Тарихыңды таны, жас ұрпақ!
Қазақ халқының тарихы күрделі тарих. Бүгін біз Қазақ мемлекетінің арғы тарихын ғасырлар қойнауынан аршып алған білімді де білікті тұлғамен кездесіп, оның байлығына баға жетпес еңбегін Қазақстандағы тарихы терең оқу орнының қабырғасына елде бірінші болып жеткізіп отырмыз. Бүгінгі таңда тарихы жаңарып жатқан жаңа Қазақстан үшін Қазақстанның көне заманнан бүгінге дейінгі объективті және шынайы тарихын қалпына келтіру маңызды.
Міне, сол құндылықты дәріптеу мақсатында әрі тарихымызды келер ұрпаққа көрсету жолында М.Есболатов атындағы Алматы академиясының басшылығы Қазақстан Республикасының Ұлттық академиялық кітапханасында өткен Мұхит-Ардагер Сыдықназаровтың «Тарих толқынындағы Қазақстанның үзіліссіз мемлекеттілігі. XV-XIX ғасырлардағы еуропалық және америкалық карталардағы Қазақ мемлекеті» атты кітабының тұсаукесері болып өткен болатын.
«15 жылдан астам уақытын дүние жүзінен Қазақ мемлекетін көрсететін көне карталарды іздеуге арнаған Мұхит-Ардагер Сыдықназаровтың еңбегі баға жетпес қазына. Ғалымның осындай әлемге әйгілі болған тағы бір еңбегіне ең бірінші болып біздің Алматы академиясы куә болды деп айтуға болады. Яғни, былтыр Қазақстанда тұңғыш рет Қазақ мемлекеті көрсетілген Карта галереясы Алматы академиясында ашылып, оған Мұхит-Ардагер Сыдықназаровтың өзі қатысты. Академия жеке құрамы мен тыңдаушылары XV ғасырдан бері мемлекеттігімізді растайтын тарихи карталармен танысып, әлі күнге дейін карта галереясынан көп мағлұматтар алып жатыр» деп сол тұсаукесерде Академия бастығының орынбасары ретінде айтып, игі де ізгі тілегімізді білдірген болатынбыз.
Айтулы ғалымның аталған кітабының да жас ұрпақты патриоттық рухта тәрбиелеуде, ұлттық санасы мен тарихи жадының өсуіне тигізетін оң ықпалы зор болмақ. Өйткені бүгінгі кезең – Қазақстанның объективті және шынайы тарихын қалпына келтірудің белсенді үдерісі жүріп жатқан кезең. Бұл үдеріс аясында аталған кітаптың Мемлекет басшысының Жаңа Қазақстан құру бастамасын жүзеге асыруға қосатын үлесі де қомақты.
Өткен жылдың Конституция күні қарсаңында М.Есболатов атындағы Алматы академиясында Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің заманауи зерттеулер институтының директоры Мұхит-Ардагер Сыдықназаровтың «Қазақстанның тарих толқынындағы үздіксіз мемлекеттілігі. XVI-XIX ғасырлардағы еуропалық және американдық карталардағы Қазақ мемлекеті. Атлас» картасының галереясы ашылып, осы аттас кітаптың таныстырылымы өтті. Қазақ мемлекетінің көне тарихы туралы галерея Қазақстан бойынша бірінші болып тұңғыш рет М.Есболатов атындағы Алматы академиясында ашылды. Бұл тарихи күнді ғалымның өзі Ел президентімен кездесу кезінде алғаш рет Алматы академиясында ашылғанын атап өткен болатын. Бұл академия тарихы үшін зор қуаныш әрі мәртебе.
Енді кітаптың сырлы тарихына келер болсам, аталған кітап 2021 жылдың соңында Брюссельде қазақ, ағылшын және орыс тілдерінде жарық көрді. Онда 130 сирек кездесетін ортағасырлық карталардың (1562-1879 жж.) хронологиясы берілгені қаншама тарихи құндылық екенін көруге болады. Жалпы, Мұхит-Ардагер Сыдықназаров 15 жылдан артық уақытын әлем бойынша Қазақ мемлекеті көрсетілген көне карталарды іздестіруге арнаған адам. Оның көп жылғы ғылыми ізденістерінің нәтижесінде XV ғасырдан бері мемлекеттігімізді растайтын 300 тарихи карта ғылыми айналымға енгізіліп отыр.
Аталған еңбекті өз тарапымнан Тәуелсіздік жағдайында қоғам руханиятын жаңғыртудың, оның ұлттық санасы мен ұлттық мақтанышының, тарихи жадының өсуінің, Отанның объективті және шынайы тарихын қалпына келтірудің белсенді үдерісі жүріп жатқан кезде мұның Жаңа Қазақстан құру үшін маңызы зор.
Ғалымжан ЕСБОЛАЕВ
ҚР ІІМ М.Есболатов атындағы
Алматы академиясы бастығының орынбасары,
полиция полковнигі