Жолдауға – Қолдау
Үнемді өмір сүрсең – ұтасың
Елбасы Н.Ә.Назарбаев өз Жолдауын: «Қазіргі заманды күрделі бейімделу кезеңі, сондықтан әрбір қазақстандықтың мақсаты: бірлікті сақтап, ел үшін еңбек ету болуы тиіс», – деп бастады. Яғни «Біріміз – бәріміз үшін, бәріміз – біріміз үшін» деген қағидатты толық ұстап, әрбір ісімізді терең ойланып, үлкен жауапкершілікпен атқару.
Мемлекет басшысы қалыптасқан экономикалық жағдайда оған бейімделуді және әрі қарай дамуға қажет мүмкіндіктерді табу жолдарын халыққа кеңінен түсіндірді. Мемлекет басшысы қазіргі экономикалық қиындықтардың басты себебі, әлемдік экономика өсімінің баяулауының негізі шикізат тауарларына деген сұраныс пен бағаның төмендеуі жағдайында, теңгенің еркін айналым бағамына көшуге байланысты дағдарысқа қарсы жүйелі және жедел шаралар қабылдау қажеттігін негіздей келе, нақты тапсырмаларды атап көрсетті.
Жолдауда ел экономикасын қайта құрылымдау, оның бәсекеге қабілетін арттыру үшін қажет жаңа мүмкіндіктерге тоқталды. Бұл мүмкіндіктерді іске асырудың елімізде барлық жағдай бар, ал біз үшін болашағымыздың кемел жолы:
– өсу;
– реформалар;
– даму, – деді Н.Ә.Назарбаев.
Елбасының Жолдаудағы көрсеткен маңызды да, қажет шараларының бірі – бюджет шығындарын оңтайландыру. Елбасы халыққа «Қолдағы қаражатқа сай өмір сүру» деген талап қойды. Қазақта «Көрпеңе қарай көсіл» деген ақылды сөз бар. Міне, бүгінгі өмір талабына қарай мемлекет басшысы өз халқына осы қанатты сөзді қайталап айтты.
Жолдаудағы тағы бір жаңалық, ол салық жүйесін тиімді, бәсекеге қабілетті ету. Салықтық әкімшіліктің сапасы мен тиімділігіне қол жеткізу, салық жеңілдіктерін негізсіз беруді тоқтату. Бұл өте дұрыс, себебі, салық мемлекеттік бюджеттің негізгі кіріс көзі екені баршаға мәлім. Халықтың әлеуметтік жағдайы, қорғаныс, мемлекеттік басқару, әкімшілік шығындары салықтық түсімдерге тікелей тәуелді. Сонымен қатар мемлекет басшысы бюджеттің мемлекеттік шығындарын да тиімді жұмсау қажеттілігін терең негіздеп ашық түсіндірді. Бюджет шығындарының қысқаруы әлеуметтік салаға ешқандай әсерін тигізбейді. Жаңа экономикалық жағдайда қаржыландырудың негізгі көзі ішкі ресурстарды тиімді пайдалану керектігін Елбасы негізгі міндеттердің бірі деп белгіледі.
Бюджет шығындарын оңтайландырудың маңызды шараларын атай келе, мемлекет жекеменшік серіктестігінің маңызына кеңінен тоқталды.
Біз, әл-Фараби атындығы Қазақ Ұлттық университетінің ұжымы Жолдауды үлкен тебіреніспен және болашаққа деген үлкен сеніммен қабылдадық. Жолдауды іске асыру мақсатында өзіміздің ұжымның дағдарысқа қарсы бағдарламасына қосымша шаралар мен түзетулер енгізуді ғылыми кеңесте талқылап, шешім шығардық. Астана мен Алматы қалаларын ғылыми сыйымды өнім өндіруші қала деген – Елбасының сөзі, біздің ғылыми-зерттеу бағыттағы орынымыз бен мақсатымызды айқындап, ел үшін еңбек етуімізге үлкен жігер мен жауапкершілік жүктеді.
Баян Ермекбаева,
әл-Фараби атындағы
Қазақ Ұлттық университетінің
Экономика және бизнес
жоғары мектебінің деканы,
Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері.
Дағдарыс тұсындағы заманның беталысы
Елбасының «Қазақстан жаңа жаһандық нақты ахуалда: өсім, реформалар, даму» атты Қазақстан халқына арнаған кезекті Жолдауы мынадай маңызды бөлікті қамтығанын атап өту керек: қаржы секторын тұрақтандыру; бюджет саясатын оңтайландыру; жекешелендіру және бәсекелестікті ынталандыру; заман талабына сай инвестициялық және әлеуметтік саясат.
Еліміздің сыртқы сауда ұйымына ену күнімен тұспа-тұс келген бүгінгі Жолдауда еліміздің экономикалық дағдарыстан шығудың нақты бағдары айқындалып, ұлттық валютамызға деген сенімділікті арттыру, инвестициялық тартымдылықты белсендіру, салық әкімшілігі тиімділігін көтеруге қатысты, т.б. көкейкесті мәселелер көтерілді.
Егемендіктің бір нышанындай ұлттық валютамыз – төл теңгенің тұғырын биіктету – әрбіріміз өзіміздің күнделікті іс-әрекетімізде көрсетуміз шарт. Теңгемізді еркін бағамға жіберіп, ұлттық қор қолдауын шектегеніміз тағдыр тәлкегіне салу деген сөз емес. Яғни күнделікті дүкенге барып сауда жасағанымызда, банктен несие алғанымызда, депозит рәсімдегенімізде, т.б. Аумалы-төкпелі қазіргідей заманда халқымыздың қанатты сөзімен айтқанда, «көрпеге қарай көсіліп» әр теңгені үнемді жұмсай отырып, бюджетті оңтайландыру мәселесі Елбасы Жолдауының өзекті тақырыптарының бірі болды. Елбасы адам өмірінің сапасын одан әрі көтеру жолында мемлекет халық алдындағы әлеуметтік міндеттемелерін, әсіресе, халықтың әлеуметтік жағынан аз қамтылған бөлігіне қатысты мүлтіксіз орындайтынын мәлімдеді. Алайда, әлеуметтік теңдік елдің жұмыс жасаушы бөлігіне қатысты әлеуметтік теңсіздікті тудырмау қажет екендігін де назарда ұстауды тапсырды. Демек, өз мамандарымызды даярлау, отандық өндірісті дамыту, жаңа жұмыс орындарын ашуға, нәтижесінде бюджетке төленетін салықтардың өсуі арқылы бюджет кірісін арттыруға мүмкіндік береді. Осы орайда, отандық өнім «сапалы-ыңғайлы-әдемі-арзан» деген төрт қағида негізінде өндірілуі керектігін назарда ұстауды тапсырды. Еліміздің жаһандық дағдарыс тұсындағы болашақ бағыты айқындалған әрі нақты қадамдар көрсетіліп, тапсырмалар белгіленген бұл Жолдау өзін Қазақстан патриотымын деген әрбір азаматқа, әсіресе, Жоғары білім мен ғылым саласының өкілдеріне де қатысты. Мемлекеттік саясаттың стратегиялық бағыттары белгіленген аталмыш Жолдау барлығымызға және әрбірімізге тапсырылған міндет деп қабылдаймыз. Жастарды патриоттық пен еңбексүйгіштікке тәрбиелей отырып, экономиканың ғылыми сыйымды секторын жандандыруға, Жолдау бағыттарын насихаттауға өз үлесімізді қосуға атсалыса аламыз. Елбасы өзі атап өткендей, «Бәрі – өткінші, сол сияқты, бұл дағдарыс та өтеді», демек, «мың өліп, мың тірілген» бабалар ұрпағы үшін ауызбіршілік пен еңбекқорлық танытқан тұста алынбайтын қамал жоқ. Тәуелсіздіктің 25 жылында қол жеткізген жетістігімізді одан әрі үстемелей түсу жолында әрі Қасиетті елімізді әлемнің 30 елі санатына қосу жолында Мәңгілік Ел идеясы одан әрі жалғасын тапқан аталмыш Жолдау ел өркендеуінің жаңа сатысы, дағдарыстан шығу бағыты болады деген сенімдеміз.
М.Ж. Арзаева,
әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті
Қаржы кафедрасы.