(Қазақстаның Түрік Республикасындағы Төтенше және өкілетті Елшісі
Абзал САПАРБЕКҰЛЫМЕН сұхбат)

– Абзал Сапарбекұлы, қыр­күйек айының бас кезінде Түркия Пре­­зи­денті Реджеп Тайып Ердо­ған­ның елі­мізге ресми сапары бол­ды. Бұл са­пар біздің елдеріміз ара­сындағы дип­ломатиялық бай­ла­ныстарды қан­дай жаңа­лық­тар­мен толық­тырад­ы?
– Бұл ресми сапардың бауыр­лас екі ел арасындағы қарым-қа­ты­настардың даму тұрғысынан кел­­генде маңызы зор болды. Биыл­­­ғы жыл біз үшін өзара дип­ло­­матиялық байланыстардың ор­­нағанына ши­рек ғасыр толып отыр. Осы жылдар ішінде Қазақ­с­тан өңірлік және ғаламдық дип­ломатияда бірқатар белестерге қол жеткізді.
Тарихқа үңілетін болсақ, Тәуел­­сіздік алған сәтімізде – 1991 жыл­­дың 16 желтоқсанында қа­зақ­ты бауыр тұтып, Қазақ елінің дер­­бестігін бірінші болып танып, ал­­дымен Түркия мемлекеті құт­тық­­тады. 1992 жылдың 2 нау­ры­зын­­да дипломатиялық қаты­нас­тар орна­тылды. Тәуелсіз Қазақ елі­мен іс­керлік, экономикалық бай­ланыс ор­натуды да алдымен Түр­кия бас­тады. Қазақстан Пре­зи­денті Н.Назарбаев Түркиямен туыс­­қан­дық қарым-қатынастың ор­ны­ғуы­на дипломатиялық қа­тынастар ор­натқан күннен бастап мүд­делілік та­нытып келеді. Қа­зақстан мен Түр­кия арасындағы Стра­тегиялық әріп­тестік туралы шарт­қа Пре­зи­дентіміздің Түр­кия­ға 2009 жылғы қа­зан айындағы рес­ми сапары ба­рысында қол қойылды.
Екі елдің жоғарғы басшылары ара­­сында екіжақты форматта да, көп­­жақты деңгейде де, атап айт­қан­да, БҰҰ, Ислам Ынтымақтас­ты­ғы Ұйымы, ЕҚЫ), Азиядағы өза­­ра іс-қимыл және сенім шара­ла­ры кеңесі (АӨСШК), Түркі кеңе­сі, Түркі Академиясы және бас­­қа да ұйымдар шең­берінде нә­­­ти­желі саяси сұхбат қа­лып­тас­ты. Тү­рік тарапы ЕҚЫҰ-да 2010 жылға тө­рағалыққа Аста­наның кан­­ди­датурасын бірауыздан қол­дады. АӨСШК-нің 2010-2012 жыл­дарға тө­рағалығын қабыл­дау­ға ке­лісе оты­рып, Түркия Қа­зақ­стан­ның бас­тамасына елеулі қол­дау көр­­сетті. Сондай-ақ, Қа­зақстанның БҰҰ Қауіпсіздік Кеңе­сінің 2016-2017 жылдар ара­лығындағы тұрақ­ты емес мү­ше­лігіне кандидатурасын қолдаған да осы бауырлас Түрік елі бола­тын.
Осы тұрғыдан келгенде, ық­пал­­дас­тыққа жеткен екіжақты ын­ты­мақтастығымыздың ст­ра­те­гия­лық бағытын айқындаушы құ­рал – 2012 жылдың мамыр айын­­да Астана қа­ласында құрыл­ған Жоғары дең­гей­дегі страте­гия­­лық ынтымақтастық кеңесі (ЖДСЫК). Бұл құрылымның жиын­­дары әрбір үш жыл сайын ал­ма-кезек өтіп отырады. Бұдан бұ­рын 2012 жылы Түркияда және 2015 жы­лы Қазақстанда өтті. Кеңес­­тің үшін­ші отырысы 2018 жы­­лы Түр­кияда жоспарлануда.
Түркия Республикасының пре­­зи­денті Ердоғанның Қаза­қ­стан­ға рес­ми сапары кезінде ал­ғаш­қы рет инновациялар мен тех­нологиялар та­қырыбында Ас­та­нада Ислам Ын­тымақтастығы Ұйы­мының саммиті жә­не «ЕХРО-2017» көрмесінің жа­былу рәсі­мі болды. 2016 жылы Ыстам­бұлда өткен ИЫҰ Саммитінде мемлекет басшылары «Исламды та­ту­ластыру туралы» бірлескен Декларация қабылдаған болатын. Тү­рік тарапының осы жылы ИЫҰ-да төрағалық етуіне орай, Түр­кия бас­шысының аталған іс-шараға қа­тысуы екі ел үшін де маңызы зор. Жал­пы, Түркия – біз­дің страте­гия­лық әріптесіміз және одақтасымыз. Оның үстіне, Түрік елі қарқынды да­мып келе жат­қан мемлекет. Мұс­тафа Кемал Ататүрік құрған Түркия Рес­пуб­ли­касы 2023 жылы өзінің 100 жыл­дық мерейтойын өткізеді. Әлем­­дегі экономикасы дамыған 20 мем­лекеттің қатарына кіреді. Сон­дай-ақ, жаһанданған әлемнің қа­зіргі хал-ахуалын, экономи­ка­лық жағ­дайының күрделілігін есеп­ке ала отырып, екі бауырлас ел ара­сындағы байланыс жаңа дең­гейге кө­терілуде.
– Түркия мен Қазақстан ара­сын­да­ғы экономикалық қарым-қа­ты­нас­тарды қалай бағалайсыз? Сау­да жә­не инвестиция са­ла­сын­да өзара ын­тымақтастықты одан әрі күшей­ту­дің жолдары қалай деп ойлайсыз?
– Қазіргі таңда, Қазақстанда 1600-дан астам түрік компания­ла­ры жұмыс істейді. Қазақстан эко­но­микасына шамамен 2,1 млрд. АҚШ доллар көлемінде, ал Қазақстаннан Түркияға шамамен 1 млрд. АҚШ дол­лар көлемінде ті­келей ин­вес­тиция салынды. Тү­рік мердігерлері Қа­зақстанда құ­ны 20 млрд. АҚШ дол­лардан аса­тын құрылыс жо­ба­ларын жү­зе­ге асырды. Дейтұрған­мен, екі­жақты сауда-экономикалық қа­тынастардың жетістіктері мен өзара салынған инвестициялар екі елдің экономикалық әлеуетіне сай келмейтіндігін айта кеткен жөн. Сон­дықтан сауда-эконо­ми­калық саладағы өзара іс-қи­мылды жан­дан­дыру мәселесі Қа­зақстан мен Түр­кия басшы­лы­ғының қамқор­лығымен «Жаңа синергия» бірлес­кен экономи­ка­лық бағдарламасы аясында қолға алын­ды. Бағдарлама, жоғарыда ай­тып кеткенімдей, екі ел ара­сындағы Стратегиялық ынты­мақ­тастық туралы шарттың негі­зін­де құрылған Жоғары деңгейдегі ст­ратегиялық ынтымақтастық кеңе­сінің (ЖДСЫК) жұмысы ая­сын­да жасақталды.
Бүгінгі күнде «Жаңа синергия» бағ­­дарламасын жүзеге асыру жө­нін­де Іс-шаралар жоспарының бір ке­зеңі аяқталды. Алдағы ке­зең­­дерде екі мемлекет басшыла­ры­­ның ке­лісі­мімен арадағы сауда айна­лымы­ның көлемін 10 млрд. АҚШ доллары мөлшеріне жеткізу жос­парлануда.
Түркияның іскер топтары Қа­зақ­станмен сауда және инвес­ти­ция­лық байланыстарды өзара тиім­ді дамытуға үлкен қызығу­шы­лық танытуда.
– Осыдан бірер жыл бұрын са­рап­шылар «Жезқазған-Бейнеу» те­мір­жол магистралін жаңадан са­лы­нып жатқан Ахалкалаки (Гру­зия) – Карс (Түркия) теміржол же­лісімен интеграциялау мүм­кін­дігі қарас­тылу­да» деген еді. Егер бұл жоба жүзеге асса, Баку жә­не Ыстамбұл порттары арқылы жаңа Мармарай теміржол тун­не­лімен Еуропа елдеріне шығуға мүм­кіндік туар еді. Түркия би­лі­гінің бұл жоба жайлы ұстанымы қандай?
– Қазақстан мен Түркияның геог­­рафиялық мүмкіндіктерін то­лық пайдалану мақсатында Ұлы Жібек жолын қайта жаңғырту өте маңызды. Өзара және тран­зит­тік жүк тасымалдарын арттыру бойын­ша Каспий теңізі арқылы жүк та­сымалын дамыту және шы­ғын­дар­ды төмендету халық­ара­лық сауда және тасымалдау талаптарының бірі. Шығын­дар­дың жоғары болуы екіжақты тран­зиттік тасымалдауға және экс­порттық әлеуетімізге кері әсе­рін тигізіп отыр.
Баку-Тбилиси-Карс теміржол то­рабының іске қосылуы ар­қылы өза­ра және транзиттік жүк тасы­мал­дары артпақ. Өз ке­зе­гінде Ан­кара Түркия аумағы ар­қылы өтетін теміржол торабын же­тілдіріп отыр. Азия мен Еуро­паны жалғайтын «Мар­марай» теміржол туннелін іс­ке қосты. Бас­тапқыда жылына 1 млн. жо­лаушы және 6,5 млн. тонна жүк тасымалданбақ. Осы бағыт іске қосылған кезде Қазақстанның өз ұтымды үлесін алады. Сондықтан Ұлы Жібек жолы бойында ор­на­ласқан мемлекеттердің теміржол әкім­шіліктері арасында ор­тақ ком­пания құру немесе тиімді механизм енгізу арқылы тауар­лардың жедел және тиімді тасы­малдауына оң септігін тигізер еді.
Түркияның Орталық Азия мем­ле­кеттерімен және Қытаймен сауда-саттық саласы бойынша Ақтау қа­ласын логистикалық ор­талық ретінде қарайтыны мәлім. Сон­дай-ақ, Түрік үкіметінің не­гізгі ай­мақ­тарда (Еуропа, Азия және т.б.) осын­дай көліктік-ло­гистикалық ор­талықтарын да­мытып, осы өңір­лер арқылы көр­шілес мемле­кет­термен сауда-сат­тығын арттыруды көздейтіні аян. Ақтау өңірінің кө­лік­тік қо­лайлығы (теңіз портының және теміржолы торабының бар­лы­ғы, көр­шілес мемлекеттерге жа­қын­ды­ғы, т.б.) осындай шешім қабыл­дауына түрткі болды. Осыған дәлел ретінде Түркия Респуб­ли­касының Ақтау қаласында кон­сулдық бөлімшесінің ашылғанын, сонымен қатар «Ақтау» теңіз пор­тын қайта жаңғыртуға және ло­гис­тикалық орталық салуға ниет біл­діргенін атап өтуге болады.
Осы күндерде Ақтау өңірінде Қа­­зақ-Түрік индустриалдық ай­мақ құру арқылы Түркиядан ті­келей инвестиция тарту мүм­кін­дігі қарас­тырылуда. Ал кө­лік­тік-ло­гис­ти­ка­лық орталық құру арқылы «Кас­пий бағыты» жанданбақ.
– Түркияның туризм, теңіз сауда экономикасы, текстиль өндірісімен аты шыққаны белгілі. Ал бүгінде әлемге сапалы білім беретін оқу орын­дарымен де таныла бастады. Ыстамбұл мен Анкарада оқып жүрген қазақ жастары өте көп. Қанша қазақ жас­тары бар және Түркиядағы жо­ғары білім жүйесі қандай?
– Түркияның жоғары білім беру жүйесі еуропалық талаптарға сай. Қазақстандық студенттердің білім алу үшін Түркияны таңдауының басты факторы – елдің тұрақты эко­номикалық жағдайына негіз­дел­ген білім беру жүйесінің халық­аралық стандартта болуы.
Қазақ жастары Анадолыға Түр­кия мемлекеттік емтиханы, шет­елдіктерге арналған емтихан сынды түрлі жолдар арқылы жоғары оқу орындарына түседі. Қазіргі кезде Түр­кияда оқып жатқан қазақ сту­денттерінің саны 2000-нан асады. Оның ішінде Ыстамбұл қаласында 600-ден астам, Анкара қаласында 500-ге жуық студент білім алуда. Қал­ған студенттер Ескішехир, Ниғ­де, Кония, Бурса, Анталия, Кас­та­мону, Трабзон, Сакария, Амасия жә­не Самсун қалаларында оқуда. Жал­пы, Түркия қазақстандық сту­дент­терге 500 білім грантын бөліп отыр. Мемлекеттік гранттардан бө­лек Қожа Ахмет Иассауи атындағы Ха­лықаралық қазақ-түрік универ­си­теті 500 білім грантына байқау жа­риялады.
Түркия кәсіби мамандықтар бойын­ша білім беруден озық үлгі­лерге ие. Осы орайда, Түркияның ал­дынғы қатарлы жоғары оқу орын­дары ретінде Боғазичи, Таяу Шы­ғыс, Коч, Билкент, Сабанжы және Ыс­тамбұл университеттерін атауға бо­лады.
– Түркия Республикасымен көр­ші­лес мемлекет Сирияда болып жат­қан қақтығыстар елдің әлеуметтік, эко­номикалық және саяси жағдайына елеулі ықпалын тигізуде. Оның бей­біт жолын, оң шешімін іздеген Астана процесінің мүмкіндігін Түркияның саяси элитасы қалай бағалайды?
– Сирияда белең алған азамат­тық соғыстың нәтижесінде сирия­лық босқындарға пана болып отыр­ған бірден-бір мемлекет – Түркия. Қа­зіргі кезде осы мемлекетте 3 мил­лион­нан астам босқындар қоныс теп­кен. Әрине, бұл ахуал елдің әлеу­меттік және экономикалық жағ­дайына кері әсерін тигізеді, бі­рақ гуманитарлық тұрғыдан ал­ған­да, Анкара сириялық қашқындарға едә­уір жәрдем көрсетіп келеді.
Жалпы, қазақ-түрік әуелден егіз ұғым. Осы орайда, Сирия мәселесін рет­теуде Астана процесі Түркия үшін де аса маңызды. Түркия пре­мьер-министрінің бұрынғы орын­басары Н.Куртулмуш аталған про­цес­ке: «Түркия Сирия мен Ирактағы қан­төгісті тоқтатуға бағытталған бар­лық бастамаларды қолдайды. Деэскалация аумақтарын құру тура­лы шешім бір күннің ішінде қа­был­данған жоқ. Бұл – Астана процесінің нә­тижесі. Сондықтан Сирияда бей­біт өмір орнатуға барынша күш са­ламыз,» – деп еді. Осындай көз­қарас­ты Түркия президентінің рес­ми өкілі және баспасөз хатшысы И.Калын да ұстанады. Оның ойын­ша, Түркия үшін Астана процесінің маңызы орасан зор.
Ал Түркияның Сыртқы істер ми­нистрінің орынбасары С.Үнал Ас­тана процесі аясында Сирияда үш деэскалация аймағы құрыл­ған­нан кейін жәбір көрушілер мен зар­дап шегушілердің саны күрт азай­ғанын айтады.
Астанадағы бес кездесудің нәти­жесінде Ресей, Түркия және Иран өкілдері деэскалация аймақтары тура­лы меморандумға қол қойған соң Сириядағы әскери-саяси және гу­манитарлық жағдай түзеле бас­тады. Расында, бұл бастама
Ел­ба­сы­­мыздың және қазақ дип­лома­тиясының жеңісі болды.
– Халықтарды, елдерді жақында­та­тын – руханият. Осы салада қыр­уар жұмыстар атқарып отырсыздар. Ал­дағы уақытта қазақ жазушы­лары­ның кітаптарын түрік тіліне аудару мә­селесі жалғаса бере ме?
– Қазақстан мен Түркия ара­сын­дағы қарым-қатынастардың 25 жыл­дығы аясында Елбасының «Бо­лашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласын іс­ке асыру мақсатында қазақ руха­ния­тын, рухани байлығын, мәде­ние­ті мен әдебиетін, өнер мен ғы­­лымын насихаттау жұмыстары одан әрі жалғасуда. Атап айтқанда, биылғы жылы 6 қаңтарда Анкара қаласында Түркияның ең ірі 11-ші Кі­тап жәрмеңкесінің ашылу сал­танаты өтті. Қазақстанның ширек ғасырда қол жеткізген жетістіктері мен халықаралық ЭКСПО-2017 көрмесін насихаттау мақсатында атал­ған кітап көрме-жәрмеңкесінің биылғы жылғы Құрметті қонағы ре­тінде Қазақстан қатысты. Қа­зақ­стан мен Түркия ресми делегация өкілдері «Қазақстан» атты көрме стендін ашты.
Сонымен қатар, 2017 жылдың 23 ақпанында Анкара қаласында «Тәуел­сіздікке арналған ғұмыр: Ма­хамбет Өтемісұлы» атты жыр жи­нағының тұсаукесер рәсімі өтті. Кітап­ты түрікшеге аударған Ардахан уни­верситетінің әдебиеттанушы-ға­лымдары профессор Орхан Сөй­лемез және профессор Аябек Бай­ниязов.
Ал Ыстамбұл қаласында көр­некті дінтанушы-ғалым Халифа Ал­тайдың 100 жылдығына арналған халықаралық ғылыми-практикалық конференция болды.
Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласы Елшілік тарапынан түрік тіліне ау­да­рылып, Түркияның беделді мем­­лекеттік және қоғам қайрат­кер­лерінің қолына тиді. Сондай-ақ, Ан­ка­радағы жоғары оқу орындарын­да білім алып жүрген қазақ жастары­мен кездесу өткіздік. Және универ­си­теттерде жастар клубының ашыл­уы, ұлттық салт-дәстүрді на­сихаттайтын шаралардың өтуі және түрік жастарымен ынтымақтас­тық­ты күшейтетін жобаларды қолға алу бағытында үлкен жұмыстар ат­қа­рылуда.
Анкарадағы Еуразия Жазушы­лар қауымдастығының кеңсесінде қазақ қаламгері Роллан Сейсен­баев­тың «Қашу» атты түрік тіліне ау­дарылған кітабының тұсаукесер рәсімі өтті.
Қазақстан мен Түркия арасын­дағы дипломатиялық қарым-қа­тынастың 25 жылдығына орай Ыс­тамбұл қаласында «Сазген сазы» фо­льклорлық-этнографиялық ан­самблінің концерті өтті. Бағ­дар­ла­мада халық ән-күйлері, қазақ жә­не түрік композиторларының шығар­ма­­лары, шетел туындылары дом­бы­ра, қобыз, сырнай, жетіген, адыр­­на, шертер, сазсырнай, сыбыз­ғы сияқты ұлттық аспаптарда орын­далды.
Гази университетінің оқы­ту­шысы, қазақ әдебиетінің зерттеу­шісі, ғылым докторы Жәмиля Кынад­жы­ның жарық көрген «Қазақ театрында әйел мәселесі» атты кіта­бының тұ­сау­­кесері болды. Ғалым Ж.Кы­на­джы­ның қазақ әдебиетіне қатысты жүр­гізген зерттеу еңбектері жоғары ба­ғалануда.
Маусым айында елшілік ғима­ра­тында түрік зиялы қауым өкілдері мен халықаралық ұйымдардың бас­шылары Елбасының «Болашаққа бағ­дар: рухани жаңғыру» атты ма­қаласын талқылады. Елшілік тара­пынан ұйымдастырылған Түрік зия­лыларының 1-ші басқосуына ТҮРКСОЙ Бас хатшысы Д.Қа­сейінов, Түркия Ұлы Ұлттық Мә­жілісінің депутаты, Қазақстан-Түр­кия парламенттік достық тобының төрағасы Х.Ипек, Түркияның бұрынғы Мәдениет министрі
Н.Ке­мал Зейбек, Қожа Ахмет Иассауи уни­верситеті Өкілетті кеңе­сінің тө­рағасы М.Йылдыз бастаған бел­гілі тұлғалар қатысты.
Биылғы жылдың ең елеулі оқи­ғаларының бірі – 11 маусымда Анкара қа­ласында өткен «Қазақстан күн­дері» іс-шарасы. Осы шара аясында Ан­кара қаласында Жамбыл атын­дағы көше салтанатты түрде ашыл­д­ы.
Елшіліктің қолдауымен соңғы екі жылдың ішінде 30-ға жуық қа­зақ қаламгерлерінің шығар­малары түрік тілінде жарық көрді. Дегенмен, аударма мәселесін одан ары дамыту, шет­елде кітап шығару және аудар­машыға тиісінше қолдау көрсету мемлекеттік бағарламаның еншісін­де жүйелі түрде дамуы қажет деген ойдамыз. Тіпті, түркі әлеміне ортақ әде­биет және сөз өнері саласында қыз­мет ететін халықаралық ұйым­ның құрылуы заманның талабы. Екі ел арасындағы бауырластық қарым-қатынастың күшеюі рухани қа­ты­насқа байланысты екені рас. Әрине, қазақ қаламгерлерінің кітаптарын түрік тілінде жарыққа шығару бойын­ша жұмыстарымызды ары қа­рай жалғастырамыз. Жылдың ая­ғына дейін бірнеше қазақ шы­ғар­маларын шығаруды жоспарлап отыр­мыз.
– Соңғы жүзжылдықта жер бе­ті­нің халқы еуропалық, азиялық, ла­тынамерикалық болып бөліне бас­тады. Африкалықтардың одағы, Ара­б елдерінің лигасы деген тағы бар. Еу­разиялық континентте түркі ха­лық­тары аз емес және олардың ортақ мүдделері де жоқ емес. Жал­пы, түркі елдерінің бір ортақ ұйымы ке­рек деген пікір жиі айтылғанмен, саяси байланыстардың, ел бас­шы­лары саммиттерінің жұмысын рет­тей­тін арнайы саяси институттар жоқ қой. Сіз қалай ойлайсыз?
– Қазіргі кезде түркі ынты­мақ­тастығын дамыту мақсатында жұ­мыс істеп отырған халықаралық ұйым­­дар мен түрлі деңгейдегі қауым­­дастықтар бар. Түркі интег­ра­циясы бойынша ең жоғарғы дең­гейдегі күн тәртібін белгілейтін, түр­кітілдес мемлекеттер бас­шы­ла­ры­ның саммитін ұйымдастырып оты­ратын Түркітілдес мемлекеттер ынтымақтастығы кеңесі деп аталатын халықаралық ұйым өз жұ­мысын жалғастырып келеді. 2009 жы­лы Елбасы Н.Назарбаевтың бас­тамасымен құрылған ұйым сіз айт­қан ортақ түркі мүддені қорғау ба­ғытында ынтымақтастық ша­ра­ларын ұйымдастыруда.
Сол сияқты, 2008 жылы Ыс­там­бұлда құрылған Түркітілдес елдердің парламенттік ассамблеясы халық­аралық ұйым ретінде мүше елдердің заңнамалық үйлестіру бойынша жұмыстарын ілгерілетіп отыр.
1993 жылы Алматы қаласында түр­кітілдес мемлекеттердің мәде­ниет министрліктері тарапынан құрылған ТҮРКСОЙ ұйымы түркі мә­дениеті мен өнерін дамыту мақсатында қызмет атқарып, түр­кітілдес елдердің мәдени көпіріне айналып үлгерді.
2009 жылдың 3 қазанында Әзір­байжанның Нахчыван қаласында өткен Түркітілдес мемлекеттер бас­шыларының IX саммитінде Елбасы түр­кі дүниесін зерттейтін халық­аралық ғылыми орталық құру тура­лы ұсыныс жасап, 2010 жылы Ас­тана қаласындағы Бейбітшілік жә­не келісім сарайында Түркі ака­демиясы ашылды. Академияның тұсаукесеріне ҚР Президенті Нұрсұлтан Назарбаев пен Түркия Президенті Абдуллаһ Гүл қатысты.
Қазіргі таңда әр салада мүше мем­лекеттердің қолдауымен түркі ын­тымақтастығын дамыту мақ­сатында жұмыс істеп отырған ұйым­дар осылар. Бұған қоса, Түр­кияда түркі әлеміне ортақ қызмет етіп отырған ондаған ұйымдар мен қауымдастықтар бар. Түркия үкіметі арнайы бағдарламалар арқылы атал­ған ұйымдардың жұмыстарына қолдау көрсетіп отыр. Осыған бай­ланысты Түркиядан өзге түркітілдес мемлекеттер де жоғарыда аталған ха­лықаралық ұйымдар арқылы ғана емес, жергілікті қауымдастықтардың құрылуына және сол қауымдас­тық­тардың түркілік ынтымақтастықты күшейту мақсатында жұмыс істеуіне қолдау көрсетсе, түркітілдес елдердің жақындасуына оңды септігін тигі­зер еді.
– Әңгімеңізге рахмет!

Сұхбаттасқан Н.БАТЫР.