«Заманауи әлемде елдің қуаты ең алдымен азаматтарының білімімен өлшенеді», – деген еді Елбасы. Бүгінде «Болашақ» бағдарламасымен білімін шетелде жетілдіріп, алған тәжірибесін елінің игілігіне жұмсап жүрген жастардың саны аз емес. Солардың бірі, құрылысшы Олжас Сүлейменов те Елбасы ұсынған «100 жаңа есім» жобасына кіруге әбден лайық деп айта аламыз. Жас та болса Шанхайдағы халықаралық құрылыс компанияларымен иық тірестіре қызмет етіп, бүгінде елге қайтып, қазақ құрылысын өркендетуге атсалысып жүрген маманмен Қазақстанның болашағы төңірегінде әңгіме өрбіткен едік.

– Жақында Польшаға іс­са­пар­мен барған екенсіз. Шетелдік кә­сіп­керлер мен компаниялардың Қа­зақстанға деген ықыласын қа­лай бағалар едіңіз?
– Иә, жақында ғана Польшаға ба­рып келдім. Кезінде бір мемлекет болып, Кеңес үкіметі ыдыра­ған­нан кейін бөлініп, Еуропа Ода­ғына кіріп, қазіргі кезде дамуы қарқынды мемлекетке айналып отыр. Бұл мемлекеттен үйре­не­тініміз көп деп есептеймін. Ал егер шетелдік компаниялардың Қа­зақстанға деген қызығушы­лы­­ғын айтатын болсақ, өте жо­ға­ры деңгейде. Өйткені, Қа­зақ­стан үлкен нарықтың ортасында тұрған мемлекет. Бір бөлігі Еуропада тұрса, шығыс жағында Қы­тай бар. Екі алпауыт мемлекеттің ор­тасында тұр.Каспий арқылы Иран және басқа да мемлекеттерге шығуға мүмкіншілік бар. Сол се­бепті, қазіргі кезде Қазақстан ТМД елдерінің ішіндегі ең жақсы плат­форма деп айтуға болады. Өйт­кені, саясатымыз өте жақсы. Мем­лекет экономикасы да қар­қынды дамып келе жатыр. Бірақ істейтін жұмыстар өте көп. Шет­ел­дік компаниялар бізге келуі үшін оларға жақсы жағдай жасап, қол­дау көрсетілуі керек. Қолдау көр­сетілмесе де жұмыстарына кедер­гі жасамау қажет. Шетелдік ком­­­­паниялардың келгендерінен қо­рықпай, қайта оларға жағдай жа­сайтын болсақ, жұмыс орындары көбейіп, экономикамыз да­миды. Құрылыс саласын алсақ, бізге шетелдік құрылыс ком­па­ния­­лары келетін болса одан біз қо­рықпаймыз, қайта бәсеке жо­ға­­­ры­лайтын болса мемлеке­тіміз­дің компаниялары да сапасын кө­теріп, жақсы жұмыс істеуге ты­­­рысады. Әрдайым халықара­лық деңгейдегі бәсекеге дайын бо­лады. Дүниежүзілік сауда ұйы­мына кіріп жатқан кезде осылай жақ­сы дайындалмасақ, көп нәр­се­ден қалып қоямыз. Басқа шет­ел­дік компаниялардан артық бол­маса, еш жеріміз кем емес. Бә­­секеге үйреніп, соған сай бо­лу­­ға тырысу керек. Сонда са­па­мыз да жоғарылайды, жұмыс іс­теу деңгейі де түзеледі. Әрине, ең бастысы, сыбайлас жемқорлық­ты құртып, шетелдік компанияларды көптеп тарту қажет.
– Кәсіпкерлікпен айналысып жүрген жастардың алдыңғы қа­та­рында өзіңізді көреміз. Негізгі са­лаңыз туралы айтып өтсеңіз.
– «Болашақ» бағдар­лама­сы­мен Қытайда бес жыл білім алып, төрт жыл қызмет істеп, тоғыз жыл ­сол елде тұрып келгенмін. Шан­хайдағы халықаралық құ­рылыс компанияларында, не­міс­тік, жапондық құрылыс орын­дарын­да жұмыс істедім. Содан кейін мемлекеттік қызметте болып, қазір қайтадан өз маман­ды­ғы­ма оралып, алған білімімді өз са­лама жұмсайын деп құрылыс ком­паниясында жұмыс істеп жа­тырмын. Құрылыс саласы өте күр­делі болса да ең маңызды биз­нес түрінің бірі деп айтуға болады. Өйткені, бизнестің қай саласы бол­сын, құрылыспен бай­­ла­ныс­ты. Міндетті түрде сапалы дең­гей­де­гі құрылыс қажет. Астанамыз салынып жатыр, басқа қа­­­­лалар бар. Сол себептен, Қазақ­стан­дағы құрылыс саласы түзе­ле­тін болса, қарқынды өссе мем­ле­кетіміздің дамуына үлкен ық­палын тигізеді. Құрылыс са­ласы ұзақ мерзімді, жоғарғы са­паны талап ететін өте күрделі салалардың бірі деп айтуға болады. Ал құрылысшылар мемле­кет­тің дамуына өз еңбегімен, қара тері­мен үлесін қосатын азаматтар.
– Қазақстан жастарының бо­ла­шағы үшін Қытайда оқудың маңы­зы қандай деп ойлайсыз?
– «Болашақ» бағдарламасы Ел­басымыздың ең үлкен, маңыз­ды стратегиялық шешімдерінің бірі деп есептеймін. Неге десеңіз, өз­ге елдермен тереземіз тең болып, қазіргі кезде дүниежүзілік ал­дыңғы қатардағы жоғарғы оқу орын­дарында қазақ жастары бі­лім алуы бұрын біздер армандап та көрмеген іс еді. Қазіргі кезде «Бо­лашақ» бағдарламасының ар­­қасында он екі мыңнан астам сту­дент бітіріп, мемлекетке келіп қыз­мет істеп жатыр. Ешқайсысы қы­тай, не американдық болып кет­кен жоқ. Әрине, неше түрлі аза­маттар кездесіп жатады. Жалпы айтқанда, «Болашақ» бағдар­ла­масының нәтижесін, бұйыртса, алда көретін боламыз. Оның уа­қы­ты әлі келген жоқ. Өйткені, олар­дың басым бөлігі 2000 жылы бар­ған студенттер. Сол кезде үл­кен топтармен жібере бастады. Бір жібергенде жеті жүзден астам сту­дентті шетелге аттандырды. Ол уақытқа дейін аз көлемде жі­бе­ретін. Ал 2000 жылдан кейін өте көп студент «Болашақ» бағ­дар­­ламасының иегері атанып, шет­елге барып оқу бітіріп, жа­қын­да ғана қайтып келді. Олар­дың үлесін болашақта көреміз деп есептеймін. Сол кезде қазақ­тың басына алтын ғасыр туады деп ойлаймын. Ал егер Қытайды ай­татын болсақ, ол біздің саяси маңызды көршіміз. Біз Ресей мем­лекетін жақсы білеміз. Тілін де, дінін де, салт-дәстүрін де бә­рін білеміз. Өкінішке орай, Қы­тайды өте төмен деңгейде танимыз. Ол көршімізді жақсы тануы­мыз керек. Қазіргі кезге дейін бірде-бір қытайтану институт жоқ. Бұл – өте үлкен қателік деп есеп­тей­мін. Сол үшін Қытайға барып бі­лім алып келген жастар ол жақ­тың тілін, салт-дәстүрін, мен­талитетін үйренсе игі. Қы­тай­дың тілі өте күрделі, ал мента­ли­теті одан да күрделі. Сол себеп­тен, ол жақтан білім алып келген жас­тар ертең екі елдің арасында көпір болып, қарым-қатынасына үлкен үлесін қосады деп есеп­тей­мін. Қытай бір жарым миллиард халқы бар алпауыт мемле­кет­тер­дің бірі. Сол себептен, біз оларды жақ­сы тануымыз, терең білуіміз ке­рек. Ал ондай кезде қытайтану инс­титуты болмаса да бізге сол жақ­тан білім алып келген қытай­танушылар өте қажет деп есеп­тей­мін. Сондықтан қазіргі кезде бизнесімізді де, компанияларымызды да халықаралық деңгейге шығару керек. Әсіресе, Қытай нарығына шығару қажет. Адамдар Қытайға шығу қиын деп өзін шек­теп жатады. Негізі біз одан өзі­мізді шектемеуіміз керек. Қиын түгі де жоқ. Қазақстанның ком­паниялары Қытайдың да на­рығына кіріп, жақсы жұмыс іс­теу­ге болады деп есептеймін. Ол кез­де міндетті түрде бірінші сұ­рақ, әрине, кадр мәселесі. Кадр­лар қажет. Сол кезде Қытай мем­лекетінде білім алып келген жас­тар жақсы үлесін қоса алады деп ойлаймын.
– Болашақ Қазақстанды қалай елес­тетесіз? Өз салаңызда қандай жаңа­лықтар күтесіз?
– Қазақстанның болашағы зор болады деп есептеймін. Себе­бі, қазір мемлекеттің дамуындағы ең маңызды мәселелердің бірі – жаңа технологиялар болса, екін­шісі – адами ресурс. Бізде адами ресурс өте жақсы. Жастарымыз білім­ді, таза, дұрыс жұмыс істеуге дайын, бәсекеге сай. Әрқайсысы көшбасшылыққа дайын болса, мемлекетіміз қарқынды дамиды деп ойлаймын.
Ал егер құрылыс саласын ала­тын болсақ, әрине, өте көп өз­геріс қажет. Жаңа технологиялар қолдану керек. Баяғы кеңес үкіметінен қалған технологияларды қолданып, құрылыс саласы сол деңгейде бола бермеуі ке­рек. Себебі, бұл мемлекетіміздің маңызды салаларының бірі. Сол себептен, халықаралық деңгейге сай, жақсы сапамен, жаңалық­тармен және құрылыс саласына қа­тысты заң жобасы да өзгеруі тиіс. Кеңес үкіметінен өзгермеген заңды қолданбай, жаңадан заң жо­басын қабылдап, жаңа технологияларды іске қосу қажет. Қа­зақ мемлекетінде он сегіз мил­лион ғана халқымыз бар. Күрделі мәселелердің бірі, әрине, баспана. Ең басты үміттенетінім, бола­шақ Қазақстанда қолжетімді бас­пана мәселесі шешіліп, әр қа­зақтың баспанасы болса деген ниет. Оған аянбай тер төгуге дайын­мын. Біздің басты мақ­са­ты­мыз да, арманымыз да – осы. Бас­пананы адамдарға қолжетімді қылсақ, одан асқан қуаныш жоқ деп есептеймін. Өйткені, көп мә­се­лелердің себебі де, жастардың қи­налатыны да – сол. Әр азамат баспана мәселесін шешу керек. Сон­да халқымыз бақытты өмір сүре алады. Құрылысшылардың барлығы соған бірігіп, атсалысып, мемлекетпен осы мәселеде бір­ге жұмыс істеу керек.
– Әңгімеңізге рахмет!

Әңгімелескен Нұрлайым БАТЫР.