Қайраткер-күрескер қаламгер Шона Смаханұлының маңдайына еліміздің тәуелсіз мемлекет болғанын көру бақыты жазылмады. Бірақ оның «Шона Смаханұлы» деген аты-жөні Қазақ елінің сол егемендігін қазақ мектептері болып қарсы алды. Жамбыл облысы, Талас ауданындағы Сәду Шәкіров атындағы орта мектепке 1989 жылы, 1 қыркүйекте, Сейілбек ауылындағы орталау мектепке 1991 жылдың 25 қыркүйегінде Шона Смаханұлының есімі берілді. Ал облыс орталығы Тараз қаласындағы № 44 мектепке Шона Смаханұлының аты 1991 жылы, 1 тамызда берілді. Бір қызығы, бұл жылдары Қазақ елі әлі тәуелсіздігін жариялаған жоқ-тұғын.
Бұл, әрине, Шона Смаханұлының ақындығына, Шона Смаханұлының қазақ мектептерін ашу жолында коммунистік-шовинистік пиғылдағы шенеуніктермен күресіп өткен қайраткерлігіне деген халық құрметін көрсетеді. Әрине, халық сөзін құп алып, «мақұл» деген сол тұстағы жергілікті биліктің біліктілігін де танытады.
Ендігі бір тілек, елордамыз Астана қаласынан да Шона атындағы қазақ мектебі ашылып, оның ауласы мен сыныптарынан балғын оқушылардың сыңғырлаған күлкісі ғана емес, ана тілінде былдырлаған тілі де естіліп жатса деймін! Өйткені Шона ақын – бір өңірдің ғана емес, еңбегіне күллі қазақ қарыздар ортақ тұлға, ортақ мақтанышымыз.
Айтпақшы, Алматы қаласында белгілі композитор Садық Кәрімбаев атындағы көше бар. Біржан сал, Ақан сері, Жаяу Мұса, Майра, Естай, Жарылғапберлілерді ұстаз, үлгі тұтқан сол атақты Садық Кәрімбаев ағамыз ақын інісі Шонаның өлеңіне керемет ән жазған. Ол сонау алпысыншы, жетпісінші, сексенінші жылдары «Жамбыл жастарының вальсі» деген атпен сол кез­дегі жастардың аузында, кәсіпқой әншілердің репертуарында жүрді. Сол ғажап композитор атындағы көшенің Павлик Морозов атындағы көшемен қилысатынын білгенде, таңғалдық.
Павликтің кім екенін ел жақсы біледі. Оны кеңестік идеология не үшін үлгі тұтқаны да аян. Ол – өз әкесін өзі «бай-кулак» деп сот­та куәлік берген безбүйрек бала. Ал сол баланы үлгі тұтқан кеңес өкіметінің құлағанына, міне, ат­тай отыз жылдан астам уақыт өт­ті. Одан бері идеологиялық ұстынымыз да, ұстанымымыз да жаңарды. Ендеше, Павлик Морозовты мадақтап, есім-сойын көшеге беруге қандай қажет­тілік болды? Не басымызға күн туды?!
Сондықтан Алматы қаласындағы Павлик Морозов атындағы көшеге қазақ халқының ана тілі үшін күресем деп жүріп «қан қысымы» дертіне тап болып, өмірден ертелеу өткен қайраткер ақын Шона Смаханұлының аты берілсе, бірі – өлеңін, бірі – сөзін жазып, шығармашылық деген шабыт айдынында қатар жүзген Садық Кәрімбаев пен Шона Смаханұлының рухтары тәуелсіз елінде көше боп қайта табысып, көше боп қайта қауышып, о дүниедегі жатқан жерлерінде бір аунап түсер еді ғой, ағайын!
Осы ұсыныстарды Астана қаласының әкімі Жеңіс Қасымбек пен Алматы қаласының әкімі Ерболат Досаев қолдайды, сөйтіп, Үкімет жанындағы ономастика жөніндегі комиссияға ұсыныспен шығады деп ойлаймын. Ол үшін арнайы хат жазылып, ұсыныс иелерінің қолдары қойылуы керек десе, оған барша ақын, жазушылар қашан да даяр.
Тілімді түйреуіштей сүйір етіп,
Қойды мені сықаққа үйір етіп.
Жақсыға өзім деген залалым жоқ,
Кетемін жамандарды қиып өтіп, – деп жырлаған Шона Смаханұлының есімі қазақ халқының ана тілі аман-есенде мектеп боп, балабақша боп, көше боп, мәңгі жасай беруі керек.

Көсемәлі СӘТ­тІБАЙҰЛЫ,
жазушы, Қазақ­станның
еңбек сіңірген қайраткері