Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламасы аясында, М.Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театрының ұжымы Францияның Авиньон қаласында өткен Халықаралық «Festival d’Avignon» театр фестиваліне қатысып келді.

---

Өнер ұжымы тек Қазақстанның ғана емес, сонымен қатар күллі түркі жұр­тының аңызға айналған Қорқыт ата тағдырынан сыр шертетін дра­ма­тург Иран-Ғайыптың «Қор­қыт­тың көрі» атты қойылымын әлемнің түк­пір-түкпірінен жиналған қалың кө­рерменге тарту етті. «Мінекей, бір ап­таға созылған Авиньон фес­ти­ва­лінде сәтті ойнап, көрерменмен, жал­пы өнер, әлемдік театр жұл­дыз­дарымен қауышып, Қазақстанның М.Әуезов театрының атынан барып, қатысып келдік. Бәрі ойдағыдан да артық болды. Франция елі жақсылап қарсы алып, шығарып салды. Па­риж­де, оның арғы жағындағы Мар­сель­де болдық. Жалпы фестиваль тура­лы көп дүние айтуға болады. Ең бас­тысы – тәжірибе алмасу. Әлемдік театрлар қандай бағытта жұмыс іс­теп жатқанын және біздің театрдың дең­гейін байқадық. Ең бастысы фес­тивальді абыроймен атқарып, елге жеттік! Бір тәуліктен аса жол жүр­дік. Ұжыммен жүргеннен кейін жол­дың алыстығы, ауырлығы сезіл­ген жоқ. Әр шетелден келген сайын елі­міздің кең­дігі байқалады. «Қа­зақ­станға көптеген Франция сыйып ке­те­ді» деп бекер айтпайды екен. Кең байтақ жеріміз, еліміз аман болсын! «Рухани жаңғыру» бағдарламасының аясында, осындай бізге үлкен мүм­кін­дік беріп, демеп жатқан Арыс­тан­бек Мұхамедиұлы бастаған Мәде­ниет және спорт министрлігіне ұжым атынан алғыс айтамыз!» – деді Қа­зақстанның еңбек сіңірген қай­рат­кері, Әкемтеатрдың актері Ду­лы­ға Ақмолда.
Аталмыш фестивальдің үшінші күні М.Әуезов театрының ұжымы Лит­­­­ваның және КСРО мемлекеттік сый­лығының иегері, режиссер Йо­нас Вайткустің сахналауымен «Қор­қыттың көрі» қойылымын ұсынды. Он­да әлемнің түкпір-түкпірінен кел­ген үш мыңға жуық театрлар өнерін көр­сетуде. Шараның өзіндік ерек­шелігі де бар екен. Фестивальге қа­тысу­шы театрлар өздерінің өнер­лерін, спектакльді қала көшелерінде парадқа шығып жарнамалайды екен. Билеттер мен афишаларды таратады. Спектакльді қояр алдында, М.Әуезов театрының актерлері гриммен Ави­ньон көшесімен жүріп, Сақ, Ғұн дәуі­рін, шамандық дәстүрдің сипа­тын еске түсіріп, қала тұрғындарына қа­зақ жерінен келгенін айтып өтті. Осы орайда, Қазақстанның Еңбек сіңірген қайраткері, театрымыздың актері Бекжан Асаубайұлы Тұрыс фейсбук парақшасына Франция еліне барған әсері туралы былайша ойын бөлісті: «Елбасы мәдение­тіміз­дің озық үлгілерінің әлемдік деңгей­де кеңінен танылуы мен бәсекеге қа­білеттілігінің халықаралық дең­гей­ге сай келуі аса маңызды екенін, мә­дениет арқылы ұлттың бет-бей­несін, рухани болмысын айқындауға болатынын айтқан еді. Кез келген ұлттың өнері, ең алдымен, өзінің ұлты үшін керек. Ұлы өнерін әлемге паш ету үшін кез келген ұлт, ең алды­мен, өзі талпыныс жасағаны жөн. Бұл орайда, Франция жерінде өтіп жатқан дүниежүзілік театр фес­ти­валіне үш мың театр қатысып жат­қандықтан Авиньонды – Театр фес­тивалі қаласы деуге әбден лайық. Осы шағын қала аталмыш фести­валь­ді өткізу арқылы өзін-өзі асырап отыр. Ғұн, сақ дәуірін еске алып, тәңір­шілдіктің белгісіндей болған ша­мандық дәстүрді, екінші жа­ғы­нан, там-тұмдап бақсылық өнердің си­патын көрсетіп, қала тұрғындарын өзі­мізге қарата алған сияқтымыз. Қа­зақ жерінен келгенімізді айтып, жер бетінде қазақ деген ұлт бар екенінен шама-шарқымызша xабар­дар етіп жүрдік. Сондай-ақ, фран­цуздар өзге тілде сөйлеуге құштар xалық емес, яғни өз тілін аса құрмет­тейтін ұлт. Осы елдегі фестивальге қа­тысуы­мыз әлемдік доп додасының жа­рысымен тұспа-тұс келгені де те­гін емес шығар. «Жақсы қонақ кел­се – құт, жаман қонақ келсе – жұт» демеуші ме еді, өзім әубастан жан­күйер болып келе жатқан ко­мандам жеңіске жетті. Франция­лық­тардың жеңісті қалай тойла­ға­нын сол елде көрдім. Бір ұлттың мерейін асыр­ған осы жеңіс сол ұлттың руxын аспандатты. Көшедегі әр адамның кө­зіндегі қуанышты көріп көңілім өсті. Бұл елде тек бір ғана – ұлт ме­рейін өсіретін жағдайда көлік­тер­дің дабыл қаққыштарын іске қосады екен. Көліктер «серенадасынан» құ­лақ тұнған сәтте «қашан менің елім­ді жұдырықтай жұмылдырып, осылай қуантатын уақыт туады» де­ген ой келді. Бойымды билеген қуа­нышты сәт бір демде кеңсірігімді ашы­тып, кеудемді өксікке толтырды. «Жаратқан соған жеткізе гөр!».
Еске сала кетейік, Әкемтеатр 1984 жылы Фран­цияның Нанси қаласында өт­кен Халықаралық театр фестиваліне Ә.Мәмбетовтың «Қозы Көрпеш-Баян сұлу» спектаклімен қатысқан бо­латын. Тәуелсіздік алғаннан кейін, араға 34 жыл салып, әлемнің үз­дік театр фестиваліне өнер ұжымы ор­талық Азиядан тұңғыш рет қатысып келді.

Әділғазы БАҚЫТҰЛЫ