---

Мұстафа Шоқайдың есімін ұлықтап, тәуелсіздік жолындағы ерен еңбегін дә­ріптеу мақсатында «Мұстафа Шоқай – Алаштың алып тұлғасы» атты респуб­ли­калық ғылыми-тәжірибелік конференция ұйым­дастырылды. Оған Төлен Әбдік, Қой­шығара Салғарин, Көшім Есмағамбетов, Амантай Шәріп, Әнес Сарай, Сұлтанәлі Балғабаев сынды зиялы қауым өкілдері, тарихшылар мен саясаткерлер қатысып, тұшымды ойларын ортаға салды.
Зиялы қауымның басын қосқан айтулы шараны облыс әкімі Қырымбек Кө­шер­баев ашты. «Мұстафа Шоқай – кез кел­ген ірі тарихи құбылыс секілді бір­жақты сипаттауға болмайтын, үйреншікті қа­лыпқа салуға келмейтін тұлға. Ол сол за­мандағы аса күрделі ғаламдық тарихи процестің бел ортасында, эпицентрінде жүріп, сол процестің перифериясындағы өз ұлтының мүддесін қорғауға тырысты. Сон­дықтан да Мұстафа Шоқай ақ пен қы­зылға жақтас, я қарсы болды деген қа­рабайыр түсінікке сыймайды. Шо­қайдың большевизм мен фашизмге іші қатар суық болғанын біз жақсы білеміз. Сонымен қатар, өз ұлтының мүддесі, түркі халықтарының азаттығы мен бірлігі, өзі­нің қандастары мен бауырларының тағ­дыры үшін кіммен болса да тартысуға даяр, жеке көзқарасы, дара ұстанымы бар тұлға болғаны да аян», – деген Қ.Кө­шербаев өкінішке орай, кешегі қоғамда оның атын айтуға тыйым салынған кезең болғанын еске салып өтті.
Тәуелсіздік орнағаннан кейін Елбасы та­рихи тұлғаларымыз туралы деректерді жинауға тапсырма берді. Осы ретте
М.Шоқайдың да шетелдегі мұрағаты елге оралды. Жарының, саяси серіктерінің естеліктері жарық көрді. Мұстафа Шоқай есімі тарихи оқулықтарға енгізілді, фильм­­дер түсірілді. Астана, Алматы қалаларын­да көшелерге аты берілді. Облыс әкімі осы ретте Шоқайдың туған же­рінде осындай игі шаралар іске асырыл­ғанын атап өтті.
Жалпы, конференцияға қатысушылар Шо­қай туралы көптеген тың деректерге қа­нықты. Мысалы, Шоқайдың «Яш Түр­кіс­тан» журналын шығарғаны белгілі бол­ғанымен, «Түркістан» атты журналдың ал­ты нөмірін шығарғаны бұрын белгісіз бо­лып келген еді. Сондай-ақ, неміс тұт­қы­нынан ортаазиялық ұлттар өкілдерін бо­сату жұмыстарымен қатар, өлімге ке­сілген 80 грузинді ажалдан арашалап қал­ған. Бұл деректерді естіген грузин халқының зиялы қауымы Шоқай тұрған үйге естелік тақта орнатыпты. Конференцияда сөз сөйлеушілер тарапынан бір­қа­тар ұсыныстар да айтылды. Солардың қа­тарында Қызылорда қаласында ес­керт­кіш орнату, Шоқай орталығын құру ту­ралы ойлар бар.
Сондай-ақ, осы шара аясында қоғам қай­раткері Мұстафа Шоқайдың туып-өс­кен жері Шиелі ауданы, Сұлутөбе ауылында жаңадан 240 орындық мәдениет үйі ашылып, алдына қайраткердің бюсті қойыл­ды.
Қызылордада, сондай-ақ, Нартай Бе­кежа­новтың 125 жылдығына арналған «Өздерің білер Нартаймын» атты Нартай әндерін орындаушылардың респуб­ли­ка­лық конкурсы өтті. Бұл байқау республика көлеміндегі дәстүрлі әншілердің тәжі­ри­бе алмасуына, Қазақстандағы дәстүрлі ән мектептерін бір арнада тоғысуына се­беп болды.
Облыс әкімі Қ.Көшербаев байқау ал­дында қазақ ән өнерінде сырнай дәстүрін қалыптастырушы, әнші-композитор, за­ма­на бұлбұлы Нартай Бекежановтың
125 жылдығымен құттықтап, байқауға қа­тысу­шыларға сәттілік тіледі. «Халқы қадір­леген Нартайдың өнері сан ұрпақ су­сындап, жас өнерпаздар табына бас ие­тін кәусар бұлақ тәрізді. Биыл сол құ­діретті өнердің иесі Нартай Бекежановтың 125 жылдық мерейтойы. Тәуелсіз елдің жаңа ұрпағы Нартай мұрасына мүлде тың тұрғыдан келіп, оның келешек өрісіне соны серпін беретініне біз кәміл сенеміз», – деді облыс әкімі.
Өнер додасына еліміздің әр өңірінен 22 үміткер қатысты. Олар байқау ба­ры­сын­да Н.Бекежановтың шығармашы­лы­ғы­нан бір ән және өз өңірінің дәстүрлі ән мек­тебінің бір әнін орындады. Байқауға Рамазан Тайманов, Шахмардан Әбілов, Алмас Алматов, Қажыбек Бекбосынов сын­ды дәстүрлі ән-жыр майталмандары қазылық етті. Конкурс қорытындысы бойын­ша Нартай жыр мектебінің ізін жалғастырушы қызылордалық Мұхаме­д­әлі Бекпейісов Бас жүлдені қанжығасына байлады. Ал атыраулық Ақмарал Ноғай­баева бірінші орынды, астаналық Зульфия Баймырзаева екінші орынды, қа­рағандылық Дәуренбек Аркенов үшінші орынды иемденді.