Бейнелеу өнеріндегі желтоқсан
08.01.2016
1509
0
IMG_1660Қазақтың график-суретшісі В.Сидор­кин­нің «Желтоқсан» еңбегі Желтоқсан көтерілісін бейнелеген негізгі кескіндеме­лердің бірі. Автор бергісі келген түпкі ой сол кезеңнен сыр шертеді. Қып-қызыл түс – ашудың, қатыгездіктің, айуандық деңгейін айқындай түскен. Дәл осы В.Сидоркиннің еңбегінде жанын шүберекке түйген, жастайынан қыршыннан қиылған бозбалалар тағдыры негізгі түпкі ой екені анық. Мұндай бассыздық орын алған жерде аяушылық сезімі болуы мүмкін емес. 

Суретші еңбегінің төменгі бөлігіне назар аударар болсақ, азаматтың жан азабына түсіп жатқан сәті жүректі ауыртпай қоймайды. Тәуелсіздікті аң­саған қазақ ұланына жасалып жатқан айуандық осы туындыдан орын тапқан. Туынды авторы сол жақ­тан жарық беру арқылы қою қызыл түске ба­сым­дық бере отырып, ондағы кейіпкерлердің бет-әл­петіне, оның ішінде басты кейіпкер жүзіне сары түс түсірген. Автор осы еңбегінде кереғар түсті қол­­дана отырып, ондағы қантөгісті одан әрі ай­қындай түсу үшін суреттің астыңғы бө­лігіне қара түсті көп берген. Бұл туынды жайлы автордың өзі бір сұхбатында: «Менің бұл туындыны бей­не­ле­меуіме негіз жоқ, мен осы елдің азаматымын, сол себепті бұл тарихты елемей өтуім әділетсіздік бо­лар еді, мейлі ол Арал мәселесі болсын, мейлі «Не­вада-Семей» қозға­лысы болсын, бұл оқиғаларға ар­наған еңбектерім бар!» – деген екен.
IMG_1657В.Сидоркиннің замандасы Айдархан Сихаев­тың «Көтеріліс» атты еңбегі де Желтоқсан көте­рі­лі­сіне ар­налған. Өзге туындыдан ерекшелігін айтар бол­сақ, туынды негізі контраст түстерден құралған. Нақ­тырақ айтар болсақ, ақ және қара түс. Назар аударған жанға, оқиға ортасындағы қараша ха­лық­тың ашық түспен ерекшеленгені бірден көзге тү­седі. Ақ түс – халық даналығы бойынша әділдікке, жақ­сылық ұғымдарына сәйкес келеді. Картинаның жо­ғары бөлігінде періштелер бейнеленген. Бұл кө­терілісте халықтың өз елінде әділдік орнауын, одан басқа өзге арам пиғылдың жоғын дәл осы періш­телер бейнесі дәлелдеп тұрғандай. Бір сөзбен айт­сақ, автор халықтың ақ ниетін бейнелеуге құл­шынған. Автор желтоқсан оқиғасының негізгі кейіп­кері Горбачевты анық әрі айқын бейне етіп көр­сеткен. Сюжетке үңіліп қарамасақ та оның оқиға ор­нынан қашып бара жатқаны айқын.
Тоталитарлық жүйенің кісенін үзген желтоқсан­шы­ларды ел есінде мәңгілікке қалдыру жолында тер төккен суретші А.Сихаев бұл тақырыпта 20­ жыл­­ға жуық уа­қыт бойы қазақтың ұлттық дәс­түрін сақ­тау үшін атсалысатын «Аруақ» қоғамдық ұйы­мына жетекшілік етіп келеді. Оның Қазақстанның Тәуел­сіздік үшін күресі мен қайта құру жылдары сияқ­ты қиын шақтарын бейнелейтін тағы бір «Қа­сыңда болғым келеді» атты көркем туындысы да бар.
Жарылқап Нұрқанат,
Т.Жүргенов атындағы Қазақ Ұлттық Өнер академиясының студенті.
ПІКІР ҚОСУ

Ваш адрес email не будет опубликован.

Пікір