(Ғұлама ғалым Қаныш Имантайұлы Сәтбаевтың тұңғыш қызы Қаниса Қанышқызы да өмірден өтті)

Имантай ақсақал өзінің тұңғыш не­ме­ресіне бүкіл ауылды жинап, кішігірім той жасап, Қаниса есімін азан шақырып өзі қой­ған еді. Бұл есім араб тілінен аударғанда «мейірімді әйел» деген мағына береді. Текті әулеттен шыққан анасы Шәрипа Смағұл­қы­зы Сәтбай әулетіне лайық білімді де, па­­расатты адам болып қалыптасуына ерекше ден беріп, қазақы салт-дәстүрге сай тәр­­биелеп өсірді. Әкесі де қызына бар қам­қор­лығын төгіп бақты.
Мектепті 1939 жылы үздікке бітірген Қа­­ниса сол жылы Қазақ Мемлекеттік Ме­ди­цина университетіне түсіп, 1943 жылы ем­деу факультетін қызыл дипломмен бі­тіріп шықты. Атасының мейірімді жан бол­сын деген үмітін ақтау үшін адам жаны­ның арашасы болып қалыптасты. Жәй қа­тар­дағы дәрігер емес, ғалым дәрігер болды. 1949 жылы кандидаттық, 1968 жылы док­тор­лық диссертацияларын сәтті қорғап, 1970 жылы профессор атағын алды.
Ұлттық медицинамыздың дамып, қа­лып­­тасуына шексіз үлес қоса жүріп, Қазақ-
с­­­­тан­дағы Валеология ғылымының негізін сал­ды. 1999-2005 жылдар аралықтарында С.Асфендияров атындағы Медицина уни­вер­­ситетінде Валеология курсын мең­гер­ді.
Қатардағы ассистенттен кафедра мең­геру­шісі, факультет деканы қызметтерін абы­рой­мен атқарды. Жеке өмірінде қазақ­тың белгілі ақыны Қайнекей Жармағам­бе­товке адал жар болып, бір ұл, бір қыз өсіріп, олар­дың жоғары білім алуына, ғылым жолы­на түсуіне ерекше көңіл бөлді. Ұлы Нұр­­лан Жармағамбетов филология ғылы-мы­ның кандидаты болса, қызы Әлима химия ғылымдарының кандидаты.
Кішкентай кезінен емші-дәрігер болуды армандаған өжет қыз өз мақсатының биі­гіне жету жолында әке беделін емес, өзі­нің шынайы таза білімін салып, ғылыми ор­таны Мәскеуде мойын­датқан дала қар­лы­ғаштарының бірі еді.
Оған дәлел – медицина саласында жа­зылған бірнеше монографиялары мен оқу­лық­тары және оқу құралдары. Бұл еңбектері бү­гінгі таңда студент жастардың игілігіне ай­налып отыр.
Қаниса Қанышқызы соғыстан кейінгі ауыр жылдарда алыс ауылдан келген қазақ­тың жастарына үнемі көмек қолын созып, олар­дың дәрігерлік қиын кәсіпті меңгеріп кетулеріне барынша себепші болды. Тіпті кейбіреулерін ғылым жолына баулып, медицина ғылымының кандидаты, докторы деңгейіне дейін көтерді.
Қаныш ағаның шәкірті, геолог ғалым ретінде мен бұл әулетпен етене жақын араласып тұрдым. Қаныш ағаның үш қызымен де пікірлес, сырлас болдым. Әсіресе, геолог болғандықтан Мейізбен жиі араласып, жиі кездесіп тұрдық. Қаниса Қанышқызы өз әпкемдей болды. Әпкелік мейірімін, ақыл-кеңесін, көмегін аямайтын асылдың сыны­ғы еді. Екі сіңлісін арғы дүниеге өзінен бұ­­рын аттандырып салып, тұңғышы болып өмірге келген Қаниса олардың соңғысы болып жалған дүниемен қоштасты.
Қарсақбайдай кенді өлке, Жезқазғандай жезді өлкеде туып, өсіп, Баян тауында бап­тал­ған талантты жас, ақбасты Алатауда ар­ман шыңына көтеріліп, өмірөткел­де­рінің қы­зық та, күрделі кезеңдерін өткізіп, 95 жас­­қа толарда осы Алатаудың етегінде мәң­гі тыным тапты.
Бақұл бол, Ұлы адамның ұлағатын кө­ріп, мейір-шапағатына бөленген мейірімді жан. Топырағың торқа, жаның жәннатта бол­сын деймін.

Мұхтар Бәкенов,
ҚР ҰҒА академигі,
ҚР Құрметті геологі, профессор,
Қ.Сәтбаев атындағы ғылыми-танымдық
Орталықтың директоры.