Тағы да бір талантты әріптесімізден айы­рыл­дық. 66 жасқа қараған шағында әдебиет зерт­теуші ғалым, сыншы Рафат Әбді­ғұлов­ қа­за болды.
Рафат Әбдіғұлов 1951 жылы Алматы облысы, Жамбыл ауданы, Жамбыл ауылында дү­ниеге келген. 1958-1968 жылдары Жамбыл ор­та мекте­бінде оқыған. 1968-1969 жылдары Жам­был колхозында жұмыс істеген. 1969-1971 жылдары Совет Армиясы қатарында қыз­мет істеген. 1971-1973 жылы колхозда құры­­лыс бригадасында құры­лысшы болған. 1977 жылы қазіргі Абай атындағы ҚазҰПУ-дің филология факультетін тәмамдап, Жамбыл, Күрті аудандық мектептерінде сабақ берген. 1981-1990 жылдары Жамбыл мұражайында қор меңгерушісі, ғылыми қызметкер, бөлім меңгерушісі қызметтерін атқарған.
1990-1991 ж.ж. Алматы қалалық Атқару Комитеті жанындағы «Кристалл» тіл кооперативінде қазақ тілінен сабақ берген. 1991 жылдан өмірінің соңына дейін М.О.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты әуезовтану бөлі­мін­де және «Жамбылтану және халық ақындары» ғылыми-зерттеу инс­титу­ты­ның аға ғылыми қызметкері болған.
Әдебиет зерттеушісі ретінде қазіргі әдеби процесс және М.Әуезов, С.Аронұлы, Ж.Жабаев шығармашылығы туралы республикалық баспасөзде ма­қалалары жиі жарияланып тұрды. 2009 жылы «М.Әуезов шығармашылы­ғы­ның кейбір мәселелері» атты монографиялық зерттеуі жарық көрді.
М.Әуезов шығармаларының текстологиясы, қазіргі қазақ прозасындағы Әуе­зов дәстүрі, сахналық қойылымдар мен ұлттық психология, әдеби сын мә­се­лелері жөнінде отыздан аса ғылыми мақалалар жариялаған. Ғылыми ең­бе­гінде қазіргі әдеби процесс мәселелерін әлемдік әдебиеттану ғылымының кон­­тексінде қазақ әдебиеті тарихы мен сын тұрғысынан жаңаша қарас­тыр­ған.
М.О.Әуезовтің 50 томдық академиялық жинағына жазушының 120 шы­ғармасының мәтінін дайындап, ғылыми түсініктемелерін жазды. «М.Әуезов және қазіргі қазақ әдебиеті», «Әуезов шығармашылығындағы Тәуелсіздік идея­с­ы» атты ұжымдық монографияларға тараулар дайындаған. «Мұхтар Әуе­зов» энциклопедиясына 150 мақала жазған. Сонымен қатар, «М.О.Әуезовтің шы­ғармашылық өмірбаяны» атты ғылыми-зерттеу жобасы негізінде «М.Әуе­зовтің 1919-1930 жылдардағы шығармашылық өмірбаяны» тарауын жазған. «Жамбылтану және халық ақындары» ғылыми-зерттеу институтында Ж.Жа­баевтың 4 томдық шығармалар жинағын дайындаған.
2011 жылы «Халықаралық Мұхтар Әуезов қоры» сыйлығының лауреаты атан­ған.
Қазақ әдебиеттануы мен ғылымынан өзіндік орнын алған әріптесіміздің жар­қын бейнесі оқырман қауым мен әріптестерінің жүрегінде ұзақ сақ­тала­ды.

Қазақстан Жазушылар одағы
басқармасының секретариаты.

---

 

Топырағы торқа, жаны жәннатта болсын!

Әдебиеттану – өте күрделі де қиын сала. Қиындығы сонда, оны ой таразы­сы­на салып, мағынасын терең түсініп, барлық жиған-терген, жинақтағаныңды оқыр­­ман қауымға ашып беру үшін дарын, білім, білік және тәжірибе қажет. Ра­фат Әбдіғұлов Мұхтар Әуезовтің 50 томдығының шығуына ерекше үлес қос­қан үлкен әдебиеттанушы, ғалым, зерттеуші. Әуезовтің 1936 жылы жа­зылған, бірақ жар­тысы жоғалып кеткен «Ол күнгі Алматы» деген әңгімесі бол­ған. Сол дүниені мұ­қият қарап, зерттеп, мұрағаттардан тауып алғандардың бірі – осы Рафат еді. 2011 жылы «Мұхтар Әуезов» қоғамдық қоры Ұлы жазушы шы­ғармашылығын зерт­теп, оның әдеби мұрасын кеңінен насихаттауға қосқан үлесі үшін арнайы сый­лықпен марапатталған-ды. Бұл – әдебиет пен ғылымда жүрген тұстастары мен әріптестерінің зерттеуші еңбегін елеп-ескеріп, талантын мойындаған­дығының белгісі.
Тұмса табиғаты керемет, таулары асқақ мекенде туған Рафат өте еркін, өте се­зім­тал, өте адал да әділ болуының өзі заңдылық деп ұғамын. Туған-туыс, жа­қын-жуықтарына айтарым – болған іске болаттай берік болыңыздар. Бауырымыздың топырағы торқа, жаны жәннатта болсын!..
Мұрат Әуезов.

---

 

Жарқын бейнесі жадымызда

Әуезов мұражайында жиырма жыл қызмет етіп, заңғар жазушының өмірі мен шығармашылығын зерттеуде елеулі еңбек сіңірген белгілі ғалымымыз бақилық болды деген суық хабар келгенде, есеңгіреп қалдым. Біздің ұжымның барлық қызметкерлері де арамызда жүрген арыстай азаматтың тым ерте кеткеніне сене алмай, абыржулы күй кешті. Мұражайдың еңбекқор қызметкері, әуезовтануға зор үлес қосқан, жалпы әдебиеттану саласында да бағалы еңбектер жазған білімді адамымыздан айрылу, әсіресе, біздің ұжым үшін орны толмас өкініш болды. Ақыл-парасаты мен кісілік келбеті өзінің зор тұлғасына сай келетін әріптесіміз айналамызға аса сыйлы еді. Үлкен мінездің, үлкен талаптың, үлкен мұраттың жолында кішілікпен өмір кешкен азаматымызды жоқтай іздеп, қайыра еске түсіру өте ауыр екен. Бірақ бізге медеу болатын нәрсе – оның артында өлшеусіз еңбек қалды. Оның бәрі де баспасөзде, ғылыми жинақтарда, академиялық басылымдарда жарық көрген. Осының өзі «жақсының аты, ғалымның хаты өлмейді» деген ұлы тәмсілді тағы да растай түседі. Ал біз үшін оның жақсылыққа жаралған жарқын бейнесі ешқашан өшпейді.
Диар Қонаев,
«Әуезов-үйі» ғылыми-мәдени орталығының меңгерушісі.