Тілімізде «келесің», «көресің», «барасың» деген сөздер бар. Осы сөздердегі «ң» дыбысы қазір естілмейтін болып барады. Жастар жағы тілі келіп тұрса да, қазақша әрең сөйлейтін әлдекімдерге еліктеп: «Келесін», «көресін», «барасын» деп ыңырсиды. Міне, мені осы мәселе ойлантады.
Қазақтың қарбызын «арбуз» дейтін болдық. Сонда қ әрпі қайда қалды?
Ал енді орыс тіліндегі сөздерді араластырып сөйлеу – тіпті әдететімізге айналып кет­ті. Мысалы: «түстеніп алайық» дегенді, «обедтенейік» дейтін болдық. «Қысқасы» дегенді «короче», «меніңшені» «по моему» дей саламыз. Бұл жерде мен жаңалық ашты демеймін, бұл үрдіс бұрыннан қалыптасып қалғаны әмбеге аян.
Жер-су атауларын да ана тілімізде айтпайтын болдық. Алматының төңірегіндегі елді-мекендерді кәдімгі қазекеңдер: «Али», «Даулет», «Жаналық» дейді. «Әли», «Дәулет», «Жаңалық» деп айтса, жақтары жазылмай, тілдері байланып қалады-ау, шамасы…
Қазіргі жастар телефонмен хабарласса: «Сізді мазалап тұрған…» – деп былдырлайды. Сонда мен күйіп кетіп: «Сен мені мазалап тұрған жоқсың, маған қоңырау шалып, хабарласып тұрсың», – деп ойбайлаймын. «Иә, аға, кешірініз», – дейді ұялғансып. Тағы да байқұс «ң» жоқ.
Осы күні «ел боламын десең, емілеңді сақта, қазақы үніңді, төл дыбыстарыңда сақта» деуге тура келіп тұр. Содан ке­йін мына кирилицадағы сөздеріміздің шырайын кетіретін басы артық әріптерден біртіндеп құтылатын уақыт жет­ті. Басы артық әріптер: э, я, ю, щ, ъ, ь тілімізді бүлдіріп біт­ті. Біз бірақ осы әріптерге кенедей жабысып, өзіміздің кемел нұсқада жасалған әріптерімізді жоғалтып жатырмыз.

Мұратбек КИІКБАЙҰЛЫ,
Байсерке ауылы,
Іле ауданы
Алматы облысы