының жаңартылған нұсқасы екен. Қойылымның балетмейстері – Ринат Билибаев. 60-тан астам қуыршақ сомдалған қойылым көзіқарақты әр көрерменін тәрбиелік, адамгершілік әрі эстетикалық құндылықтарды дәріптеуге шақырып, өмір бен өнерді жалғаған бай мәдениетті паш етті.
89-маусымның ашылуына дейін Алматы Мемлекеттік қуыршақ театрының жемісті әрі жеңіске толы бірнеше жұлдызды сәтінің куәсі болдық. Мәселен, кішкентай балдырғандарға көтеріңкі көңіл күй сыйлаған Шарль Перроның «Етік киген Мысық», жасөспірімдерге арналған қазақ спорт тарихында өшпес із қалдырған ұлт мақтанышы, Олимпиада чемпионы Бекзат Саттархановтың өршіл рухын танытқан «Чемпион» және орыс классигі Николай Гогольдің ересектер аудиториясына бағытталып, психологиялық оқиғалармен астасқан, философиялық мәні терең «Шекпен» қойылымы театр репертуарын жаңғыртты.
90 жылға жуық тарихы бар
театр елімізде және шетелдерде өткен республикалық, халықаралық театр фестивальдерінде жүлделі орындарға ие болып, топ жарып жүргенін де атап өткен жөн. Тұңғыш рет Канада мемлекетінің Оттава қаласында өткен І Халықаралық «Оттава» қуыршақ театрлары фестивалінде ағылшын драматургі Уильям Шекспирдің «Ромео мен Джульетта» шығармасын сахналап, «Гран-При» жүлдесіне ие болды. Әйгілі махаббат оқиғасын баяндаған қойылым әлемдік аренада қазақ ұлттық қуыршақ өнерінің атағын аспандатты. Театр ұжымы қыркүйек айының 18-22 күндері аралығында Беларусь Республикасының Гродно қаласында Қазақстан, Өзбекстан, Ресейдің қуыршақ театрлары бас қосқан ІV Халықаралық «Лялькі над Нёманом» фестивалінде бүлдіршіндерге арналған тәрбиелік мәні зор «Қаздар мен аққулар» атты заманауи бағыттағы ертегіні ұсынып, «Арнайы дипломмен» марапатталды. Сонымен қатар Алматы Мемлекеттік қуыршақ театры 23-27 қыркүйек аралығында Гүржістан мемлекеті Батуми қаласында өткізілген II Халықаралық «Batumi International Puppet Theatre Festival – 2024» қуыршақ театрлар фестиваліне Уильям Шекспирдің әйгілі пьесасы сарынымен сахналанған «Макбет. Иллюзия» қойылымымен қатысып, жалынды өнер додасында «Үздік режиссер» номинациясын иеленді. Қазақстан, Италия, Испания, Бразилия, Франция, Польша, Гүржістан мемлекеттерінің басын біріктірген бұл Қуыршақ театрлары фестивалінің басты мақсаты – қуыршақ театры өнерінің әлемдік кеңістікте даму жолын сақтай отырып, әр елдің репертуар жүйесімен кеңінен танысу, өнер ошақтарының шығармашылық тынысын бағамдау. Аталмыш фестивальге жүздеген өтінім арасынан іріктелген «Макбет. Иллюзия» қойылымы бұған дейін де бірқатар беделді додаларға қатысып, жемісті жеңістерге жетіпті. Атап айтқанда, V Халықаралық «BALAUSA» эксперименталды спектакльдер фестивалінде – «Гран-при» және «Үздік сценография», ал XIV Халықаралық түркітілдес елдердің «Мың тыныс – бір дауыс» театр фестивалінде – «Арнайы диплом» және IV Халықаралық «ТеART-Көкше» театр фестивалінде – «Яков Куклинский атындағы арнайы сыйақы» иегері атанған.
Алматы Мемлекеттік қуыршақ театрының директоры Алмат Абдрахмановтың айтуынша, киелі өнер ошағының 90 жылдығы аясында ғылыми-тәжірибелік конференциялар ұйымдастырылып, музей ашу жоспарда бар көрінеді. Әрдайым жағымды жаңалықтарымен қуантатын театр ұжымы қадірлі өнерсүйер қауым мен қуыршақ театрына деген махаббаты бөлек, талғамы жоғары жандарға рухани азық сыйлап, таным көкжиегін кеңейту үшін жаңа маусымдағы қойылымдар мен премьераларды тамашалауға шақырады!
Дана БОЛАТҚЫЗЫ