Қыркүйектің жиырма алтысында «Түркі тіл ұйымы» Түркі мемлекет­тері ұйымымен, Түркі тарихы мен мәдениеті институтымен бірлесіп Түркияның Бурса қаласында екі күндік салтанат­ты жиын өткізді. Сол шарада түркі тілін дамытуға қосқан үлесі және «Ақбоз үй» романы үшін жазушы, кинодраматург, Т.Жүргенов атындағы Өнер академиясының профессоры, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, «Парасат», «Құрмет» ордендерінің иегері Смағұл Елубайға халықаралық әдеби сыйлық табыс етілді. Салтанат­ты шара қалай өт­ті? Оған кімдер қатысты? Біз жазушымен хабарласып, аз-кем сұхбат­тастық.
– Алған сыйлығыңыз құт­ты болсын, аға! Түрік еліндегі келелі жиын қалай өт­ті? Оған кімдер қатысты?
– Рақмет, айналайын! Мұстафа Кемал Ататүрік 1932 жылы өз пәрменімен тікелей президентке бағынатын түркі тілі үшін жауап беретін, бюджет­тен мол қаржыланатын «Түркі тіл Ұйымын» құрған екен. Бұл өзі Түркиядағы ең беделді ұйым деп есептеледі. Осы Ұйым Түркі мемлекет­тері ұйымымен, Түркі тарихы мен мәдениеті институтымен бірлесіп, Түркия­ның тұңғыш астанасы Бурсада «Хилтон» қонақ үйінде 26 қыркүйек күні екі күндік салтанат­ты жиынын ашты. Жиын басталар алдында түрік ансамблі қазақ, қырғыз, әзербайжан, өзбек, түрікпен ән-күйлерін орындады. Шағын концерт Дәулеткерейдің дүрілдеген «Көрұғлы» күйімен басталды. Сахнада үлкен экранда қырым татарларынан шыққан түркі көсемі Ысмайыл Ғаспыралының әйгілі «Тілде, пікірде, істе бірлік!» деген ұраны жазулы тұрды. Шағын концерт­тен кейін халықаралық жиынды Түркі тіл Ұйымының төрағасы Гүрер Гүлсевин сөз сөйлеп ашты. Одан кейін Түркі мемлекет­тер Ұйымының төрағасы, Түркі мәдениеті тарихи институтының басшысы және Түркі мемлекет­тері Ұйымына мүше елдер ақсақалдары сөз алды. Содан соң сахнаға 5 республикадан келген 5 жазушы шықтық. Бізге «Түркі тілін дамытуға қосқан үлесі үшін» деген халықаралық әдеби сыйлығын табыстады. Айта кету керек, бұл сыйлық тұңғыш рет тағайындалып отыр. Олар осы бастама енді жыл сайын жалғасады деді.

– Жиылған қауымға қандай сөз арнадыңыз? Шарадан кейін болған конференцияда не талқыланды?
– Ұлы Тұран туралы сөз сөйледік. Маған бекіткен Тілек ат­ты аудармашымның дауысы шықпай қалған соң залда отырған ҚР-ның Түркиядағы елшісі Еркебұлан Сапиев мырза сахнаға жүгіріп шығып, сөзімізді түрік тіліне аударып берді. Елші мырзаның тығырықтан жол тауып кеткеніне тәнті болып, алғысымды жаудырдым…
Ал конференцияға тілші-ғалымдар жиналды. Талқыланған басты тақырып – түркі елдеріне ортақ әліпби қабылдау. Бұл жарыссөзге Қазақстаннан белгілі тілші-ғалымдар Ерден Қажыбек, Анар Фазылжан және Гүлбану Қосымова қатысты. Қазақ ғалымдары ортақ әліпби қалыптастыру оңды іс екенін айта келіп: «Ортақ әліпби әр елдің ұлт­тық санасындағы ұлт­тық бірегейлікті де сақтай білуі керек» – деді. Алғашқы күн соңында делегациялар Дархан Қыдырәлі бастаған ғалымдардың жуырда ғана Моңғолияда ашқан Елтеріс ханның тасқа жазылған жазбаларын тамашалады.

– Сапардан қандай әсер алдыңыз? Түрік бауырлардың ықылас-пейілі қалай екен?
– Бұл біздің Түрік еліне төртінші сапарымыз еді. Келген сайын осынау ешкімге құл болып көрмеген түркілердің биік мәдениеті мен асқақ ұлт­тық рухына таңғаламын. Бұл жолы да алған әсерім зор болды. Өз тілін, дінін, тарихын, ұлт­тық бірегейлігін қызғыштай қорғай білетін түркі халқынан үйренеріміз көп екен. Соған тағы да бір рет көзіміз жеткендей болды
– Сапарыңыз оң болсын! Түрік бауырларға дұғай-дұғай сәлем!

Дайындаған
Асылан ҚУАНЫШҰЛЫ