Қазақ­стан Республикасының Мемлекет­тік кеңесшісі Ерлан Қарин: Ұлт руханиятының қара шаңырағы
28.12.2024
98
0

Қадірлі зиялы қауым, құрмет­ті қаламгерлер!
Баршаңызды Жазушылар одағының құрылғанына 90 жыл толуымен шын жүректен құт­тықтаймын!
Ұлт руханиятының қара шаңырағы саналатын іргелі ұйымның мерейтойында сіздермен жүздескеніме қуаныштымын. Бұл – төл әдебиетіміздің айтулы белесі. Жазушылар одағы алғаш құрылған күннен бастап ұлт­тың жоғын жоқтап, барын түгендеуге, рухын көтеруге өлшеусіз үлес қосып келеді. Оның бастауында Сәкен Сейфуллин, Бейімбет Майлин, Ілияс Жансүгіров сынды тұлғалар тұр.
Төл әдебиетімізді өркендетуге Алаш арыстары өлшеусіз үлес қосты. Ұлт­тық интеллигенция халқымыздың санасын сергітіп, болмысын сақтау үшін тынбай еңбек ет­ті.
Ағарту ісінің өзіндік дәстүрін қалыптастырды, танымы мен тағылымы мол шығармалар жазды.
Отызыншы жылдары қазақтың қаймағын сыпырып алғанына қарамастан, ұлт­тың рухы сынған жоқ, рухани өзегі үзілген жоқ. Сонау жыраулар дәуірінен бастау алатын терең тамырын сақтап қалды. Көп ұзамай-ақ қазақ әдебиетінің жаңа кезеңі басталды. Шоқтығы биік туындылар дүниеге келіп, мәдениетіміз жаңа белеске көтерілді. Сөз өнерінде ерекше құбылыс болған «Абай жолы» эпопеясы халқымызды әлемге таныт­ты. Жалпы, өткен ғасырдағы әдебиетіміздің әр белесінде ерекше қолтаңбасын қалдырған тұлғалар болды. Классик жазушылар Мұхтар Әуезов, Ғабит Мүсірепов, Сәбит Мұқанов және Ғабиден Мұстафин есімдері әрдайым қатар аталды.
Тұғырлы төрт­тіктің тұлғасы биік болды.
Одан ке­йінгі жылымық жылдарды қазақ әдебиетінің ренессанс дәуірі деуге болады.
Осы кез­де әдебиет әлеміне келген ерекше дарынды, терең білімді талант­тар шоғыры аға буынның жолын лайықты жалғастырды. Мұқағали Мақатаев, Шерхан Мұртаза, Қабдеш Жұмаділов, Сайын Мұратбеков, Әбіш Кекілбаев, Фариза Оңғарсынова, Мұхтар Мағауин, Софы Сматаев, Мұхтар Шаханов, Төлен Әбдік, Дулат Исабеков және басқа да сөз зергерлерінің шығармаларын оқырман қауым әлі күнге де­йін жастанып оқиды. Олар тұтас бір кезеңнің символына айналды.
Сексенінші жылдары арыстарымыз ақталған соң, әдебиетіміздің алтын қоры ұзақ уақыт бойы елеусіз жатқан асыл қазынамен толықты. Егемендікті кемеліне келіп қарсы алған буын екі дәуір тоғысқан тұста әдебиетке жаңа леп әкелді. Тәуелсіздік рухымен қанат­танған ақын-жазушылар азат­тықтың үніне айналды. «Алтын көпірліктер» деген атпен танылған топ та күрделі кезеңде әдебиет туын биік ұстады.
Екі мыңыншы жылдардан ке­йін Тәуелсіздік кезеңінде қаламгер ретінде таныла бастаған жастар жарқырай көрінді. Қазір шығармашылық қуаты зор тағы бір буын осы топтың ізін басып келеді. Алдыңғы толқын ағалары сияқты оларды «Жаңа дәуір жүйріктері» деп атау­ға да болады.
Жаңаша ойлайтын жастар қазіргі әлемдік әдеби үрдіске ілесіп, шығармашылығында тың тәсілдерді қолдануға тырысуда. Ілияс Есенберлин, Мұхтар Мағауиндердің жолымен тарихи тақырыпқа қалам тербеген жазушыларымыз да бар. Олар ұлт­тың рухын асқақтататын тарихи тұлғалардың көркем-әдеби бейнесін тамаша сомдап жүр. Жалпы, шығармашыл жастардың бүгінгі аяқ алысы қазақ әдебиетінің заман көшінен қалмайтынын көрсетеді. Әр кезеңнің өз ерекшелігіне сай дамып, ең бастысы, сабақтастықты сақтап келеді. Бүгін мерейлі белесін атап өтіп жатқан Жазушылар одағы – осының бәрінің куәгері. Қасиет­ті қара шаңырақ қазір мыңға жуық қаламгердің басын қосып отыр. Жазушылар одағы – Қазақ­стандағы ең ірі шығармашылық ұйым. Ең бастысы, ол ең қиын кез­дерден аман өтіп, тұтастығын сақтап қалды. Осы жылдар ішінде Одақ өркениетіміздің берік қорғанына айналды. Ұлт жанашырларын біріктірген киелі орда бола білді, қазір де солай.
Кез келген жұртқа рухани азат­тық пен мәдени дербестік ауадай қажет. Әлем халқы кімнің кім екенін әдебиеті мен мәдениетіне қарап таниды. Бір сөзбен айтсақ, сіздерді ұлтымыздың келбеті, бет-бейнесі деуге болады. Сондықтан мемлекет әдебиет­ті дамыту ісіне және әдеби ортаның жалпы ахуалына айрықша назар аударады. Жазушылар одағының жұмысына ерекше мән береді. Президентіміз Қасым- Жомарт Тоқаевтың қаламгерлерге деген ықыласы мен құрметін баршаңыз жақсы білесіздер. Ол мемлекет­тің басшысы ғана емес, жазушының перзенті ретінде де төл әдебиетімізге бей-жай қарамайды. Соңғы жылдары атқарылған ауқымды жұмыстар – осының айқын көрінісі.
Баршаңыз білесіздер, қай заманда да біздің қоғамда зиялы қауым айрықша рөл атқарған.
Біздің халық парасат­ты ой мен аталы сөзді ерекше қадірлеген. Сондықтан аузы дуалы жырауларымыз бен билеріміз қашан да төрден орын алған. Мұны қазақтың бір қасиеті деуге болады. Ал сіздер сол ақын-жырауларымыздың ізін басып, жолын жалғап келесіздер.
Осы қалыптан танбай, қазақтың қаймағы ретінде биіктен көріне беріңіздер!
Қазір әлемде түбегейлі терең өзгерістер болып жатыр. Бұл алмаға­йып заманда білімі мен білігіне сүйенген ел ғана озып шығады. Сондықтан қазір ағартушылық қызмет ерекше маңызды болып тұр.
Қазақтың зиялылары, Алаштың арыстары мен басқа да қайраткерлеріміздің барлығы осы ағартушылық іспен айналысқан.
Бүгінде мемлекет, бизнес, зиялы қауым – бәрі де осы миссияны басты орынға қоюы керек деп санаймын. Біз қазір саналы әрі сапалы қоғам құруға күш салып жатырмыз. Ұлт­тық құрылтайда руханиятымызды дамытуға қатысты тың бастамалар мен идеялар айтылып, соған сәйкес нақты жұмыс жүргізілуде.
Мемлекет басшысы елімізге бағдар болатын негізгі құндылықтарды жүйелеп берді. Басты мақсат – ұлт­тық ерекшелігімізді сақтай отырып, жаңа құндылықтарды орнықтыру. Отаншылдық, білімпаздық, еңбекқорлық, әділдік, жауапкершілік сияқты қасиет­терді ұрпақ бойына сіңіре білсек, ұпайымыз түгел болары анық. Осы орайда, биылдан бастап барлық мектепке бірыңғай тәрбие беру бағдарламасы енгізілді. Ал сол құндылықтардың ішінде ең басты және ешқашан ескірмейтін құндылықтың бірі – ел бірлігі. Бірақ сол ұлт­ты ұйыстыратын ең алдымен, зиялы қауым, ал зиялы қауымның өзегі – қаламгерлер. Ғасырға жуық уақыт бойы Жазушылар одағы осы миссияны абыроймен атқарып келеді.
Құрмет­ті қауым! Бүгін – үлкен мереке. Жазушылар одағының 90 жылдығы дегенде біз тағы да өткенге ораламыз. Мұнда халқымыздың біртуар перзент­терінің ізі қалған. Сөз басында айтып өткенімдей, әйгілі тұлғаларымыз төрағалық еткен. Сол сабақтастық қазір де жалғасып келеді.
Бүгін ортамызда түрлі кезеңде Одақты басқарған азамат­тар отыр. Әлемге әйгілі ақын, Қазақ­станның Еңбек Ері Олжас Сүлейменов ағамыз өзі келе алмаса да, арнайы құт­тықтау жолдап, тілегін айтып жатыр. Олжас аға Одақты басқарған кез­де ақын-жазушыларымыз еліміздің азат­тық рухының көтерілуіне ерекше ықпал ет­ті.
Нұрлан Оразалин ағамыз күрделі уақыт­та ұйымның тізгінін ұстады. Басқа елдердің қаламгерлер ұйымы бөлініп, ыдырап жатқанда Нұрекең Одақтың сақталып қалуына зор үлес қосты.
Ұлықбек Есдәулет ағамыз басшылыққа келген соң, Одақтың қызметі тың серпінге ие болды.
Ұйымды былтырдан бері Мереке Құлкенов басқарып отыр. Мереке ағамыз да бірден Одақ жұмысына жаңа серпін әкелді.
Әр кезеңнің өз міндет­тері болады. Әр буын сол міндет­ті абыроймен атқарып келеді. Еңбектеріңізді бағалаймыз. Мен осындағы әдебиет алыптарының бәріне басымды иемін. Ке­йінгі ұрпаққа сіздердің жолдарыңызды берсін! Халқымызды рухани байытып, елге тұтқа болып, аман-есен жүріңіздер!

Екі мыңыншы жылдардан ке­йін Тәуелсіздік кезеңінде қаламгер ретінде таныла бастаған жастар жарқырай көрінді. Қазір шығармашылық қуаты зор тағы бір буын осы топтың ізін басып келеді. Алдыңғы толқын ағалары сияқты оларды «Жаңа дәуір жүйріктері» деп атауға да болады.

ПІКІР ҚОСУ

Ваш адрес email не будет опубликован.

Пікір