Қазақстан және АҚШ: Әріптестік нығаймақ
16 қаңтар күні Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев үш күндік сапармен Америка Құрама Штаттарына барды. Ресми сапар аясында Нұрсұлтан Назарбаев АҚШ Президенті Дональд Трамппен, сонымен қатар АҚШ-тың ресми және іскер топтар өкілдерімен кездесті. Қарсы алу рәсімінен соң, Қазақстан Президенті Н.Назарбаев қонақтар кітабына қолтаңба қалдырды.
Қазақстан мен АҚШ арасында қалыптасқан қатынастарға жоғары баға берген АҚШ Президенті Дональд Трамп: «Сіздің осында келгеніңізге қуаныштымын. Барша жұрт Сізге зор құрметпен қарайды. Екі ел арасында мықты қарым-қатынас жолға қойылған. Қазір Қазақстанның жағдайы өте жақсы. Біз үшін Сізді қабылдау – зор мәртебе. Сіз еліңіз үшін шынында да іргелі істер атқардыңыз», – деді.
Нұсұлтан Назарбаев ресми сапармен келуге шақырғаны үшін Дональд Трампқа алғыс айтып: «Сізді президенттік қызметіңіздің бір жылдығымен және экономикадағы зор жетістіктеріңізбен құттықтаймын. Қазақстанның тәуелсіздігі мен аумақтық тұтастығына АҚШ-тың саяси қолдау көрсетуін біздің ел жоғары бағалайды. 26 жыл бойы Қазақстан АҚШ-пен достық қарым-қатынасты берік ұстанып келеді. Бүгінгі сапар сол серіктестіктің дәлелі болып саналады», – деді.
Бұдан кейін АҚШ Президенті Дональд Трамп екі ел арасындағы кеңейтілген стратегиялық әріптестікті талқылау үшін Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевты Ақ үйде қабылдады.
Президенттер арасындағы әңгіме бұдан әрі қорғаныс және қауіпсіздік пен экономика салаларындағы ынтымақтастық жайында жалғасты.
Президент Д.Трамп 2017-2018 жылдарға БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің сайланған мүшесі ретінде Қазақстанның жаһандық көшбасшылығын атап өтіп, 1992 жылы ядролық арсеналынан бас тартқанын, химиялық қарудың таратылуы мен қолданылуына жол бермеу шарасын қолдағанын жоғары бағалады. Екі ел басшылары Корей Халық Демократиялық Республикасының ядролық және зымырандық бағдарламалары мен жаппай қырып жою қаруларының заңсыз таралуын айыптады. Сонымен қатар, ядролық байыту технологияларының таралу қаупін азайтуға бағытталған
МАГАТЭ-нің төмен байытылған уран банкінің Қазақстанда ашылуын құптады.
АҚШ-тың Оңтүстік Азия жөніндегі стратегиясын қолдауда Қазақстанның берік бейілдігіне риза болған АҚШ Президенті
Д.Трамп Ауғанстанға тұрақты логистикалық жәрдем беру мен гуманитарлық көмекті күшейтуге қосқан үлесі үшін Президент
Н.Назарбаевқа ризашылық білдірді.
Кездесуде екі ел басшылары ауған еліндегі ел басшылығының күш-жігері арқасында жүзеге асатын бейбіт процес қана Ауғанстанда тұрақтылық пен қауіпсіздік орната алатынын растады.
Сондай-ақ, осы кездесуде екі ел президенттері Сирияға қатысты шиеленістің оң шешім табуына БҰҰ қолдауымен Женева бейбіт процесі аясындағы дипломатиялық бастамаларды құптады.
Қазақстан мен АҚШ арасындағы қорғаныс және қауіпсіздік шаралары туралы келіссөзде екі көшбасшы ҚР Қорғаныс министрлігі мен АҚШ Қорғаныс министрлігі арасындағы әскери ынтымақтастықтың төртінші бесжылдық жоспарына қол қойылғанын мәлімдеді. Және интернет арқылы жасалатын электронды коммерция мен қылмысқа қарсы жаһандық ынтымақтастыққа негіз болатын киберқылмыстар туралы конвенцияға Қазақстанның қызығушылығын зерделеуге дайын екенін жеткізді.
Екі ел арасындағы экономикалық ынтымақтастықтың одан әрі нығаюына сенім білдірген кездесу барысында ҚР Президенті Н.Назарбаев Қазақстан экономикасындағы АҚШ-тың жетекші инвестор екенін айырықша атап өтсе, Президент
Д.Трамп Қазақстанның әртараптандырылған экономиканы дамыту жөніндегі өршіл жоспарын құптап, АҚШ қаржылық даму институттарының Қазақстанға инвестиция салуға мүдделі екенін айтты.
Сонымен қатар,
Н.Назарбаевты «Астана» халықаралық қаржы орталығы орналасатын «ЕХРО -2017» көрмесінің табысты өтуімен құттықтады.
Ресми сапар аясында ҚР Президенті Н.Назарбаев «Шетелдік жеке инвестициялар жөніндегі корпорация» (OPIC) мемлекттік агенттігінің президенті Рэй Уошбернмен кездесіп, инвестиция саласындағы қатынастарды арттырудың өзара тиімділігін атап өтті. Р. Уошберн өз кезегінде «ЭКСПО–2017» көрмесінен алған әсерімен бөлісіп, Қазақстанның «Kazakh
Invest» компаниясымен ынтымақтастыққа қол қойылатынын айтты.
Сонымен қатар, Мемлекет басшысы АҚШ-тың энергетика министрі Рик Перримен және АҚШ іскер топтар өкілдерімен кездесті.
Кездесуде Қазақстан
Президенті – Америка Қазақстан экономикасына салынған тікелей инвестициялардың көлемі бойынша екінші орында. Тәуелсіздік жылдары ішінде сіздердің компанияларыңыз тарапынан Қазақстанға 50 миллиард доллардан астам инвестиция құйылды. Өткен жылы екі ел арасындағы тауар айналымы 2 миллиард долларға жетті. Біздің елде энергетика, көлік, инновация, медицина және басқа да салаларда Америка капиталының қатысуымен 500-ден аса компания табысты жұмыс істеп келеді. Ірі серіктестеріміздің қатарында «Шеврон», «Эксон Мобил», «Дженерал Электрик», «Хэллибёртон» және басқа да компаниялар бар, дей келе елімізде АҚШ-ты қосқанда 62 елдің азаматтары үшін визасыз режим енгізілгенін, кәсіпкерлік саладағы заңнамалардың жетілгенін, экономикалық, индустриялық аймақтарда қажетті инфрақұрылым мен жеңілдіктер көзделгенін атап өтті.
Еліміздегі цифрлы технологияларды дамытуға деген талпыныстар мен жасыл экономика, агроөнеркәсіп саласындағы қолға алынған іргелі істерді атап, АҚШ кәсіпкерлерін осы салаларда да бірлескен жобаларды жүзеге асыру ісіне шақырды.
АҚШ-тың іскер топтар өкілдері Қазақстанмен экономикалық ынтымақтастықты кеңейтуге зор қызығушылық танытты.
Сондай-ақ, Елбасының АҚШ-қа сапары барасында Мемлекеттік әуе кемелеріне аэронавигациялық қызмет көрсеткені үшін ақы алмау туралы, ҚР аумағы арқылы өтетін коммерциялық теміржол транзитін қамтамасыз ету, халықаралық салық тәртібін жетілдіру туралы үкіметаралық келісім жасалды.
Ақорда таратқан мәліметке сәйкес Президент Н.Назарбаев Ақ үйдегі кездесуден соң 18 қаңтар күні БҰҰ Қауіпсіздік кеңесінде ядролық қарусыздану бойынша жиынға төрағалық етті. Ал 19-23 қаңтар аралығында АҚШ Конгресс Кітапханасы мен Нью-Йорк қаласындағы көпшілік кітапханаға Қазақстан жайында кітап тапсырылып,
Қазақстан әдебиеті мен мәдениет орталығы ашылады деп жоспарланған. Оған Қазақстан Республикасының АҚШ-тағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Ержан Қазыханов, ҚР-ның Нью-Йорк қаласындағы Бас консулы Жәнібек Әбдірашев, АҚШ Конгресс Кітапханасы мен Нью-Йорк көпшілік кітапханасының Бас директоры Энтони Маркс қатысады деп күтілуде.