Жасанды идеялар өткінші жаңбыр секілді
Дамыған елдерде науқаншылдық деген індет жоқ. Өйткені, өркениетті елдер кез келген шаруаға прагматизм тұрғысынан қарайды және олардың қолға алған істері қашан да нәтижелі болады. Біздегі науқаншылдықтың тамыры большевиктік үгіт-насихат жүйесінде жатыр.
Дина ТӨЛЕКОВА,
журналист
Ол заманда билікке енді келген большевиктер «кәмпеске», «репрессия», «5 жылдық жоспар», »партия қатарының тазалығы» сияқты уақытша науқаншылдық компанияларды көп жүргізді де, кейін ол мемлекеттің идеологиялық саясатының механизміне айналды. Міне сол дерттен біз әлі де айыққан жоқпыз. Науқаншылдық дегеніміз – жалған ұран, көпірме сөз, нәтижесі нөл, пайдасы жоқ бос дабыра. Отандық БАҚ-тағы саны көп, сапасы жоқ материалдар, жер-жерде болатын «есеп» үшін болатын жиындар халықты әбден жалықтырды. Себебі, халық мұның нағыз науқаншылық екенін баяғыда-ақ түсінген. Демек, оның елге еш пайдасы жоқ? Мәселен, үдемелі индустрияық-инновациялық бағдарламаны алайық. Жыл сайын республикалық арналарда тікелей эфир арқылы өтетін телекөпірде «алақайлап» талай зауыттың тұсауын кестік. Сөйткен, жобалардың барлығы іске асты ма?.. Ақтаудағы «Аққу» планшеті зауыты дайын өнімді Қытайдан алғаны анықталып, масқара болдық? Қарағандыдағы «ұшақ жасау» зауыты ше? Сол зауытта жасалған үшақ екі рет ұшып, іске жарамай қалған. Шымкенттегі мақта-мата шығаратын «Окси» зауыты бірнеше жыл жұмыс істемей бос тұрды. Биатон шығаратын зауыт та іске қосылмай жатып тұралап қалды. Сол сияқты, қағаз жүзінде ашылды деп жарияланып, іс жүзінде бір күн де жұмыс істемеген қаншама компаниялар бар. Ал соларға мемлекет бюджетінен қаншама ақша аударылды?! Егер сол кәсіпорындар жұмыс істесе, экономикамыз әр тараптандырылып, біздің бюджет мұнайдың бағасына тәуелді болмас еді ғой. Демек, бұл істе де көрер көзге жақсы жағынан көрінуге негізделген лепірме науқаншылдық басым болды. Үдемелі индустриялық-инновациялық бағдарламаны сөз етсе, ел мазақ етіп, күле қарайтын дәрежеге жетті.
Науқаншылдықтың бізге пайдасы жоқ. Әр адамның, ол мейлі кәсіпкер болсын, мейлі егінші болсын, мейлі сақшы, мейлі дәрігер болса да өз ісіне сыртқы күштердің әсерінсіз, шынайы адалдықпен атқарылмаған іс еш нәтиже бермейді. Іші қалтырап, сырты жалтыраған жасанды әрі арзан негізі жоқ идеялар өткінші жаңбыр секілді. Бір құйып өтеді, бір сәтке шаңды басар, бірақ топырақта нәрі қалмайды.