Білім мен тәрбие
27.11.2015
2226
0
592557_963420036_11896343_880054165404142_217189004457717319_oБілім  мен  ғылым – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев айрықша көңіл бөлетін маңызды сала. Қазақстанның алға қойып отырған мақсаты – әлемнің ең дамыған елдерінің қатарына кіру болса, бұл меже білімді ұрпақсыз іске аспайды. Сондықтан да болар, барлық дерлік Жолдауларында Елбасы білім саласын жақсарту мәселесін міндетті түрде қозғап отырады. Нұрсұлтан Назарбаев ұсынған бес институттық реформаны жүзеге асыру жөнiндегi «100 нақты қадамның» 10 бағыты – бiлiм саласына арналған. Ал Президенттің «Бұл заман білекке сенетін емес, білімге сенетін заман», «заманауи әлемде елдің қуаты ең алдымен азаматтарының білімімен өлшенеді», – деп білім мен ғылымның маңыздылығына қатысты айтқан сөздері жастар үшін үлгі-өнегеге айналғаны ақиқат.

Оңтүстік Қазақстан – дарынды да қа­білетті жастармен ерекшеленетін өңір. Демографиялық тұрғыдан да об­лыс­тың алар орны ерекше. Бүгінгі таңда Оң­түстікте 1022 білім ошағы жұмыс іс­тей­ді. Облыстық білім басқармасы бер­ген ақпаратқа сүйенсек, биыл 602 мың­нан астам бала мектепке барған. Олар­дың 70 448-і бірінші сынып оқу­шы­ла­ры.
Облыс басшылығы орта білім  жүйе­сін да­мытуға ерекше назар аударып отыр. Жыл­дан жылға білім беру саласын қар­жыландыру көлемі өсуде. Айталық, 2010 жылы облыстың білім беру саласын қар­жы­ландыру көлемі 98 миллиард тең­ге, был­тыр 119 миллиард теңгені құраса, биыл­ғы көрсеткіш 184,9 миллиард тең­ге­ге жеткен. 2015 жылы облыста 22 жа­ңа мектептің құрылысы аяқталып, пай­далануға берілді. Олардың жетеуі Шым­кент қаласында болса, Сарыағаш ауданында – 6, Бәйдібек, Ордабасы, Со­зақ, Түлкібас  аудандары мен Түркі­стан қаласында да екі мектептен ашылды. Сон­дай-ақ, биыл 100 білім нысаны күр­де­лі жөндеуден, 697 мектеп ағым­дағы жөн­деуден өткізілді. Осындай ау­қым­ды іс­тердің арқасында облыстағы үш және төрт ауысымда оқытатын мек­тептердiң мәселесі де ойдағыдай ше­шiлдi.
Бастысы – мектептердің мате­риал­дық  жағдайын жақсарту білім сапасы­ның да артуына тікелей септігін тигізуде. Олай дейтініміз, биыл облыста 18 112 оқу­шы ҰБТ тапсырып, олардың орташа көр­сеткіші 78,8 баллды құраса, «Алтын белгі» иегерлерінің саны – 608-ге жетіп, өт­кен жылмен салыстырғанда 172-ге арт­ты. Яғни еліміздегі «Алтын белгінің» әр­бір үшінші иесі – Оңтүстіктің түлегі де­ген сөз. Жалпы, соңғы төрт жылдың қо­­рытындысы бойынша облыстың орта ба­лы 11,8 балға жоғарылап, «Алтын бел­гі» саны 370-ке артты. Тағы бір дерек: Республикада анықталған ҰБТ нә­ти­жесі бойынша ең үздік 100 мектептің қа­тарында облысымыздың 25 мектебі енген. Яғни қай жағынан алғанда да өр­леу, ілгерілеушілік бар.
Білім сапасы жайлы әңгіме қоз­ғал­ған­да қазіргі таңда көпшіліктің назары бір­­ден Назарбаев Зияткерлік мек­теп­те­ріне ауады. Себебі, халықаралық та­лап­тарға толық жауап беретін бұл мек­тептер ХХІ ғасырдағы орта білімнің на­ғыз үлгісі десек, қателеспеспіз. Мұн­да ірік­телген үздік оқушыларды үздік оқу бағ­дарламасымен тәрбиелеу қолға алын­ған. Зияткерлік мектептерді ашу­дағы негізгі мақсаттың бірі – орта білім саласында жаңа стандарт орнатып, ол тәжірибені өзге де мектептерге тарату. «Назарбаев зияткерлiк мектептерiнiң» жетістіктерін, балаларды оқыту тәсіл­де­рін жалпы бiлiм беретiн өзге білім ұя­ла­рында қолдану үшiн тiрек мектептерi мен үш жыл қатарынан деңгейлiк оқу­лар­дан өткен 8450 педагог жұмыс iс­теуде.
Назарбаев Зияткерлік мектептерінің ашылуы – мемлекет басшысының білім са­ласына айрықша көңіл бөлетінінің тағы бір дәлелі екені даусыз. Өзінің Қа­зақстан халқына арнаған Жолдауында білім саласы туралы айта келе Елбасы былай деді: «Орта білім жүйесінде жалпы білім беретін мектептерді Назарбаев Зияткерлік мектептеріндегі оқыту дең­гейіне жеткізу керек. Мектеп түлектері қазақ, орыс және ағылшын тілдерін білу­ге тиіс. Оларды оқыту нәтижесі оқу­шылардың сындарлы ойлау, өзіндік із­деніс пен ақпаратты терең талдау ма­шығын игеру болуға тиіс. Келешекте жас­тардың техникалық білім алуын мем­лекеттік кепілдендіруге көшіруді қа­растыру қажет». Осыдан шығатын қорытынды – Назарбаев Зияткерлік мектептері қазақстандық білім көшін бастап келе жатқан, білім берудің айқын үлгісі болып табылады.
Жаңа дәуір мектебінің үлгісіне ай­нал­ған зияткерлік мектептерге артылатын жауапкершілік жүгі ауыр. Білім бе­рудегі үздік қазақстандық дәстүрлер мен халықаралық тәжірибені үйлес­ті­ре­тін мектепте жаратылыстану-матема­ти­ка бағытында білім берудің инновация­лық, көптілділік жүйесінің моделін әзір­­леу мен енгізу арқылы отандық білім са­ласының әлеуетін арттыруға ықпал ету көзделген. Бүгінгі таңда елімізде 20 зият­керлік мектеп жұмыс істеп жатса, со­ның ішіндегі екеуі Шымкент қаласында орналасқан. Осының өзі Шымқаланың зор әлеуетке ие екендігін айғақтайды.
 Биылғы білім күнінде облыс әкімі Бей­біт Атамқұлов химия-биология ба­ғытындағы Назарбаев Зияткерлік мек­те­бінде болып, ұстаздар қауымы және оқу­шылармен кездесті. Мектептің 7-сыныбына биыл 120 оқушы қабыл­дан­ған екен. Білім ордасының оқу базасымен танысқан өңір басшысы әсіресе, оқушылардың ғылыми ізденістеріне ерекше көңіл бөлді. Мамандығы бойынша инженер Бейбіт Бәкірұлы оқушылар­мен пікір алмасып, тіпті жобаларда қол­данылған формулаларға дейін қы­зығу­шылық танытты. Әлбетте, бұл жайт оқу­шыларды да, ұстаздар қауымын да әрі таңқалдырып, әрі сүйсіндірді. Өңір бас­шысының жас өрендердің ғылыми із­деністеріне айрықша көңіл бөлгені оқу­шыларды қанаттандыра түсетіні сөз­сіз.
Сапалы білім беруді, оқушылардың ер­кін ойлауы мен дербес әрекет етуіне жағ­дай жасауды, сондай-ақ, оқу үде­рі­сіне инновациялық жаңалықтар енгізуді өз миссиясы ретінде қарайтын Шым­кент­тегі Назарбаев Зияткерлік мектебі соң­ғы жылдары үлкен белестерді ба­ғын­дырып келеді. Жалпы, бұл білім ор­да­сы республикалық зияткерлік мектеп­тер жүйесінде үздік бестікке кіреді. Көр­­сеткіштері де соған сай. 2014-15 оқу жылы еліміздегі Зияткерлік мектептерді 1699 оқушы аяқтады. Олардың ішіндегі 1495 түлегі немесе 88 пайызы Қазақ­стан­ның жоғарғы оқу орындарына қа­был­данды. Ал Шымкенттегі химия-био­логия бағытындағы мектептің көрсеткіші одан да жоғары: биылғы 127 түлектің 126-сы ҰБТ-да жоғары балл жинап, мем­­лекеттік грант иегері атанды. Айта ке­терлігі, оның ішіндегі 40-ы Назарбаев уни­верситетінде білім алуда. 2015 жылы Оң­түстік Қазақстан облысы Назарбаев уни­верситетіне түскен түлектер саны бойын­ша 8-орыннан 3-орынға көтерілді. Бұл жетістікте Шымкент қаласындағы хи­­мия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінің елеулі үлесі бар деуге болады.
Мектептің басты мақсаттарының бірі – сапалы білім берумен қатар, оқу­шы­лардың бойында тұлғалық қабілет­тер­ді де қалыптастыру. Мекеме директо­ры үлкен жетістікке жеткен тұ­л­ға­лармен кездесу оқушылар үшін орасан зор мо­тивациялық мәні бар шара деп біледі. Соның  ішінде, бітіруші сынып оқушы-  ла­рын асқақ армандарға үндеп, олардың әрбі­рімен жеке сұхбат өткізу арқылы бола­шақ түлектерді жетістікке жетелеу жо­лын­­дағы ынтасын арттырып отыруды өзі­нің басты міндеттерінің бірі санайды. Сондықтан ғылым саласында, спорт пен өнер­де айтулы табыстарға жеткен танымал азаматтармен кездесулер жиі ұйым­­дастырылып тұрады. Бұл өскелең ұр­пақтың алдына биік мақсаттар қойып, жаңа жетістіктерге ұмтылуға ынталандыра түсетіні анық.
Соңғы айда ғана өткен кездесулерге тоқталып өтсек, мектепке Олимпиада чем­пиондары Александр Винокуров пен Се­рік Сәпиев, талай байрақты бәсе­ке­лер­­де қазақтың көк туын желбіретіп жү­р­ген боксшы Біржан Жақыповтың кел­­­генін айтсақ та жеткілікті. Мектеп оқу­шылары атақты спортшыларды үл­кен ықыласпен қарсы алып, кездесулер ба­рысында спорттағы жетістіктердің құ­пиясына деген ерекше қызығу­шы­лық­тарын байқата білді.
Физика-математика бағытындағы Назарбаев зияткерлік мектебі де зор же­тістіктерімен мақтана алады. Дарынды оқушылардың бойындағы қабілет­тер­ді жан-жақты дамытуға айрықша көңіл бөлінетін бұл мектептің оқушылары әсі­ресе өнерге жақын. Оның бір дәлелі – жуырда республикалық қолөнер ше­бер­лерінің көрме-жәрмеңкесінде І орын ен­шілеуі. Қазақ хандығының 550 жыл­ды­ғына арналған «Ұлттық тарихымызды ұлық­тайық» атты республикалық қо­л­өнер шеберлерінің көрме-жәрмеңкесіне отандық өнімдерді дайындайтын 30-дан аса өндіріс орындары және білім меке­ме­лерінің ұлттық нақыштағы қолөнер мен баспа еңбектері қойылды. Байқауда Назарбаев зияткерлік мектебінің бір топ оқушыларымен қатар, Маңғыстау, Ақ­төбе,  Алматы, Жамбыл облыстары-ның он саусағынан өнер тамған шебер­лері бақ сынасты. Зияткерлік мектептің намысын қорғаған балалар жұрттың на­зарына «Қышпен жұмыс», «Роботты тех­ника», «Өнер тамған он саусақ», «Жас кі­лемші», «Жас қолөнершілер», «Сабанмен жұмыс», «Алтын оймақ», «Көркем су­рет» сынды үйірмелерде жасаған бұйым­дарын ұсынды. Жас шеберлердің туындылары келушілерді таңқалдырып, іс-шараның қорытындысы бойынша бірінші орынды иеленді.
Оңтүстіктің оқушылары дәстүрлі түр­де көптеген республикалық және ха­лық­аралық жарыстарда топ жарып ке­леді. Солардың тек негізгілерін атап өтейік. Оңтүстіктің оқушылары жалпы бі­лім беретін пәндер бойынша рес­пуб­ликалық олимпиадада 2015 жылы екі бағыт бойынша бірдей жүлделі ІІІ-орын­дарды, «Үздік олимпиадалық мектеп – 2015», «Үздік олимпиадалық команда – 2015» және «Ең үздік олимпиадалық команда – 2015» атақтарын және Шардара дарын мектебінің 11-сынып оқушысы Нұр­ғали Асылхан физикадан «Ең үздік ауыл оқушысы – 2015» номинациясы, оны дайындаған мұғалім Тахымбеков Са­тыбалды «Ең үздік ауыл мұғалімі – 2015» және «Олимпиада шыңы­на же­те­леуші – 2015» номинацияларын иелен­ді.
Қазақстандық «Бастау» мате­ма­ти­ка­лық турнирінде қазақ тобы І-орынды, орыс тобы ІІІ орынды, «Жарқын болашақ» VІІ республикалық «КАТЕV» қазақ тілі олим­пиадасында І-орынды, 2 жылда бір рет өтетін мектеп және колледж оқушы­лар арасындағы республикалық жазғы Спартакиадасында І-орынды, 1-7 сынып­тар арасында өткізілген «Зерде» 10-шы Рес­публикалық конкурсында І-орынды, Жа­ратылыстану-математикалық ба­ғыт­тағы пәндер бойынша VІІ Президенттік олимпиадада 2 оқушы ІІ-орынды, 15 мем­лекеттен 480 оқушы қатысқан 11-ші Ха­лықаралық Жәутіков олимпиадасында 2 оқушы 3-орынды иеленді. Міне,  жас бол­са да, осындай биіктерді ба­ғын­дырып жүр­ген жеткіншектер – Оң­түс­тіктің мақ­танышы, болашақта еліміздің дамуына сүбелі үлес қосатын өрендер.
Осы айтулы жетістіктер Оңтүстіктегі бі­лім стандарты жыл санап өсіп келе жат­қанын, мектептер білім берудің жаңа деңгейіне шыға бастағанының ай­ғағы. Әйтсе де, білім сапасын арттыру бағытында әлі талай шаруалар күтіп тұр. Өңiр басшысы, әсіресе, жастарды бәсе­ке­ге қабiлеттi етiп тәрбиелеу, мектептер­дiң рейтингiсiн белгiлеу, бiлiм саласын­да­ғы сыбайластықты жою мәселелерiне ерек­ше назар аударып отыр. Жаһандану дәуі­рінде ұлттық тәрбиеге тереңiрек көңiл бөлiнгенi жөн. Әлемдiк биiкке кө­терiлудiң тағы бiр жолы – ағылшын тiлiн меңгеру. Осы орайда мұғалiмдердiң бi­лiм сапасын арттыру да уақыт талабы.
Ғалымжан Қамытбекұлы.
Оңтүстік Қазақстан облысы. 
ПІКІР ҚОСУ

Ваш адрес email не будет опубликован.

Пікір