Данагөй халқымыз кемең­гер ғой, «Тойдың болға­нынан, боладысы қызық» деп қалай орынды айтқан. Катонқарағай ауданының басшылары, тұрғындары, жерлестері, ауданның Құрметті азаматы, ақын, журналист, баспагер, оннан астам жыр жинақтары мен шежіре, көркем шығар­малар­дың авторы, бұдан 17 жыл бұрын жер жаннаты Алтайдан арқаның төсіндегі Астанаға қоныс аударып, шығармашы­лығын ұштай түскен Қайырды Нұрқасынұлы Назырбаевты тағатсыздана күтті. Оның себебі бар. Қаламгердің 70 жылдық мерейтойын кіндік қаны тамған өңірде атап өту жөніндегі өтінішті аудан тұрғындары мен сыныптас достары, Қазақстан Жазушы­лар одағының басқармасы аудан басшы­ларына білдірген еді.

Қаламгердің шашбауын көте­ріп, ағаларының мерейтойын атап өту­ге Мемлекеттік сыйлықтың ие­гері, жазушы Әлібек Ас­қаров, Қазақстан Республикасы Мә­дениет және ақпарат министр­лігі ақпарат және мұрағаттар ко­ми­тетінің баспа бағдарламалары бас­қармасының бастығы Нұрасыл То­ғызбаев, ақын, Қазақ­стан Жазушылар одағы басқарма төраға­сының орынбасары Жанарбек Әшімжан, өскемендік ақын, Қайыр­дының құрдасы Әлібек Қаң­тарбаев, Катонқарағай және Глу­бокое аудандарының әкімдері Ахметқали Нұрғожин, Қалихан Бай­ғонысов, облыстың түрлі салаларында қызмет ететін азаматтар келді. Айта кету керек, Алматы мен Астанадан келген қонақтар бірден Катонқарағай ауылына топ етіп түсе қалған жоқ, олар Қалихан Ысқақ, Дидахмет Әшімханұлының қа­быры басына барып, құран ба­ғыштады. Үшбұлақ шипажайына ба­рып демалды, панты кесу, ма­ралшылардың ауыр жұмыстарымен танысты.
Дүйсенбі күні Катонқарағай ауы­лындағы Мәдениет үйінің ал­ды тұрғындарға лық толды. Аспан­да көңілді әуен қалықтап тұр. «Ауылым», «Туған жер» әндері бой­ды шымырлатады. Қайырды
Назырбаевты жерлестері есік алдынан күтіп алып, ыстық құшақ­та­рына алды. Сосын Мәде­ниет үйі­нің ішіне енген халық «Ка­тонқарағайдан ұшқан қаламгерлер» атты кітап көрмесін тамашалады. Ауданнан шыққан үш бірдей Мем­лекеттік сыйлықтардың иегерлері Қалихан Ысқақ, Оралхан Бөкей, Әлібек Асқаров, есімі елге кеңінен таныс, жергілікті ақын-жазушылар Нұрбай Ақтанов, Төлеген Рахымжанов, Жәнібек Қызыр, Әлібек Қаңтарбаевтың, тағы басқа катон­қарағайлық ақын-жазушылардың кітаптарын жиналғандар қызыға тамашалап жатты.
Қаламгердің мерейтойына ар­налған салтанатты жиын тізгінін Әлібек Асқаров қолға алды.«Биыл кіндік қанымыз тамған өңірде ауа-райы жауынды-шашынды болып, егін жаман шықпаған сияқты. Де­мек, молшылық болады деген сөз. Елді алысты жүрген соң сағынамыз, жы­лына әрі кеткенде бір рет келе­тін шығармыз. Ал Қайырды ағамыз осында болды, аудандық газетті ұзақ жылдар басқарды. Ең ауыр жұмыс – аудандық газетте қызмет ету. Материалдар жинау, оны келесі санға беру, тарату оңай шаруа емес. Газетке өтірік ақпарат бере алмайсыз, себебі, оқырмандар мәліметтің бәрінен хабардар. Анау отырған Жә­нібек Қызыр, мына Қайыр­ды­ның ауданға сіңірген еңбегі ұшан-теңіз. 17 жыл бұрын Астанаға бар­ған Қайырды «Елорда» мемле­кеттік баспасында бас редактор, сосын «Аударма» баспасының директоры қыз­метін атқарды. Айта кету керек, «Аударма» баспасы Әлем әде­биеті» деген тақырыппен 100 том­дықты жарыққа шығарды.Қазір өзі ашып алған «Нұра Астана» бас­па­сының жұмысын дөңгелентіп, клас­сик, жергілікті қаламгерлердің кітаптарын шығаруда. Жасырары жоқ, соңғы кезде кім көрінгендер баспа ашып алып жатыр. Ал олар са­паға көңіл бөле бермейді. Қайыр­ды­ның баспасынан шыққан көр­кем де әдемі, сапасы жоғары кі­тап­ты бүгін тамашалайсыздар. Ол өзі­нің жарық көрген «Өмір өтіп барады», «Катонқарағай қаламгер­лері» атты қос жинағының тұсау­ке­сер рәсімін көз алдарыңызда жа­сайды», – деді.
Аудан әкімі Ахметқали Нұр­ғожин Қайырды ағасын құттықтап, ақжарма тілегін білдірді.
– Өр Алтайдың төрі қашан да та­ланттардан кенде болмаған. Қали­хан Ысқақ, Оралхан Бөкей, Әлі­бек Асқаров, Дидахмет Әшім­ханұлы, тағы басқа жерлестеріміздің атақ-даңқы көпке мәлім. Біз оларды мақтан тұтамыз. Ал бүгін мерейтойын атап отырған Қайырды ағаның шығармаларымен жақсы таныспыз. Сіз аудандық газетте отыз жылдан астам қызмет еттіңіз. «Таудағы таңба», «Көркем сөздің һас шебері», «Қаратай батыр», «Ел ішіндегі бірқақпайлар», басқа шы­ғармаларыңызды оқырмандар­дың қызыға оқитыны сөзсіз. Сізге аудан халқы атынан алдағы уақытта да шығармашылық табыс, ұзақ ғұмыр тілейміз! – деп, Ахметқали Ақашұлы мерейтой иесіне ата салтымен иығына шапан жауып, тұл­пар сыйлады.
Қазақстан Республикасы Мә­дениет және ақпарат министрлігі ақпарат және мұрағаттар комите­тінің баспа бағдарламалары бас­қар­масының бастығы Нұрасыл Тоғызбаев Қайырды Назырбаев басқаратын баспадан соңғы жылдары ел қызыға оқитын шығарма­лардың жарық көріп жатқанын тілге тиек етті. Ол мерейтой иесін Министрліктің Алғыс хатымен марапаттады. Бұдан кейін сахна төріне ақын, Жазушылар одағы төрағасының орынбасары Жанарбек Әшімжан шығып, ақжарма тілегін жеткізді. Қазақстан Жазушылар одағының төрағасы Нұрлан Оразалиннің құттықтау хатын оқып берді. Глубокое ауданының әкімі Қалихан Байғазыұлы мерейтой иесінің иығына шапан жапты. Ал «Өскемен-құрылыс» ЖШС-інің бас­шысы Ержан Сқақов Қайыр­дының жазған мақалаларының өткір, өміршең болатынын, сон­дықтан қызыға оқитынын айтып, мерейтой иесіне арнайы сыйлығын тарту етті.
Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының Шығыс Қазақстан облыстық филиалының төрағасы, ақын, прозаик Әлібек Қаңтарбаев, ақын Бақытжан Райысова, Ақтан Нұрбаевтың қызы Гүлнәр Нұр­баева, журналист Жәнібек Қызыр жылы лебіз білдірді. Салтанатты жиынның арасында Қайырдының «Таудағы таңба» кіта­­бынан, басқа да шығар­малары­нан мектеп оқушылары Айдана Мәлғаждарова, Меруерт Қадыл­ха­нова өлеңдер оқыды. Ара-арасында жергілікті әншілер өнер көрсетті.
Берелдегі Сақтар патшасының мүрдесін тапқан, атақты археолог Зейнолла Самашев көпшілік біле бермейтін тарихи мағлұматты айта келе,мынандай ұсыныс жасады:
– Қайырды құрдасымды мерей­тойымен құттықтай отырып, тек сізге ғана емес, осы өңірдің жазушыларына мынадай ұсыныс жасасам деймін. Он тоғыз жыл бойы осы өңірде қазба жұмыстарын жүргіздім. Бұдан екі жарым мың жыл бұрынғы Қаратай елінің тарихы жөнінде шығармалар жазып, 100, тіпті 200 серия болатын тари­хи-деректі фильмдер түсірсек, халықтың алғысын арқалар едік. Берел патшасы біздің дәуірге дейінгі 3-ші ғасырда, яғни 297 жылы өмір сүрген. Бұл кезде көрші Қытайдың 50 тайпасы бір-бірімен қырық-пышақ болып, билік үшін соғысып жатқан. Мына қызықты қараңыз, Си-шин-хуань басқарған армия жауынгерлерінің аттарынан қазақтың ою-өрнегі бар ер-тұрман табылған. Демек, Берел патшасы Қытай империясын құруға қатыс­қан болып шыққаны ғой. Сиань қаласындағы балшықтан жасалған тұлпарлардың ер-тұрманы да осы жақтыкі болып шықты. Міне, осы тарихты жаңғыртуға үлес қос­саңыздар екен.
Мерейтой иесі әсерлі кеш сый­ла­ған аудан әкімі А.Нұрғожинге, аудандық мәслихаттың хатшысы Дүйсен Бралинов, жерлестеріне алғысын айтты. Асығып-аптық­пайтын, сырбаз, аз сөйлеп, көп тың­дайтын, үндемей жүріп көп іс тын­дыратын сезімтал да сергек қаламгердің көпшілік біле бермей­тін қырларына осы жиында көз жет­кіздік. Жәнібек Қызыр екеуі Қара­тай бабаларына ескерткіш орнату кезінде Қарағандының Шет ауданына, Ақсу-Аюлы ауылында тұратын өлкетанушы Кәмел Жүністегімен байланысқанын, «Фолиант» баспасынан шыққан «Катонқарағай» атты түрлі-түсті әдемі безендірілген кітаптың шығу тарихы, осы жолы тұсауы кесілгелі отырған екі кітаптың негізгі өзегі жерлестеріне арналғанын айтты. «Мәдениет қайраткері», «Астанаға 10 жыл», Министрліктің Құрмет Грамоталары, «Қазақстан Республикасы Баспа және полиграфия ісінің қай­рат­кері», басқа да марапаттардың ішінде мен үшін ең қымбаты «Ауданның Құрметті азаматын» атанғаным деп толғанды мерейтой иесі. Бұдан кейін ауданның құр­метті азаматтары екі кітаптың тұсаукесер рәсімін жасады.
Салтанатты жиыннан соң қо­нақтарды Катонқарағай ұлттық табиғат паркінің директоры Ерлан Мұстафин қабылдап, атқарып жатқан жұмыстарымен таныстырды. Ертеңінде Берел табиғи-қорық-мұражайында болды. Тарбағатай жотасына шығып, Солдатқұлаған, Бұрқат асуының көрікті жерлерін тамашалады. Сергек те сезімтал қа­ламгердің мерейтойы жұрт есін­де қалатындай әсерлі өтті.

 

Оңдасын Елубай,
Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі, «Құрмет» орденінің иегері.

Шығыс Қазақстан облысы,
Катонқарағай ауданы.