Болашақ бүгіннен басталады
Әліпби ауыстыру – ең алдымен болашақ ұрпақ үшін маңызды шешім. Латын әліпбиіне көшу мәселесі елімізде бүгін ғана талқыланып жатқан жоқ. Елбасымыз «Қазақстан – 2050 стратегиясы – мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Жолдауында, 2006 жылғы Қазақстан Халықтары Ассамблеясының XII сессиясында сөйлеген сөзінде латын әліпбиіне көшу туралы сөз еткені белгілі. Халықтың бұл жайында құлағдар болғанына да он шақты жылдың жүзі болды. Бұл мәдени эволюцияның маңыздылығы Елбасымыздың «Рухани жаңғыру – Болашаққа бағдар» Жолдауында кеңінен көрініс тауып, қажеттілігі тайға таңба басқандай айқындалды.
Әрине, жазба тіл – ғасырларға жалғасар мәдени ескерткіш. Қазақ қоғамындағы әрбір адам бұл құбылыстан тысқары қала алмайды. Ағартушылық реформаның үнемі алдыңғы шебінде жүретін ұстаздар қауымы үшін бұл үлкен жауапкершілік, керек десеңіз, сындарлы сын. Ғылым мен білімнің отын жаққан, ертең осы әліпбиді үйретудің бейнеті мен зейнетін көретін ұстаздар қауымы жаңа әліпбиді өмірге енгізуге байыппен қарап, қажеттілігін түсініп, терең ұғынумен қатар, 2018 жылдан басталатын даярлық кезеңіне рухани-психологиялық, педагогикалық кәсіби шеберлік жағынан дайын болуы керек.
Қазақ педагогикасы тарихында қазақ әліпбиін жасаумен, оқулық жазумен, оның әдістемесін негіздеумен педагог-ғалымдар айналысқаны белгілі. Оған мысал ретінде бір өзі- тұтас бір мектептің рөлін атқарған, «Қырғыз (қазақ) хрестоматиясының» авторы Ы. Алтынсаринді, араб алфавитінің негізінде қазақ тілінің үндестігіне үйлесетін әліпби жасаған А.Байтұрсыновты атасақ та жеткілікті.
XX ғасырда ұстаздар қауымы «Сауатсыздықпен күрестің» барлық қиын қыстау кезеңінен өткені тарихтан белгілі. Тарих осы міндетті тағы да ұстаздар қауымына жүктеп отыр. XXI ғасырдың көзі ашық, көкірегі ояу жұртына латын әліпбиін үйрету ондай қиындық туғызбаса да, кадр дайындау, оқулықтар шығару, оқу-әдістемелік кешендер жасау жолында ұстаздарымызға тер төгуге тура келеді. Ата-аналарға, шәкірттерге насихаттау-түсіндіру жұмыстарын жүргізу, латын әліпбиіне көшудің мектепте педагогикалық-психологиялық алғышарттарын жасау, т.б міндеті бүгіннен басталады.
Латын әліпбиі – ғылым мен техниканың, жаңа технологиялардың тілі. Жаңа әліпбидің қабылдануымен оқушыларымыз орфографиясы мен орфоэпиясы бір-бірімен қабыспайтын, екеуі екі тілде «сөйлейтін»тілдік ауытқушылықтан құтылады деп ойлаймыз. Қазіргі уақытта саны 42 әріптен тұратын кириллицаға негізделген әліпбимен оқыту кезеңі шұбалыңқы болып, жарты жылға тақау уақытты алады. Әліпбидің ықшамдылығы, «бір дыбыс – бір әріп» қағидасына негізделуі – баспаша және жазбаша әріп танып, сауат ашатын балаларымыз үшін жеңіл әрі уақыт жағынан ұтымды болып, сауат ашу мезгілін қысқартады деп ойлаймыз.
Қазақ орфографиясын реформалауға бағытталған, фонетикасы мен графикасы бір-біріне сай латын әліпбиі арқылы жазба әдеби тілді еркін меңгерген, рухани кемелденуге бет алған, білім салтанаты үстемдік құрған ұрпақ қалыптасатыны сөзсіз.
Рахима Сәкенова,
Алматы қаласындағы
Ш.Уәлиханов атындағы №12
мамандандырылған гимназия
директоры, п.ғ.к.