Мемлекет басшысы Н.Назарбаевтың Жарлығымен қыркүйек айының соңғы жексенбісі елімізде «Еңбек күні» мерекесі болып белгіленгені мәлім. Биыл төртінші рет атап өтілетін мерекенің негізгі мақсаты – Мемлекет басшысының Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамын құру туралы идеяларының шеңберінде өнімді еңбекті ынталандыру, жастар арасында еңбекті насихаттау мен жұмысшы әулеттерінің көпжылдық дәстүрлерін нығайту болып табылады. Бұл орайда, Оңтүстік Қазақстан облысында «Еңбек күні» мерекесін атап өтуді ұйымдастыру жөніндегі іс-шаралар жоспары сәуір айында жасалған болатын. Ол жоспарда аудандар мен қалаларда «Еңбек» акциясын, «Еңбек – баршаға» тақырыбымен бос жұмыс орындарына жәрмеңкелер ұйымдастыру, «Өз кәсібінің үздігі», «Үздік жас жұмысшы», «Жас қызметкерлердің үздік тәлімгері» салалық кәсіби шеберлік конкурстарын, жұмыскерлер мен еңбек династияларының қатысуымен салтанатты жиындар, «Сенің мамандық таңдауың» тақырыбында сабақтар өткізу сынды іс-шаралар қамтылған.

Көктемнен бері өткізіліп келе жат­қан іс-шаралардың қорытын­дысы іспетті жиын Түркістаннан бас­тау алды. Түркістан қала­сы­ның әкімдігі «Еңбек күні» мере­ке­сін атап өтті. Қала әкімі Ә.Өсер­баев ең­беккерлердің басын қос­қан жиын­да көпшілікке құт­тық­тауын жеткізіп, атаулы күннің не­­гізгі мақсатына кеңінен тоқ­талды. Аймақтағы белсенді қызметкерлер мен жұмысшы­лар­ды және еңбек ардагерлерін арнайы алғыс хаттармен марапаттады. Салтанатты жиында еңбегі жоғары бағаланып, марапаттал­ған­дардың бірі – Ізбасар Әбдіраев 1984 жылы еңбек жолын «Каз­гидромед Қызылқұм станциясында» техник-оператор болып бастапты. Осы мекемеде тапжылмай 12 жыл жұмыс істеген соң 1997 жы­лы «Түркістан тазалық жа­рық» мекемесіне шебер болып қа­­былданып, осы күнге дейін ең­бек етіп келеді. Қазіргі таңда Із­басар Темірәліұлы аталған ме­ке­меде бас механик қызметін ат­қарады. Ал 1981 жылы еңбек жо­лын Түркістан техоснастика за­уытының темір жону оқушысы болып бастаған Әжібай Әріп­жа­нов кейіннен Қарағанды металлургия комбинаты жанындағы зауыт – жоғары техникалық оқу ор­нында инженер-металлург ма­мандығын алған. «Ремстройдормаш» зауытының құю цехының жұмысшысы, аға шебері болған ол 1992-97 жылдары Түркістан қа­­ласы әкімшілігінің азаматтық қор­­ғаныс штабының бастығы бол­­ды. Әкімшілікте төтенше жағ­дайлар жөніндегі бөлімнің бас маманы және осы салада жауап­ты қызметтерді атқарған Ә.Әріпжанов 2014 жылдан бері Түркістан қаласы әкімі аппараты жалпы бөлімінің бас маманы. Еңбегі бағаланып, мерекеге орай марапатталғандардың тағы бірі – Пернекүл Нәлтаева өнер са­ла­сының өкілі. 2001 жылы Түр­кі­с­тан қаласында Қазақстан Рес­­­пуб­ликасының халық әртісі, «Тар­­лан» сыйлығының иегері Райым­бек Сейтметов ашқан дра­ма театрына жұмысқа арнайы ша­қыртылған Пернекүл Сейт­бек­қызы рухани астанамыздың мә­дениетін дамытуға зор үлес қос­ты. Драма театрда алғашқыда ад­министратор, бас админстратор қызметтерін атқарып, хал­қы­на қалтқысыз қызмет еткен П.Нәлтаеваның еңбегі баға­ла­нып, 2006 жылы театр дирек­то­рының көрермендер жөніндегі орын­баса­ры болды. Ал 2009 жыл­дың қа­зан айында Түркіс­танда балалар мен жасөспірімдер сазды драма театры ашылып, сол театрдың ди­ректоры әрі көркемдік жетек­ші­сі болып қызметін жалғас­ты­ра­ды. 2012 жылы қалалық Мә­де­ниет үйіне әкімші-ұйым­дас­тырушы қыз­метіне шақыртылған Пер­не­күл Сейтбекқызы өз жауап­кер­шілігінен, ұйымдастыру­шы­лық қа­білетінен жаңылған жоқ. Өнер, театр саласында атқарған еңбек­тері бағаланып, 2014 жылы ҚР Мәдениет майталманы төс бел­гісімен марапат­талған. Облыс, қала басшылары­ның марапатына ие болған. Көптеген мә­дени ша­ралардағы еңбегі үшін алғыс жарияланып, бірнеше рет еңбек кітапшасына жазылған.

Елбасы Н.Назарбаев «Жал­пы­­ға Ортақ Еңбек Қоғамына қа­рай 20 қадам» бағдарламасында ең­бекті ынталандыру қағидаты да нақ­тыланған. «Мемлекет қа­зақ­стан­дықтар өз бетінше өзінің өмір сапасын жақсарта алулары үшін жағдайлар жасауда. Мем­ле­кет­­тік әлеуметтік қолдау адресат-тар­­­ға олардың еңбек, шы­ғар­ма­шы­­лық және қоғамдық бел­­­­сен­­ділігін оятуға бағытталып отыр. Иә, мем­­лекет көмектеспеуге бол­май­тын жерлерге көмек қо­лын созатын болады. Бірақ азамат өзінің қолынан келетін шаруа­­ны өзі ат­қаруы тиіс. Және бұл әділетті бол­мақ» делінген бағ­дарлама­лық мақалада. Сон­дай-ақ, Мемлекет басшысы бағ­дарламалық ма­қаласында бүгінде әлеуметтік дамудың жаһандық тренді «Жал­пыға Ортақ Еңбек Қо­ғамына» өтуге барып тіре­ле­ті­нін, сондық­тан адал еңбекке ын­таландыру­дың жолын табу, еңбек табыстарын қоғамдық  ын­таландырудың жүйесін құру – Қа­зақстандағы әлеуметтік жаң­ғыр­тудың аса маңыз­ды мә­­­­се­лелерінің бірі еке­нін атап өткен болатын. Осы орай­да, Сайрам ауданы әкімдігі бір­қатар еңбек ардагерлерін жас ұрпаққа үлгі ете отырып және ау­данның дамуына, білім, өнер саласына сіңірген еңбектерін бағалап, «Еңбек күні» алғыс хат­тар­мен марапаттады. Атап айт­сақ, Шымкент қаласындағы Пе­дагогикалық институтының фи­зика-математика факультетіне түсіп, оны 1962 жылы бітірген Роза Бердібекқызы зейнеткер­лікке шыққанға дейін білім беру саласында еңбек еткен. Р.Бабашева 1963 жылы аудан орталы­ғындағы «Мирная» сегізжылдық мектебінде екі жыл ұстаздық етіп, 1965 жылдан 1974 жылға дейін оқу-тәрбие жұмысының меңгерушісі, ал 1974 жылдан сол «Мирная» мектебінің базасында қайта құрылған С.Сейфуллин атындағы орта мектебінің директоры болып, 1994 жылға дейін қыз­мет  атқарды. Яғни зейнеткер­лікке шыққанға дейін. Мектеп ісін басқара отырып, ол ауданның қо­ғамдық жұмысына да белсене ара­ласты. Аудандық әйелдер кеңе­сінің төрайымы, Ақсу ауыл­дық Кеңесінің бірнеше мәрте де­путаты болды. Оның еткен ең­бегі ескерусіз қалған жоқ. «Еңбек ар­дагері» медалінің иегері, Қа­зақстан Республикасының оқу ағарту ісінің үздігі. 1994 жылдан Сайрам ауданының «Құрметті аза­маты». Сайрам аудандық оқу бө­лімінің мақтау грамотасымен бір­неше рет марапатталып, ау­дан­дық оқу бөлімінің құрмет кі­табына жазылды. Зейнет­кер­лік­ке шыққанымен, ол ұрпақ тәр­­биелеу жұмысын одан әрі жал­ғастырып, қатардағы ұстаз ре­тінде 2004 жылға дейін үзбей ең­бек етті. Бүгінде немерелерін тәр­биелеп отырған ұстаздың ең­бек жолы жастарға өнеге ретінде дәріптелуде. Шымкент педагоги­ка­лық институтының физика-ма­тематика факультетін бітірген Баян Тіленшина да бүгінде Сайрам ауданының Құрметті азаматы. 1986-1989 жылдары облыстық атқару комитетінде, ал 1991-1999 жылдар  аралығында  балабақ­шада меңгеруші, 1999-2009 жылдары №29 Керім Тіленшин атындағы ор­та мектептің директоры қыз­ме­тін атқарған Баян Тіленшина 2009 жылы зейнет­кер­лікке шық­ты. ҚР Жазушылар одағы­ның мү­шесі. Білім беру ісінің үздігі. «Оңтүстік Қазақстан облысына еңбек сіңіргені үшін» медалінің иегері. «Аяулы, ардақ­ты аналар» жи­нағына, 2012 жылы «Лучшие люди» атты халық­аралық энцик­ло­педияға еніп, «Лучшие люди» төс белгісін ал­ған. Еңбек ардагер­лері ғана емес, бұл күні жастардың да еңбегі бағаланып, марапатталды. Мысалы, №33 Шойынбай атын­дағы мектептің оқушысы Ая­жан Марқашева өзінің еселі ең­бегінің, ынта-талабының нә­ти­жесінде елге танылып үлгерді. №1 Сайрам аудандық балалар мен жасөспірімдер спорт мек­те­бін­де 2013 жылдан бері еркін кү­рес бөлімінде жаттығып келе жат­қан Аяжан 2014 жылы спорт­тың осы түрінен Қарағанды қа­ла­сында өткен ҚР чемпионатында І орын алды. 2015 жылы еркін кү­рестен Түркістан қаласында өткен ел чемпионатынан І орынды иеленді, сондай-ақ, Ақмола об­лысында өткен әйелдер күресі­нен олимпиада резервінің  дайын­дығына іріктеу турнирінде жеңім­­паз атанды. Ал биыл ақпан айын­да Белоруссияда өткен Ха­лық­аралық жарыста І орын ал­ған. Сәуір айында Талдықорған қа­ласында өткен әйелдер күре­сі­нен ҚР чемпионатында ІІ орынды иеленсе, Т.Сайхановты еске алу­ға арналған «Азия балалары» ойындарына іріктеу ІІІ респуб­ли­калық турнирде І орын және Түр­кияда өткен Халықаралық тур­нирде ІІ орын алды. Шілде айын­да Якутия елінде әйелдер күре­сінен «Азия балалары» бірін­шілігінде ІІІ орыннан көрінген Аяжан Марқашева қазіргі таңда Тби­лиси қаласында Әлем чем­пио­натына қатысуда. «Еңбек кү­ні» жеңіске деген жігерінің, төк­кен терінің нәтижесінде жас та ­болса үлкен жетістікке жеткен Аяжанның еңбегі өз құрбы-құр­дастарына, замандастарына да үлгі етілді. Осылайша тізе берсек, оңтүстікте Еңбек күні мере­ке­сі­не орай марапатталғандар өте көп және олардың барлығы да құрметке лайықты жандар.

Мемлекет басшысының «Қа­зақ­станның әлеуметтік жаңғыр­тылуы: Жалпыға Ортақ Еңбек қо­ғамына қарай 20 қадам» атты ма­қаласы жұмыспен қамту орта­лықтарына да жаңа міндеттер жүк­тегені мәлім. Бұл бағытта бү­гінде Отырар ауданында «Жұ­мыс­пен қамту – 2020 жол картасы» бағдарламасы аясында жүйелі жұмыстар жүргізілуде. Жыл басынан бері бағдарламаға қатысуға 1524 азамат өтініш білдірген. Аудан әкімдігі баспасөз қыз­меті­нің мәліметіне сүйенсек, қазіргі таңда жоспарланған меже 106,9 пайызға орындалыпты. Оның ішінде, бағдарламаның I бағыты «Инфрақұрылымды және тұр­ғын-үй коммуналдық шаруа­шы­лықты дамыту есебінен жұмыс­пен қамтуды қамтамасыз ету» бойынша 7 нысанда 130 жұмыс ор­ны ашылып, 67 жергілікті азамат жұмыспен қамтылған. Алда­ғы уақытта қосымша осы бағыт бойынша 95 жұмыс орны ашылып, 50 азаматты жұмыспен қам­ту көзделуде. II бағыт «Кәсіп­кер­лік бастаманы ынталандыру» арқылы жыл басынан бері 85 адамға 214,2 млн. теңге шағын несие беріліп, онда 99 жұмыс орны ашылды. 15 азамат кәсіпкерлік негіздеріне оқытылды. Бағ­дар­ла­маның III бағыты «Жұмыс беру­шінің қажеттілігі шеңберінде оқы­ту және қоныс аудару арқылы жұмысқа орналасуға жәрдемдесу» аясында бос және жаңа жұмыс орын­дарына 881 адам тартылып, жыл­дық жоспар 79,3 пайызға орын­далды. Сонымен қатар, әлеу­меттік жұмыс орындары 38 ме­кемеде ашылып, оған 121 адам жол­данды. Ал 89 жас маман жас­тар практикасына тартылған. Сон­дай-ақ, мүмкіндігі шектеулі 84 адам жұмыспен қамтылыпты. Ал Сайрам ауданында «Жұмыс­пен қамту – 2020 жол картасы» бағ­дарламасының І бағыты бойынша 5 жобаға 53 адамды жұмыс­пен қамту жоспарланса, 8 айдың қорытындысымен мектептердің жөндеу жұмыстарына 56 адам жол­дамамен жұмысқа  жіберілген. Бағдарламаның ІІ-ші бағыты ая­сында 2016 жылы 35 адамды кә­сіп­керлік негіздеріне оқыту, 134 адам­ды 3,0 млн.теңгеге дейін, 74 адам­ды 6,0 млн.теңгеге дейін ша­ғын несиелеу жоспарланған. Бұл орайда, 86 адамға 249,5 млн.теңге шағын несие беріліп, 8 айлық жос­пар 112,8%-ға орындалды. Бағ­дарламаның ІІІ-ші бағыты аясында жыл ағымында нысаналы топтағы 250 адамға әлеуметтік жұмыс орындарын ұйымдастыру жоспарланса, 277 адам жұмыспен қамтылған, оның ішінде 27 адам тұ­рақты жұмысқа орналасқан. Жыл басынан бергі 8 айда 229 адам жастар практикасына жол­данған, 284 нысаналы топтағы азаматтар ақылы қоғамдық жұ­мыс­тарға тартылып, жоспар орындалған, 1858 адам жаңа және тұрақты жұмыспен қамтылған. Облыс орталығы Шымкент қала­сының тұрғындарын жұмыспен қамту да күн тәртібінен түспеген мәселе. Бұл орайда, «Жұмыспен қамтудың жол картасы – 2020» бағ­дарламасы аясында 8 айда 12415 адам тұрақты жұмысқа ор­на­ласқан.

Облыс тұрғындарының кә­сіп­керлікпен айналысып, жұ­мыс­пен қамтылуына несиелік қол­дау көрсету де оң септігін ти­гізуде. Бүгінде өңірде көптеген кә­сіпкерлер шағын несие алып өз істерін жандандырып жүр. Мы­салы, Талғат Әлжановтың «Әл­жан агро» ЖШС-і күндігіне 5-6 мал сойып қаладағы базар­лар­ға таратуда. Сегіз адамды жұ­мыспен қамтып отырған се­рік­тестік, «Максимум» аймақтық инвестициялық орталығы» ар­қылы 11 млн. 200 мың теңге кө­ле­мінде қаржы алып, 5 жылға 7 пайыздық мөлшермен алған сомасын қайтаруда. Мұнда малдың бірінші кезекте құжаттары тек­серіліп, содан соң сойылады. Сойыл­ған малдың етін зертханада тексеріп жарамды болса ғана са­­тылымға жіберіледі. Ал тұр­мыс­тық техника дүкені мен ме­тал­лопластикалық цехы қала тұр­ғындары үшін алты айға па­йызсыз тұрмысқа қажетті заттарды сатылымға шығаруда. Дүкенге қажетті тұрмыстық техни­ка­лар­дың көбі Алматы қаласынан әке­лінеді. Мұнда 20-ға тарта адам жұмыспен қамтылған. Кәсіпкер «Ырыс» МҚҰ-ы микронесие арқылы 10 млн. теңге алған болатын. Сондай-ақ, осы шағын қар­жылық ұйымнан 4 жылға 4 млн. теңге алған кәсіпкер Ерғали Таженов құрылыста қолданылатын сылақ торын шығару кәсібімен шұ­ғылданып келе жатқанына үш айдың көлемі болыпты. Өн­ді­ріл­ген өнім Кентау, Түркістан қала­ла­рына сатылымға шығарылады. Алдағы уақытта кәсіпкерлігін одан әрі ұлғайтып, өнімін басқа да қалаларға сатылымға шы­ғар­мақ. Жалпы, Кентау қаласында кә­сіпкерлер саны артып, ел дамуы мен өсуіне өз үлестерін қосу­да. Кәсіпкерлер саны Сайрам ау­данында да өсуде. Ауданда бү­гі­нде 15353 кәсіпкерлік субъек­ті­лер ел дамуына қызмет етіп келе­ді. Аудан әкімі С.Сапарбаевтың айтуынша, кәсіпкерлік саласында 30,2 млрд.теңгенің өнімі өнді­ріліп, өсім 15,2%-ға  жеткен. Жыл басынан бергі 8 айда 107 шағын және орта кәсіпкерлік субъек­ті­лері тіркеліп, онда 437 жұмыс орын­дары ашылған. Шағын жә­не орта бизнесті дамыту мақ­са­тында өткен жылы және биылғы 8 айда жалпы құны 1304,0 млн.теңгені құрайтын 8 жоба іске қо­сы­лып, 332 адам жаңа жұмыс ор­­нымен қамтылды. Кәсіп­кер­лікті қаржы институттары арқы­лы қаржылай қолдау мақсатында аудан көлеміндегі микрокре­дит­тік ұйымдар арқылы жыл басынан 1793 жобаға несие берілген. Оның ішінде «Аймақтық инвес­тициялық орталық «Максимум» арқылы 11 жоба, «Ырыс» шағын несиелік ұйымы арқылы 36 жоба нақты несиеленді. «Бизнестің жол картасы –  2020» бағдарламасы аясында былтырғы жылы 14 жоба 22,5 млрд.теңге көлемінде қолдау алған болса, биылғы 8 айда 1,3 млрд.теңгеге 8 жобаға қолдау көр­­сетілген.

Оңтүстікте тұрғындарды жұ­мыс­пен қамту облыс әкімінің бас­ты назарында. Жуырда өткен ал­қалы жиында облыс әкімі Бей­біт Атамқұлов аудандар мен қа­лаларда кәсiпкерлiк пен ауыл шаруашылығы кооперацияларын жаппай дамыту мәселесiне ерекше тоқталды. «Жұмыспен қамту – 2020 жол картасы» аясында Оңтүстiк Қазақстан об­лы­сында «Ауыл тұрғындарын жұ­мыспен қамту» жобасы қолға алынып отыр. «Мемлекет басшысы Үкiметке облыс әкiмдерiмен бiр­лесе елдi мекендерде коопе­ра­тив­тер желiсiн ұлғайтуды тапсыр­ды. Бұл өз кезегiнде iшкi нарықты жер­гiлiктi ауыл шаруашылығы өнiм­дерiмен қамтып, қайта өңдеу кә­сiпорындарының желiсiн ұл­ғайтпақ. Бұл жұмыстарды Мақ­таарал, Қазығұрт, Ордабасы, Төлеби, Сарыағаш аудандарында белсендi атқаруды тапсырамын», – дедi облыс әкімі. Сондай-ақ, сүт өнiмдерiне деген сұраныс жо­ғары көрші өңiрлермен әрiптестiк байланыс орнату жүктелдi. Бү­гін­гі таңда астығын қамбаға құйып, көкөністерін жинап жат­қан оңтүстік диқандарын, оның ішінде мақтааралдықтарды тағы бір жауапты науқан күтіп тұр. Аталмыш аудан диқандары биыл жиын-терiм науқанын жылда­ғыға қарағанда ертерек бастады. Аудан 83 мың гектарға егілген мақтадан 200 мың тонна өнiм жи­науды көздеп отыр. «Ақ алтын» өнімін дамыту мақсатында мақта кластерi құрылғаны мәлім. Бұл орайда, облыс орталығы Шым­кенттің iргесiндегі «Оңтүс­тiк» арнайы экономикалық ай­мағында және қалада бiрнеше тоқыма кәсiпорны мен жiп иiру фаб­рикалары жұмыс iстейдi. Жаңадан мақта зауыттары бой көтердi. Мақташылар үшін көк­тем қолайсыз болғанымен, мақ­таның шығымы жақсы. Аудандық ауыл шаруашылығы бөлiмiнiң басшысы А.Маханбетовтің айтуынша, биыл мақтааралдықтар су тапшылығынан қатты зардап шеккен. 28 тамызға дейiн «Дос­тық» каналындағы су деңгейi се­кундына 30-32 текше метрден кө­терiлмепті. Шiлде суын iшпе­ген мақта гүл, шанақ тастап, көп өнiмнен айырылғанымен диқан­дар әр гектардан орта есеппен 24,1 центнерден өнiм алуды жос­пар­лап отыр. Мақта терiмiне дайындық ретінде аудан бойынша 1659 гектар жер дефолиациядан өткен. Бұл аз. Сондай-ақ, есеп­тегі 162 ОВХ агрегатының 136-сы ғана науқанға дайын. Мақ­та жинайтын 297 комбайн­ның 240-ы iске жарамды. Тасымалдау тракторлары мен тiрке­ме­лерi толыққанды дайын емес. А.Маханбетовтің мәлімдеуінше, Биыл 11 мақта зауыты, 141 мақта қабылдау бекетi өнiм қабыл­дай­ды. Өткен жылы мақтаның 54,9 пайызы комбайнмен жиналған. Биыл бұл көрсеткiш 65,7 пайыз болмақ. Қол терiмiнде жергiлiктi азаматтарды, әсiресе, жұмыс­сыз­дар есебiнде тұратын 972 адамды мақ­та жинауға қатыстыру көзде­ліп, 20 мың терiмшiден 440 бригада құру жоспарланған. Қазiрдiң өзiнде бiр келi мақтаны теру 12-14 теңгеден бағаланып отыр. Яғни науқанға белсене қатысып, 1-1,5 айда қомақты табыс табуға болады. Ал «Ақ алтын» АҚ-ының мақ­­та зауыты мен 19 мақта қа­был­дау пунктi өнiм қабылдауға, шаруалардың өнімін жинап беру үшiн 42 америкалық «Джон Дир» комбайны науқанға дайын екен. Диқандарды мақтаның бағасы ерекше қызықтырып отырғаны мәлім. Қазiргi орташа индекстер бойынша мақтаның бiр тоннасы 130 мың теңгеден түседi деген бол­жам бар. Дегенмен, шаруалар нақ­ты баға Ливерпуль биржасы, доллар бағамы, шиттiң құны мен бәсекелестiк ортаға байланысты болатынын жақсы біледі.

Еңбекке ынталандыру бағы­тын­да еңбек заңнамасының сақ­талуы да маңызды. Тұрғындарды еңбекке ынталандырудың бір жолы осы десек те қателеспеспіз. Өйт­кені, адал еңбегіңіздің жемі­сін көруге деген сенім қай бағытта бол­сын құқығыңыздың сақтала­ты­нына сеніммен тікелей байланысты. Осы орайда, Оңтүстік Қа­­зақстан облысының еңбек инс­­пекциясы жөніндегі басқар­масының жыл басынан бергі 8 айда атқарған жұмыстарынан қыс­қа деректер келтіре кетелік. Өт­кен 8 айда еңбек қатынастары 668 рет бұзылыпты, оның 603-і заң­ға сәйкестендірілген. Заң бұзу­шылықтардың басым бөлігі бұй­рықпен таныстырмау, басқа жұ­мысқа келісімінсіз ауыстыру, жұ­мыстан заңсыз шеттетуге қа­тыс­ты, сондай-ақ, жалақы төлеу мер­зі­мін сақтамау, еңбек шар­тын­дағы сәйкессіздіктер де көп. Елі­міздің «Халықты жұмыспен қамту туралы» заңының талаптарын сақтамағаны үшін 51 кә­сіпорын бойынша анықталған заң бұзушылықтарды жою жөнін­де нұсқаулықтар беріліпті. Сон­дай-ақ, 8 айда жоғарыда аталған заң талаптарын бұзғаны үшін 33 заң­ды тұлға 805980 теңге айыппұл кө­лемінде әкімшілік жауап­кер­шілікке тартылған. Қызметкер­лер­дің жалақыларын уақытылы және толық төлемеу бойынша орын алған заң бұзушылықтар мем­­лекеттік еңбек инспекция­сы­ның тұрақты бақылауына алын­ған. Мысалы, Шымкент қа­­ла­сындағы «Вымпел Group» ЖШС-ін арыз бойынша тексеру ба­рысында мемкеме тарапынан 2015 жылғы желтоқсан – 2016 жыл­ғы ақпан аралығында жұ­мыс­­­керлердің 15,1 млн. теңге жа­­лақысы төленбегені анықтал­ған. Жұмыс берушіге нұсқама беріліп, бүгінгі таңда аталған ж­а­лақы қарызы өтеліпті. Жалпы, об­лыстың мемлекеттік еңбек инспекторлары 8 айда мекемелер мен кәсіпорындарда 548 тексеру жүргізген. Тексерулер барысында 902 заң бұзушылық анықталып-ты, оның ішінде еңбек туралы – 668, еңбек қауіпсізідігі және ең­бекті қорғау бойынша – 179, ха­лық­ты жұмыспен қамту – 55. Анық­талған бұзушылықтар негі­зінде 394 нұсқама берілген. Са­лын­ған айыппұлдардың 11 368 560 теңгесі өндіріліп алынған.

Осылайша құқы қорғалып, мемлекеттік қолдау көрсетілген еңбек адамының жылдар бойғы ел дамуына қосқан үлесі алдағы жексенбіде атап өтілетін «Еңбек күні» мерекесіне орай бағаланып, ма­рапатталуда. Олардың еңбек адам өмірінің мәні екенін бір сәт те жадынан шығармағаны анық. Ұлы Абайдың: «Тамағы тоқтық, Жұ­мысы жоқтық, Аздырар адам ба­ласын…» деген сақтан­дыруын, «Қулық саумақ, көз сү­зіп, тіленіп адам саумақ – өнерсіз иттің ісі. Әуелі құдайға сыйынып, екінші қайратыңа сүйеніп еңбегіңді сау, еңбек қылсаң, қара жер де береді, құр тастамайды» – деп еңбекті биік орынға қой­ға­нын да жақсы білетініне күмә­ні­міз жоқ…

Диас НҰРКЕНҰЛЫ.
Оңтүстік Қазақстан облысы.