Кәдірбек
СЕГІЗБАЙҰЛЫ,
жазушы

Қазіргі заманда жақсы мен жаманды айыру былай тұрсын, өмірге деген көзқарастың өзі арзандау, берекесіздеу болып кеткендей көрінеді. Жасандылық пен жағымпаздықтың заманы туып кетті.

Бұрынырақта бір адам екін­ші­сінің кемшілігін бетіне айтса, ол жақ­сылық пен жанашырлықтың белгісі ретінде қабылданатын, әл­гі адам сол кемшілікті бола­шақ­та қайталамауға тырысып, жақсылыққа қарай талпынатын. Қазір біреудің кемшілігін айтсаң, сенімен жау болып кетуге бар. Кез келген ауыл­дың әкімі ауданның әкімін мақ­тайды, ауданның әкімі об­лыс­­­­тың әкіміне жағымпаз­да­на­ды. Бұл әдет осылайша өрлеп кете бе­реді, мұның барлығы біздің қо­ғам­да асыра мақтау мен жағым­паздықтың өркендеп тұрғанын көрсетеді. Яғни жақсы мен жа­ман­­ды айырмау. Өнерде де, әде­биетте те жаман-жасық дүние­лер­ді жақсы деп өтірік мақтауға көштік. Шынайы өнер иелері, нағыз күйші­л­ер, жезтаңдай әнші­лер егер өз­дері «мен» деп кеуде қағып шық­паса яки біреуге айтып, кездесу ұйымдастырмаса, өнерін на­сихаттамаса әр уақта көлеңкеде қала береді. Эстрадаға көп сүйеніп кеттік. Ол да осы заманның бір құрқылтайы шығар, эстрадалық ән­нің бәрін жаман дей беруге бол­мас, дегенмен де, ошаң-шошаң етіп, микрофонды аузына тақап алып, саусақтарын ербеңдетіп ән айтатын әншілер көп. Қазақтың халық музыкасынан су­сын­да­ған дәстүрлі әншілер телеарналардан көрінбейді. Есесіне қайда бар­саңыз да, қай арнаны қоссаңыз да, әлгі ошаң-шошаңдар алды­ңыз­дан шы­ғады. Біздің жас кезі­мізде қыз-қырқынның бар­лығы ұзын етекті ұмытып, мини-юбка киюді әдет­ке айналдырған еді, үлкен кі­сілер мына заман не боп кетті деп шошитын. Қазір қыз­дарымыз мини-юбканы қойып, сүйретілген ұзын көйлекпен сах­наға шығатын болды, бәлкім, бұл да дұрыс шы­ғар, дегенмен де, орташа жолды тауып, ұлттық этикетке сай киім­дерді кию кемшін. Экраннан бол­сын, әуе толқынынан болсын, қа­зақтың жанына жақын рухани дүниені көре алмайтын болдық.
Әдебиетте де осы жаман әдет қау­лап алды. Жақсы жазылған, оқыр­­манға ой салатын шығар­ма­ларды ешкім елемейді. Біреуге айтқызып шығарманы насихаттамаса, яки өзі жүгіріп оқырман із­демесе сол күйі қала береді. Оның есесіне жағымпаздықпен жа­зылған, судың тереңіне бойламай, бетінде ғана қалқып жүрген кез келген ұсақ-түйек әңгіме­лер ­мақталып, авторы қолпашқа кө­міліп қалады. Шын дүниені тал­ғаммен таразылап өлшеу, бағасын беру сиреп кетті. Бұл – біздің за­ман­ның дерті, бұдан арылмайтын болсақ, жақсылыққа апармайды.