Қазақстандағы ұйғыр әдебиеті мен баспа­сөзі, ғылымы ауыр қазаға дұшар болды. Үсті­міз­дегі жыл­дың 24-ші маусымында Қазақстан Жазу­шы­лар одағының мүшесі, әдебиеттанушы, пу­бли­цист, аудармашы, филология ғылым­ы­ның кандидаты Рабик Изимұлы Исмайилов 84-ке қараған шағында дүниеден озды.
Рабик Исмайилов 1934 жылдың 2 қыркүйе­гінде Алматы облысының сол кездегі Шелек ау­данының орталығы Шелек ауылында дүниеге келген. 1953 жылы туған ауылындағы орыс мек­­тебін бітіріп, ҚазМУ-дың философия-эконо­мика факу­льтетіне оқуға түседі. Жарты жыл­дан кейін Ташкенттегі Орта Азия мемле­кет­тік университе­тінің шығыс факультетіне ауысады. Бұл білім ордасын 1960 жылы үздік тәмамдайды және оқу орны­ның жолдамасы бойынша еңбек жолын Қазақстан Ғылым ака­де­миясы Тіл және әдебиет институтынан бас­тайды.
1963 жылы қазіргі «Мектеп» (сол кездегі «Уч­педгиз») баспасы ұйғыр редакциясына қыз­метке ауысып, корректор, редактор, аға редак­тор, 1979 жылдан құрметті демалысқа шыққан 1994 жыл­ға дейін 15 жыл ұйғыр тілін­дегі басы­лым­дар ре­дак­ция­сының Бас редак­торы болып қызмет атқарады.
Бұл жылдар Рабик Исмайилов үшін шын мә­нінде әдебиеттегі, әдебиеттанудағы өз оры­нын табу, іздену жылдары болды. Ол 1973 жылы «Ұй­ғыр драмартургиясының дамуы мен қа­лып­тасуы» тақырыбында кандидаттық дис­сер­тация қорғап, жетекші әдебиеттанушы ға­лым­дар қатарынан орын алады. Ондаған оқу­лықтарды, ғылыми еңбектерді, әр түрлі жи­нақтарды бас­падан шығар­ды. Оның автор­лығындағы алға­шқы әдебиет оқу­­лығы 1964 жылы жарық көрді. Содан кейінгі өткен жыл­дар ішін­де Рабик Ис­майилов 9 және 11 сы­нып­қа арналған «Ұй­ғыр әдебиеті» оқулық­тарының, «Ұйғыр әде­бие­­тін үйренудің кейбір мәселе­лері», «Іздену жолында», «Заман және қаһар­ман», «Уйгурская драматургия от «Анархана» до…» атты моног­рафиялардың, «Ұйғыр пьеса­ла­ры», «Жалынды жылдар», «Ұмытылмас есім­дер», «Қаламын өз халқына бағыш­та­ған­дар», «Бә­рінен де Отан қым­бат» атты жинақ­тар­дың ав­торы және құрастырушысы. Сондай-ақ, ұйғыр әдебиеті, мәдениеті жә­не қазіргі дәуірдің өзекті проблемаларын сөз еткен 300-ден астам мақа­ла­лары, очерктері ұйғыр, қазақ, орыс, өзбек жә­не неміс тілдеріндегі газет-журналдарда жарық көрді.
Рабик Исмайилов соңғы 30 жылда қо­ғам­дық жұмыстарға да белсенді араласып, қо­мақ­ты үлес қосып келді. 1993-1997 жылдар аралы­ғында рес­публикалық ұйғыр мәдениет қо­ға­мын басқа­рып, Қазақстан халқы Ассам­блея­сы Кеңесінің мүшесі болып сайланды. Тәуелсіздік жылдары халы­қаралық ұйғыр «Пен клубының» құрылуына да ат салысып, оның белсенді мү­ше­лерінің бірі болды.
Рабик Исмайиловтың ұзақ жылдық еңбегі бағаланып, Қазақстан КСР Жоғары Кеңесінің және ҚХА-ның Құрмет грамоталарымен ма­ра­пат­талып, «КСРО баспасөз үздігі», «Қазақстан Білім Беру саласының үздігі» атақтарына ие бол­ды, «Илһам» сыйлығының лауреаты атан­ды.
Бүкіл өмірін еліне адал қызмет етуге ар­на­ған Рабик Исмайиловтың жарқын бейнесі есімізде мәңгі сақталады.

Қазақстан Жазушылар одағы Басқармасы.

---

Мен Рабик ака мен 1985 жылы танысқан едім. Шәкірті ретінде біз, жастар, ол кісіден көптеген тәжірибелерді үйрендік. Ағаның жұмыс істеу қауқары, әсіресе жазу қарқыны бізді таң қалдыратын. Ол ұйғыр, орыс тіл­дерінде бірдей сауатты жаза алатын және орыс тілінен ұйғыр тіліне һәм керісінше қиналмай-ақ аударатын майталман тәржіман, қаламы жүйрік, тілі өткір публицист еді…
Рабик Исмайилов жұбайы, танымал ақын және ғалым, марқум Патигүл Сабитовамен бірге Қазақстан Халық жазушысы З.Самади, Һ.Ис­кәндәров, М.Зулпиқар, Ғени батыр, Ә.Илиев, Й.Мухлиси, Һ.Абдуллин, Җ.Босақов, Х.Һәм­ра, И.Бәхтия, Д.Ясин, А.Дөләтов,
М.Һәм­раев, Ғ.Сә­­двақасов, Қ.Ғо­җамияров, А.Ахмадий, Ә.Дугашев, Р.Тур­­диев, М.Насиров, А.Саттаров, А.Арзиев, А.Ма­шуровтар сияқты көптеген көрнекті ұйғыр ғалым-қалам­гер­лері, өнер және еңбек адамдарымен өте тығыз, қоян-қолтық араласып өт­ті. Апай екеуі көпшілік, әсіресе жастар үшін өте өнегелі, зиялы отбасы еді…
Рабик ака сонымен бірге сонау жалынды студенттік шағынан өмірінің соңына дейін қазақ, өзбек, орыс халқыныңда көптеген майталман қалам­гер­лері, ғалым, зиялы қауым өкілдерімен тығыз шығармашылық және ада­ми, отбасылық қатынаста болып, шынайы достықтың, адамгершіліктің үлгісін көрсетті. Ол бауырлас халықтар қаламгерлерінің шығармаларын ұйғыр тіліне аударып, олардың асрасындағы шынайы достық, бауыр­малшылдыққа көпір болды. Бұл орайда М.Қаратаев, Ә.Марғулан, Ш.Елеу­кенов, Қ.Мырза-Әлі, Ф.Оң­ғарсынова, О.Сулейменов, Мурат Әуезов, М.Сқақ­баев, Ж.Нұсқабаевтар сияқты қазақ ғалым-қаламгерлерін, атақты қырғыз жазушысы, қоғам қайраткері Ч.Айтматов, Н.Карим, Н.Фазилов, А.Арипов, Э.Ваһидов тәрізді өзбек жазушы-ақындарын, Д.Ф.Снегин, А.Л.Жовтис, И.П.Щеголихин, Г.Бельгер, Ресейлік танымал журналист Ю.Зейнуктер секілді орыс зияли қауым өкілдерін ауыз толтырып атауға болады.
Иә, жалған дүние демекші, кеше ғана бірге жүрген, сырласатын, ақыл сұрайтын ағаларымыз бүгін жоқ. Жоғарыда сөз еткен Рабик ағамызда өзінен үлкендерге ізетті іні, өзінен кейінгілерге болса қадірлі аға, ұстаз, дос бола білді. КСРО және Қазақ КСР-нің Баспасөз және баспа саласының үздігі, көрнекті ғалым Рабик аға Исмайиловтың қазасына орай оны бала-шаға, бауыр-туыстарына, жақындарына көңіл айтып, сабырлық тілейміз. Қаламгер ретінде марқұм ағамыздың шығармашылық екінші – мәңгі ғұмыры енді басталады. Ана тіліміздің, ұйғыр тілінде білім беретін мектептеріміздің қамын жасап өткен Рабик Исмайилов туралы әлі де көптеген естеліктер жазылар…
Қош болыңыз, қадірлі ұстаз! Жатқан жеріңіз жайлы, жаныңыз жәннатта болсын!

Рахметжан ҚОЖАМБЕРДИЕВ,
Қазақстан Журналистер одағының мүшесі.