Реформатор режиссер
Константин Щербаков, РФ еңбек сіңірген өнер қайраткері, белгілі театр сыншысы, Ресей:
– Осы күнге дейінгі жұмыс тәжірибемде сахнадан «Ревизордың» бірнеше нұсқасын көрдім. Және оның көпшілігі орыстың ескі дәстүрімен қойылып жүрді. Сондықтан да, бұл спектакльге бірден еніп кете алған жоқпын. «Осылай қоюға бола ма екен? Бұл «Ревизор» емес пе?» деп іштей сенімсіздікпен қарадым. Алайда, спектакльді көре келе ол ойым түбегейлі өзгерді. Режиссердің, труппаның шеберлігі жетіп тұрса неге қоймасқа? Біз тамашалаған Астана қаласы Жастар театрының «Ревизоры» осыған дейінгі тәжірибелердің әдемі түйіні болыпты.
Шухратулла Ризаев, театр сыншысы, Өзбекстан Республикасы:
– Жастар театрының ешкімге ұқсамайтын өзіндік қолтаңбасы ерекше ұнады. Актерлердің сахнадағы шаршамай, талмай еңбектенген қажырына тәнті боласың. Көздерінде от бар. «Ревизорды» көріп отырып: «Бүгінгі театр осындай болуы керек!» деген ойдың құшағында қаласың және сөзсіз қуанасың. Жақсы ойын көрсеткендеріңізге, шыңдалған кәсіби шеберліктеріңіз бен әдемі әсер сыйлағандарыңыз үшін алғыс айтамын. Қойылымды жаңаша оқу, жаңаша көру бар. Және барлығы ұтымды жасалған. Труппа түгелдей қатыстырылып, ансамбль болып жұмыс істейтін театр өнері шынымен таңдай қақтырды. Жас та болса бұл театрдың болашағы зор болады деген үлкен сенімім бар.
Абдуғаффор Абдужабборов, театр сыншысы, Тәжікстан Республикасы:
– Спектакль әрбір деталіне дейін шебер ойластырып, сауатты қойылған. Режиссер қойылымның міндетін жақсы түсінген. Ол бірден байқалады. Қимыл мен әрекет ұтымды ұштастырылған. Музыкасы да шебер үйлескен. Жастардың пластикалық мүмкіндігі ризашылық сезімге бөледі. Ұжымды сәтті қойылымымен құттықтаймын. Жеке басым, сахнадан ешқандай артық тұсы жоқ біртұтас дүние көрдім.
Нұрқанат ЖАҚЫПБАЙ
1947 жылы Алматы облысы, Райымбек ауданында дүниеге келген.
1970 жылы Құрманғазы атындағы Алматы өнер институтын бітірді.
1969 жылы Ғ.Мүсірепов атындағы Қазақ Мемлекеттік академиялық Балалар мен жасөспірімдер театрына қабылданды.
1983 жылы Т.Жүргенов атындағы театр және кино институтының режиссура бөлімін бітірді.
1983 жылы Ғ. Мүсірепов атындағы Қазақ Мемлекеттік академиялық Балалар мен жасөспірімдер театрында режиссер, Бас режиссер қызметін атқарды.
1984 жылы Т.Жүргенов атындағы театр және кино институтында ұстаздық жолын бастады.
2007 жылы Астанадағы Жастар театрының негізін қалады. Қазір осы театрдың Көркемдік жетекшісі және Бас режиссері.
80-ге тарта образды сомдап, 40-тан аса спектакль қойған. Көптеген халықаралық театр фестивальдерінің жүлдегері.
Қазақстанның Еңбек сіңірген қайраткері, Қырғызстан театр қайраткерлері одағы Театр өнері академиясының академигі.
Сәния Қабдиева, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, театр сыншысы:
– Бұл театр – жас болса да жаңалығымен, жаңашылдығымен қуантып жүрген еліміздің маңдайалды театрларының бірі. Репертуары да, спектакльдері де сан алуан, бір-біріне ұқсамайды. Қойылымдарының көпшілігі актер ойынының мүмкіндігін барынша көрсетуді мақсат тұтады. Мен – бұл театрдың апыл-тапыл басқан қадамынан бүгінгі көтерілген биігіне дейінгі жолының куәгерімін. Спектакльде ойнаған балалардың барлығы көз алдымда есейді десем де болады. Бүгін театр труппасының кәсіби тұрғыда өскенін, ойындарының шеберлік деңгейге көтерілгенін көріп қуанып отырмын. Осыдан біраз жыл бұрын араларында тек Хлестаков – Дәуреннің ойыны ғана ерекшеленсе, қазір ойнап жүрген барлық кейіпкер өз рөлін тауыпты, жақсы ашылыпты.
Алексей Бартошевич, театр сыншысы, шекспиртанушы ғалым, Мәскеу:
– «Асауға тұсауды» автор жастық шағында жазған, сондықтан да пьесаның өн бойы жастық жалынға тұнып тұр. Осы ерекшелікті режиссер Нұрқанат Жақыпбай театрдың жас ерекшелігіне, аудиториясына сай өте ұтқыр да дөп таңдаған. Жастардың ішкі энергия, жалынды жасампаздығы, сахнадағы көз ілестірмес шапшаң қимылы шын мәнінде сүйсінтеді. Әсіресе, Петручиоға (Әділ Ахметов) тәнті болдым. Актер тек бой сұңғақтығы, сыртқы келбет көркемдігімен ғана емес, ішкі актерлік шеберлігімен де, дауыс мәнерімен де көңілге берік орнығып, көрермен қойылым соңында Петручиосымен қимай қоштасады. Менің де көңілімде сондай бір қимастық сезім қалды.
Надежда Стоева, театртанушы, Санкт-Петербург:
– Мені қойылымның карнавалдық жарқын бояуы, актерлердің басқа әлемді ұмытып, өз рөліне жан-тәнімен берілуі, сахнадағы небір цирктік қимылдармен эстетикалық көркем көрініс түзуі, жарқын музыка, көңілді тентектікпен астасқан комедиялық шуақты атмосфера бірден баурап алып, назарымды басқаға бұрғызбай, бір жарым сағат бойы қойылым өзіне байлап тастады. Спектакльде театрға тән сан қилы өнер түрінің бәрі сәтті қабысып, уақыттың қалай өткенін аңғармай қаласыз. Әртістердің шебер қимылын сырттай бақылап отырып, таңқаласың, қуанасың. Тіпті, кейде қорқыныштан жүрегің жарыла жаздайды. Байғұс Катарина (Айнұр Рахипова), осыншалық қинауға төзгеніңіз үшін сізге ерекше құрмет білдіремін. Жалпы, труппаға рахмет!
Әшірбек СЫҒАЙ, Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері, театр сыншысы:
– Ол жақсы актер болды. Кеудесін жара көрермен көкейіне жол тартқан құлаққа жағымды күмбірлеген қоңыр үн театр сүйер қауымды елең еткізген-тін. Сұңғақ бойлы, кескін-келбетті, балбырап бабында жүрген бұла бозбала жігіт мәдени ортаның сәнін кіргізгендей. Үріп ауызға салғандай, көздің жауын аларлық талай бір махаббат кейіпкерлерін сәтімен кейіптеп, басты-басты рольдердің бағын ашты. Актердің сахнадағы қимыл-қозғалысынан, құлақ құрышыңды қандырар сүйкімді даусынан, серіктестерімен ара-қатынасынан, жүз-келбетіндегі жарқын ажарынан тіпті, жанарындағы өткір ұшқындарынан үнемі шынайылықтың жағымды лебі есіп тұратындай. Жалпы, актер ретінде Н.Жақыпбайды аса құрмет тұтамын.
Смағұл ЕЛУБАЙ, жазушы-драматург:
– «Шырақ жанған түн» қойылымында Нұрқанат ақ қанатты періштенің ролін ойнады. Осы роль оған тегін берілмеді деп ойлаймын. Романтик кейіпкері секілді Нұрқанаттың табиғатында да періштедей тазалық бар…
Нұрқанат Жақыпбаймен блиц-сұхбат:
– Өнердегі ұстанымыңыз?
– Режиссер қолға алған дүниенің «өмірбаянын» қоюға міндетті емес. Суретте де, скульптурада да, музыкада да бір-ақ сәтін ұстап қалу керек. Спектакльде де дәл солай. Өнер таңғалудан тұрады, өйткені адам көзіне көрінген нәрсеге емес, көңіліне әсер еткен дүниеге таң қалады. Мәселен, сурет галереясына кіріп келгенде, ішіндегі бір туындыға айрықша назарыңыз ауды делік. Суреттің барлығы емес, тек біреуі ғана. Демек, оған суретшінің жан дүниесі, сезімі сіңген. Сол шығармашылықтың қуаты көрушіге міндетті түрде сезіледі. …Үнсіз қалып, жүрек лүп-лүп соқпаса, бұл – өнер емес. Қуанып, таңданбасаң, ол – театр емес. Біз көркемөнерпаздар емес, кәсіби мамандармыз. Кәсібіміз – елді таңғалдыру!
– Арманыңыз қандай?
– Жастар театрының үлкен биіктерге, шырқау деңгейге жеткені. Өйткені, өзім іргетасын қалаған театрдың жеткен жетістігінен асқан зор бақыт жоқ.
– Сіздің ұғымыңыздағы бақыт:
– Тірі жүру, қуану. Одан артық бақыт болмайды. Тірлік – бақыт! Қалғанының бәрі келеді, кетеді…
Дайындаған
Назерке ЖҰМАБАЙ.