Жеті кітап
Алматыдағы Ұлттық кітапханасының Көрмелер залында М.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының бас ғылыми қызметкері, филология ғылымдарының докторы, профессор Айгүл Ісмақованың «Тәуелсіздік және Алаш ғылымы»; «Жазған сөз жаным ашып Алашыма…»; «Қазіргі әдебиет пен әдебиетті зерттейтін қауым»; «Тәуелсіздік және Алаш әдебиеттануы»; «Қазіргі әдебиеттанудың теориялық мәселелері»; «Қазақ әдебиеттануындағы Тәуелсіздік идеясы»; «Қазақ әдебиеттануы» атты жеті кітабының және осы институттың аға ғылыми қызметкері Айсұлу Ойсылбайдың «Ахмет Байтұрсынұлы: «Әдебиет танытқыштағы» қазіргі әдебиет теориясы» атты кітаптарының тұсаукесер рәсімі өтті.
Басқосуды Ұлттық кітапхананың бас директоры, жазушы Әлібек Асқаров жүргізді. Жеті кітапты жарыққа шығарған «Дәстүр» баспасының басшысы, белгілі ақын Қасымхан Бегманұлы Айгүл Ісмақованың бұл еңбегін «руханиятымыздағы ғылыми құбылыс» деп бағалап, тұсаукесер үшін арнайы жасаған баяндамасында ғалым қаламынан шыққан туынды туралы былай деді: «Өткен ғасырдың басында Алаш туын көтерген азаматтарды біз тек Алашордашылар деп ғана білер болсақ, ғалым Айгүл Ісмақова олар жайлы Алаштың ғалымдары деген концепция енгізді. Автор осы кітабындағы «Алаш зиялылары және ғылым» деп аталатын бар-жоғы 9 беттік шағын мақалаға кемінде үлкен 300 беттік жеке еңбек болатын ғылыми деректердің жүгін арқалатып жіберген. Осынау 9 беттік шағын мақалаға Жүсіпбек Аймауытовтың сонау 1926 жылы жарық көрген «Психологиясы», Мағжанның 1927 жылы шыққан «Педагогикасы», Әуезовтің 1929 жылы шыққан «Новый аул. Русский букварь для казахских детей» дейтін бұл күндері көп айтыла бермейтін еңбегі, Ермековтің қазақтың тұңғыш есеп оқулығы, Ақпаевтың құқық беру саласы жайлы ғылыми еңбектерін бүгінгі тәуелсіз, жаңарған Қазақ елінің биігінен қарастырады. Ал 1912 жылы шыққан Ахмет Байтұрсынұлының «Оқу құралы», 1914 жылы шыққан «Тіл құралы», 1914 жылы жарық көрген «Әліпбиі», 1926–28 жылдары шыққан «Жаңа әліппесі», 1920 жылы шыққан «Әдебиет танытқышы», 1926 жылы шыққан «Баяншы» атты тұңғыш оқулықтарымен бірге 1926–27 жылдары Телжан Шонанұлымен бірлесіп жазған «Оқу құралы» деп аталатын әдістемелік оқу құралдары жайлы жан-жақты сөз етіледі. Бұл басылымдар бастауыш мектепте оқытылатын қазақ тілінде оқу, жазу, ұлт тілі, ділі, ұлт тарихы, жағырапия, мәдениеті мен әдебиеті, шаруа-кәсіп, жаратылыс, т.б. ғылым салалары жайынан көп мазмұнды мағлұматтар беріп, кейінгі ұрпақты оқыту ісі барысында аса маңызды роль атқарды. Қазақ баласының өз ана тілінде сауат ашуына негіз қалаған ұлттық білім беру бастауы бола білген Ахмет Байтұрсынұлы 15 әліппе-оқу құралдарының авторы екені осы кітапта баса айтылады. Бұған қоса, Телжан Шонанұлымен бірге жазған үш «Оқу құралы» және бар. Сонда «Тіл құралын» есептемегенде, Ахаң 18 кітап жазғанын осы кітап арқылы білесіз. Алаш тұлғалары тар жол, тайғақ заманда қазақтың ата бабадан қалған дінін, ана тілін, ұлт тарихын жазып, ғылымын қалыптастырып, бір жүйеге түсіріп береді. Сондықтан Алаш ғалымдарын Отаны үшін құрбандыққа саналы түрде барған шаһидтер деп санау қажет деп жазады ғалым Айгүл. Осы кітаптарға енген әрбір зерттеу мақалалар дарынды ғалымның санасында әбден сығымдалып, екшеленіп барып қағазға түскендігін аңғару қиынға соқпайды. Бұл кітаптарды аттың жалы, түйенің қомында жеңіл-желпі оқи салуға болмайды. Бұл кітаптарға ауық-ауық қайта оралып, ескі досымызбен қайта қауышқандай әсерде боларымыз хақ! Сондықтан жеті томдық аса құнды ғылыми еңбекке баға беруде тартынбағанымыз абзал…».
Тұсаукесер рәсімінде Алаштың айтулы азаматтарының артында қалған жесірлері, балалары мен немерелері: Х.Бекмаханова, С.Жансүгіров, А.Байтұрсынова, Г.Кемеңгерова, т.б. сөз сөйлеп, кітап авторына жылы лебіздерін білдірді. Сондай-ақ, М.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының директоры Уәлихан Қалижанұлы, шығыстанушы ғалым, профессор Әбсаттар Дербісәлі, жазушы Бексұлтан Нұржеке-ұлы, филология ғылымдарының докторы, профессор Нағима Сағындықова, ақындар Шөмішбай Сариев пен Аманхан Әлім, журналист-жазушы Қымбат Әбілдақызы, т.б. А.Ісмақованың жеті кітабы мен оның қайраткерлік тұлғасы жайындағы ой-пікірлерін ортаға салды. Ғалымның шәкірті, С.Демирел университетінің кафедра меңгерушісі, филология ғылымдарының кандидаты Ұлан Еркінбайұлы ұстазының жаңа еңбегі, ғалымның азаматтығы туралы: «Жалпы, әдебиет деген – өте кең ұғым, әр дәуірде әртүрлі түсіндіріледі. Мәселен, Ахмет Байтұрсынов әдебиетті «жан азығы», алаштықтар «асыл сөз» деп түсіндірген. Жалпы, әдебиетке қатысты үш түрлі сана бар: сенім санасы (діни сана), тарихи сана және ұлттық сана. Осының бәрі әдебиет қарастыратын, сатылап келетін қағидаттар. Мұны айтып отырғаным, Айгүл Серікқызы өзі жетекші болып мені 2002 жылы Ресейге, Новосибирск қаласына, Ахмет Байтұрсынұлының «Әдебиет танытқыш» кітабын орыстың ғұлама теоретиктерінің кітаптарымен салыстырып келсең» деп, оқуға жіберді. Ол жақта «қазақта не бар дейсің» деген менсінбеушілік байқалды. Айгүл апай анықтап берген негізгі ұғымдардың бірі – мәтін теориясы еді. Байтұрсынұлы сөздің бәрі ауызша болсын, жазбаша болсын шығарма деп айтылады дейді. Бұл қазіргі мәтін теориясымен тұспа-тұс келеді. Осындай қазіргі ұғым теориясына тұспа-тұс келетін Байтұрсынұлына тән талай ұғымдарды ресейлік ғалымдарға жүйелеп бергенімізде олар қатты таңырқады. Сөйтіп, мені өздері қорғатып шығарды. Бұл да Айгүл апайдың жастарды дұрыс бағыттауының арқасы. Мен ұстазымның тәуелсіздіктен кейінгі жасалған әдебиеттің динамикасын тап басқан тамыршыдай бақылап отыратын қасиетін ерекшелеп айтар едім. Мұның бәрі айналып келгенде Отанымыздың, еліміздің, ұлтымыздың әдебиетіне, арына деген адалдықтан туатын үлкен қасиет», – деді.
Айгүл Ісмақованың сегізінші кітабы таяуда орыс тілінде Мәскеу қаласынан жарық көрмек.