FARABI UNIVERSITY ЖЕТІСТІКТЕРІМЕН ҚУАНТТЫ
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті 90 жылдық мерейтойына орай баспасөз турын өткізіп, БАҚ өкілдеріне оқу ордасының жетістіктерін таныстырды. Баспасөз турына 40-тан астам журналист қатысты.
БАҚ өкілдері, алдымен, жаңадан бой көтерген «Farabi Hub» инновациялық өнімдер мен жоғары технологиялық жобалар орталығымен танысты. Жалпы, ауданы 5 мың шаршы метрді құрайтын хабта креативті индустрия, жасанды интеллект, стартап жобалар жүзеге асырылады. Ғимарат заманауи үлгіде жасақталып, ерекше дизайнмен безендірілген. Мұнда әлемге белгілі ZTE, BASF, Binlin технологиялық корпорациясы мен басқа да шетелдік компаниялардың орталықтары, университет базасындағы ғылыми-зерттеу институттары орналасқан.
Журналистер Дәрілік өсімдіктерді ғылыми-зерттеу орталығы, Ми институты, «Робототехника және мехатроника RoboMech» ғылыми-білім беру орталығы, Биология және биотехнология мәселелері ғылыми-зерттеу институты, Сот сараптамалары орталығы, Ашық үлгідегі ұлттық нанотехнологиялық зертхана және Орталық Азиядағы тұрақты даму орталығының ғылыми жетістіктері мен инновациялық жобалары, сондай-ақ ҚазҰУ-дың ZTE, BASF, Binlin корпорациясымен бірлесіп жүзеге асырып жатқан жұмыс нәтижелерімен танысты.
таңда университет ғалымдары құны 32 млрд теңгені құрайтын 400-ге жуық жобаны жүзеге асыруда. ҚазҰУ 2025 жылы Қытайдың Солтүстік-батыс политехникалық университетімен бірлесіп, ғарышқа микроспутник ұшыруды жоспарлап отыр. Бұл ортақ жұмыс өз кезегінде ғарышты зерттеуге, аталған салада білікті мамандарды даярлауға, ортақ нано және микроспутниктерді әзірлеуге жол ашады, яғни Жерді зерттеу жұмыстарын қашықтан жүргізуге мол мүмкіндік береді.
Ғылым және жоғары білім министрлігінің Ғылым комитетінен 4 млрд теңгенің мегагрантын жеңіп алған ҚазҰУ ғалымдары Батыс Қазақстан өңіріндегі стратегиялық маңызды міндеттерді шешуге бағытталған жобаны іске асыруға қатысады. Жоспарлы үш жылдың ішінде мамандар аймақтың экологиялық, әлеуметтік-экономикалық тұрақты дамуы, су ресурстарын, жануарлар мен өсімдіктер әлемін сақтау және басқару мәселелері бойынша шешім жолдарын табады. Биыл ғалымдар жоба аясында Батыс өңірінде болып, су тасқынына байланысты арнайы зерттеу жұмыстарын жүргізген.
Сондай-ақ биыл университет зерттеушілері 3 млрд теңгенің мегагрантына қол жеткізді, яғни ҚазҰУ мамандары қазақ тілі мен технологиялық прогресті қолдауға арналған LLM тілдік моделін әзірлейді. Мақсат – қоғамның түрлі салаларына қазақ тіліндегі үлкен тілдік модельдерді әзірлеу және енгізу, бұл технологиялық прогреске ықпал етеді және мемлекеттік тілдегі онлайн қызметтерге қолжетімділікті кеңейтеді. Жоба аясында ғалымдар ҚазҰУ базасында өнімділігі жоғары ғылыми-зерттеу дата-орталығын ашуды жоспарлап отыр. Жаңа нысан бүкіл елдің зерттеушілеріне озық жасанды интеллект технологияларын әзірлеу және енгізу үшін қажетті ресурстарды ұсынбақ.
Баспасөз туры 10 инновациялық зертханадан тұратын география және табиғатты пайдалану факультетіндегі «Тұрақты даму және табиғатты ұтымды пайдалану» ғылыми орталығын, сондай-ақ химия және химиялық технология факультетінде жаңадан ашылған химия мен материалтану саласындағы озық зерттеулерді дамытуға бағытталған «Farabi Chem Science» кластерін таныстырумен жалғасты.
Сонымен қатар БАҚ өкілдері суперкомпьютер орталығының қызметімен танысты. 2019 жылы Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев пен Қытай Халық Республикасының төрағасы Си Цзиньпиннің кездесуі нәтижесінде Қазақстанға суперкомпьютер әкелу туралы келісімге қол қойылған болатын. Ал биыл ҚХР Төрағасының Қазақстанға ресми сапары барысында, екі мемлекет басшысы Орталық Азиядағы ең қуатты суперкомпьютерді ҚазҰУ-ға орнатуға келісім жасады. Бұл екі ел арасындағы ғылыми-техникалық ынтымақтастықты арттыру, сондай-ақ мемлекет басшыларының ғылым мен жоғары білім беруді дамыту бағытындағы ауқымды бастамасы болды. Жоғары технологиялық құрылғы бүкіл Қазақстан ғалымдарына деректердің үлкен көлемімен жұмыс істеуге, мемлекеттік органдардың түрлі жағдайларын модельдеуге және отандық IT саласын дамытуға септігін тигізеді. Қазіргі күні әлемдегі үздік 600 суперкомпьютердің тізіміне кіретін құрылғыны орнату жұмыстары жүргізілуде.
Суперкомпьютер жасанды интеллект технологияларын, университет қызметінің негізгі бағыттары бойынша ғылымды қажетсінетін есептеулерді жасау, IoT-объектілерді басқару және ұйымдастыру, Smart-технологиялар объектілерін басқару жөніндегі бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірлеу үшін пайдаланылатын болады.
Оқу ордасының 90 жылдығы аясында журналистер қауымы үшін ұйымдастырылған айтулы іс-шараны әл-Фараби атындағы ҚазҰУ басшылығының қатысуымен өткен баспасөз конференциясы қорытындылады.