«Жасында тырысқан қартайғанда қуанады», – депті Махмуд Қашғари. Іс-әрекетіңмен көпке үлгі көрсетсең, қоғамға да сыйлы боласың. Ең бастысы – өзің сүйген іс арқылы қоғам игілігіне қызмет ету. Мұндайда кездескен кедергілер мен қиындықтарды елемей-ақ өте беретіндейсің. Өйткені, істеген ісіңнен ләззат алу қай кезде де тынысыңды ашып, жүрегіңе жеңілдік беретіндей. Ол да өз жұмысынан шабыт алады. Ол аз уақытта қазақ киімін брендке айналдырып үлгерді. Бизнесте нәзік жандылардың да көшбасшы бола алатынын дәлелдеп келе жатқан еңбекқор маман қазақ киімі сапасы жағынан әлемдік брендтерден кем түспейтіндігін айтады. Елбасы айтқан «100 жаңа есім» жобасы бойынша жас кәсіпкер, дизайнер Айжани Нұрлановамен отандық өнім туралы әңгімелескен едік.

---

Айжани НҰРЛАНОВА,
дизайнер, кәсіпкер

– Қазақстандық өнімді брендке айналдыру туралы бұрындары көп айтыла бермейтін. Бастапқыда кә­сібіңізді осы бағытта жандандыру оңайға түспеген шығар? Мұн­дай істі қолға алуға не түрткі болды?
– Ең бірінші қозғаушы күш, ол – Елбасы. Өйткені, Елбасының әрбір әрекеті алғашқы қада­мым­ды жасау үшін қозғаушы күш бол­ды. Ол кісі ең бірінші рет «Қа­зақс­танда жасалған» деген акцияны ұйымдастырғаннан кейін қалай болса да осы акцияның әрі қарай өрбуіне үлесімді қосып, пайдамды тигізгім келді. Сосын «неге Қазақстанда отандық супермаркет ашпасқа? Неліктен оның ішінде барлық отандық өнім болатындай жағдай жаса­масқа?» деп ойладым. Осылайша барлық тауар өндірушілермен кездесіп, супермаркетті аштық. Өкінішке орай, супермаркет ұзақ жұмыс істеген жоқ. Өйткені, отан­­дық өнімнен көпшілік бейхабар еді. Қиыншылықтар аз болған жоқ. Зал жалға алынған­дық­тан, ол кезде доллардың ба­ғасы көтеріліп, супермаркетті жа­буға тура келді. Бірақ осыдан кейін мен отандық костюмдер тігуді ойға алдым. Құжат бойынша менің негізгі мамандығым – заңгер. Ерекше қызығушылығым болғандықтан, кейін дизайнерлік курс оқыдым. Өз басым, көбінесе Елбасының сырт киімдеріне қатты көңіл бөлетінмін. Қалай да сол кісіге бір табан жақын болып, қандай қызмет көрсетуге болады дегенде, «ерлерге арнал­ған отан­дық костюмдерді неге жаса­масқа?» деп ойладым. Өйт­кені, ол нәрсе жоқ қой бізде. Осылайша бірінші қозғаушы күш – Елбасы болды. Ол кісі менің мо­тиваторым.
– Елбасы айтқаннан кейін ме­м­лекет тарапынан отандық өнімді қолдауға көңіл бөліне бас­тады. Бұл сіздің кәсібіңіздің алға басуына үлкен ынта берген болар?
– Иә, сол кезеңде мемлекеттің қолдауы өте жоғары болды. Бірақ мемлекетке де көп иек артуға болмайды. Әр кәсіпкердің өз ісін домалатып әкетуге күші бар. Өйт­кені, біз жас мемлекетпіз. Жиыр­ма бес жыл деген өте аз уақыт. Сондықтан мүмкін­шілік­тер өте көп. Мемлекеттің көмек­те­сетін жағдайы, әрине, қар­жы­лық және шетелдерге шығуға мүмкіншілік жасау. Бірақ маған ең үлкен көмек болғаны, ол – Елбасының отандық өнімге жа­са­ған жарнамасы. Сол кісінің жарнамасынан кейін жұмыс алға домалап, миллиондаған қаржы келді. Отандық өнімді қолдау­шы­лар көбейді.
– Мамандығыңыз дизайнер емес екен. Курс оқыдым дедіңіз. Біліміңізді әрі қарай жетілдіру ойыңызда жоқ па?
– Мен дизайнерлікті талантпен байланыстырамын. Бір нәрсе сызып отыратын идеялы адам сол шығарған дүниені сата білуі керек қой. Өзімді жақсы сатушы деп санаймын. Мен қымбат сата білемін. Ол нәрсеге бір жерден бі­лім алып, оқу мүмкін емес деп есептеймін. Сондай қабілетің болмаса диплом деген жай ғана қағаз болып қалады. Істеп жүрген ісім өзімнің көңілімнен шығады. Өйткені, шын көңілден істеген іс жүректен жүрекке жетеді. Ал олай болмаған жағдайда ол істің ешқандай қуаты жоқ. Қуаты бар дүние ғана тұтынушыны өзіне тарта алады. Қазір біздің отандық өнімдер барлық ауданға барады. Мен дизайнер болып істейтін компанияның Қазақстанның барлық аудандарында филиалдары ашылған. Астанада өзімнің жеке «Айжани Нұрланова» деген үлкен компаниям бар. Онда зер­гер­лік бұйымдарын да, киім түр­лерін де таба аласыз.
– Дизайнер ретінде тұтыну­шы­ларыңызды қазір қандай жаңа­лықтармен қуантып жүрсіз?
– Біз жақында Abish деген жаңа бренд шығардық. Әбіш – Елбасының әкесінің есімі. Бұл өзімнің жеке брендім. Сол кісіге деген құрметім болғандықтан ұлттық нақыштағы костюмдер, шапандар шығаратын компания брендінің атын Abish деп атадым. Бірақ ол жердегі киімдер өте қым­бат. Өйткені, матасы өте жо­ға­ры сапада. Шапанның жаңа түрлерін жасап жатырмын. Ха­лық оларды ұялмай, сырт киім ретінде киіп шығатындай жағдай жасалынған.
– Шенеуніктер көп жағдайда шетелдің бренд киімдерін кигенді ұнатады. Олар тарапынан сіздің отандық өнімдеріңізге деген сұ­раныс қалай?
– Сұраныс өте жоғары. Қуан­тарлығы, Қазақстанда қазір бас­қа да отандық брендтер пайда болды. Бірақ менің өзімнің клиент­тік базам бар. Олар үлкен қуанышпен, махаббатпен қымбат шетелдік брендтерді менің отан­дық брен­діме алмастырды. Ол үшін қатты қуанамын. Халық қазір менің киім­дерімнің сапасы жақсы еке­нін түсінді.
– Әр адамның үлгі тұтатын тұл­ғасы болады. Сіз өзіңізге үлгі ретінде кімді атар едіңіз? Және ол сізге несімен өнеге берді?
– Тағы да айтайын, мен үшін үлгі, ол – Елбасы. Бұл жай ғана мақтау сөз емес. Ел билейтін адам­дар Алладан дейді. Мил­лиар­­д­тардың ішінен біреуін ғана таңдап алады. Н.Назарбаев ел үшін туған сондай жан. Біз ғана емес, оны әлем мойындады. Халықтың жағдайына байланыс­ты айтылып жатқан сын сөздерге қарап біздің қазақтар шетелге барғанда олардың жағдайына жақсылап үңіліп қараса екен дей­мін. Өйткені, ол жақтағы өмірді көрсе Қазақстан деп жылайтын еді. Біздегі жасалып жатқан жағ­дай, өмір нашар деп айта алмаймын. Кейбір мемлекеттер бар, аты бар, бірақ ешқандай заты жоқ. Ол жақта аяқ киім дегеннің не екенін білмейтін мемлекеттер бар. Суға тапшылық болып жатқан мемлекеттер де кездеседі. Ол жақта отандық өнім деген түсінік те жоқ. Олар да алып мемлекет болып есептеледі. Бірақ салыстырмалы түрде біздің елімізге ешбір мемлекет жетпейді. Біз сондай кеңбіз. Біздің қазақ­тардың бейнесінде әрбір ұлттың бір тамшысы бар. Сол үшін біз ерекшеміз. Тіпті, біздің мемле­кетті алып қарайтын болсақ, Қызылор­даның ауа райы тура Дубай, Шым­кент бір жағынан Түркия секілді, Солтүстік жақ­тың ауа-райы Солтүстік полюске ұқсас. Біздің әрбір қа­ла өзінше бір мемлекет. Бұл – біздің халқы­мыздың, жері­міздің өз ерекшелігі. Сондықтан осы­ның бәрі бірінші – Алла, екінші – Елбасының жа­сап жатқан сая­сатының арқасы.
– Форбс тізіміне кірген 50 миллионерді отандық өніммен киін­діруді армандаған екенсіз. Ол жоспарыңыз жүзеге асты ма? Алда қандай жаңалықтармен қуантқы­ңыз келеді?
– Бұл арман емес, жай ғана бір мақсат. Арман дегенді мен бас­қаша түсінемін. Алладан келетін ерекше дүниелерді армандаймын. Ал қолымнан келетін дүниелер – ол мақсат. Сондықтан бұл да бір мақсат. Ол мақсатыма жетіп жатырмын. Бүгінде Форбс­тағы миллионерлердің алтауын киіндірдім. Алла қаласа, барлы­ғын киіндіремін деп ойлаймын. Негізі мен мүлдем жоспар жасамайтын адаммын. Күнделікті жоспар жасауға арнайы блокнот ұстамаймын. Керек уақытында көмекшілерім телефоныма жібе­реді. Блокнотты ішін шимайлау­ға, қаламды алып, ішін сызып оты­ру үшін ұстаймын. Алға қой­ған негізгі мақсатым – сапалы зергерлік бұйымдар жасау. Біз қазір осы бойынша жұмыс істеп жатырмыз. Өте жоғарғы сападағы қымбат зергерлік бұйымдар жа­сау­ға кірістік. Өкінішке орай, ешқашан арнайы жоспар қоймай­мын. Өйткені, қай кезде де Алла­ның қалағаны болады.
Айта кеткім келеді, «Қазақ әдебиеті» газеті бұрыннан келе жат­қан газет. Мен бұрын қазақ­шаға өте шорқақ едім. Осы газетті көп оқитынмын. Кішігірім ғана, сол кезде он-он бес теңгедей тұра­тын. Бұл газетті бұрыннан сүйіп оқығандықтан алда толағай табыстар тілеймін.
– Әңгімеңізге рахмет!

Әңгімелескен
Нұрлайым БАТЫР.