Әмірхан БАЛҚЫБЕК

Метаморфоза
(Баллада)

Балалық шақ шық болар таңда демi,
Тамсандырған тылсым сәт аз ба менi?
Мөлдiр едi айдыны көңiлiмнiң,
Көршi аулада өскен гүл арман едi.

Арман едi, сезiм – көк шиырланып,
Жеп қойғаны шындықты миымды анық.
Сонда-дағы қойғам жоқ көз сүзудi
Көршi аулаға гүл өскен жиi ұрланып.

Аспан-сезiм – көңiлде, өңiрде – өмiр,
Мен де бiрмiн, жанбаған көмiр де бiр.
Ғашығыңа көз сүзу ғажап шығар,
Қолың жетпеу, әйтсе де, өмiр ме бұл?

Күндер ақты саудырлап парақтары,
Саудыр күнмен гүл де өстi қанаттанып.
Көршi аулаға көз салар үмiттене,
Үзсем деген менде сол талап қалды.

Талап, талап… талапты елеп, ескер,
Күнiм құрсын деп сезiммен ерегескен.
Көршi гүлге бiр күнi айқай салдым,
«Сен өскен жер маған да жер емес пе?

Неге, неге мен жаққа қарамайсың,
Бойың биiк болса да әлi баладайсың.
Саған деген көңiлiм ақ, ақ көңiлдi
Елемей қанша тағы жаралайсың?

Көзге iлмейсiң қалғандай өзiң боп қап,
Сұлулыққа орын жоқ сезiм тоқта.
Неге, неге мен жаққа қарамайсың,
Қасiретiмдi көрместей көзiң жоқ па?»

Тербелдi гүл өзiнiң шеңберiмен,
Тербелгенiн тылсыммен тең көрiп ем.
Аспан-сезiм мендегi сезiп қалды,
Бояу иiсi аңқуын жөргегiнен.

«Ер мақтаса қыз жүрер жасап қалып», –
Деген сөздi дәл айтқан жас-а-ақ халық.
Шуағында тербеле көктем – күннiң,
Гүл сөйлейдi көркiне масаттанып:

«Неге, неге дейсiң-ау, неге, неге,
Көп негеден көңiлiң көгере ме?
Бойың анау тапалтақ тарбақталған,
Қуыс кеудең құр тасқа төбелеме.

Неге керек мәнсiздi сынақтамақ,
Көркiме тамсанғанша құлап қарап.
Күнге ұмтылған өзiңдi дәлелдегiн,
Мен десең, сол қоярым бiр-ақ талап».

Гүлдiң сөзi намыс-ә, намыс қатты,
Сезiмiм жұпарды емес, шаң ұстапты.
Бағым менiң кетiптi өткен күнмен,
Күнмен өскен гүл менен алыстапты.

Сезiм, қайғы, ызамен қабатталып,
Мен де өстiм өкiнiштен қанаттанып.
Таңданыс пен алданыс арпалысқан,
Санама сол бiр сәттен сабақ дарып.

Күндi көрiп, көрместен мүлде маңым,
Өстiм, өстiм, есте тек гүл талабы.
Мұңның жасы көзге тек шел қаптатар,
Басы болса бiрбеткей жүлде алады.

Жылуы екенiн байқатпай қай қабақтың,
Өр талабын күн сайын қайталап күн.
Сезiм ояу бұл күндер, көзiм жұмық,
Өстiм, өстiм, қанша өстiм, байқамаппын.

Өсетұғын шыбық деп елеп менi,
Ер еккенi белгiсiз, ел еккенi.
Өз бойыма қарасам көзiмдi ашып,
Тұр екенмiн бiр күнi терек болып.

Қалай өстiм, ұғар-ау миы бар жан,
Дiңiм тiп-тiк, төменге иiле алман.
Бiр өтеуiн жасымның берер Тәңiр,
Айрылғаным барлығын жиып алдан.

Сезiм-өртте ойға орын табылған ба,
Бiр сәт демеу iздеген дамылдан да.
Төмен жаққа қарап ем, бас айналды,
Гүлге қолым жетпедi қағынғанда.

Өс, өс, – дедi, менде өстiм санамменен,
Жүректiң лүпiлiмен жанар денем.
Көршi аулада өскен гүл, рақмет,
Пейiлiм ақ, өкпем жоқ саған деген.

Өттi күндер мен биiк, ол төменде,
Жанарда жас көкте күн көлбегенде,
Ол мақтады мен жасып қалғанымда,
Мен нәр болдым, гүлiм сол шөлдегенде.

Жапырағым бар да әлi жалбыраған,
Тәттi әсерге көздiнi нандыра алам.
Гүл үзiлдi бiр тойдың құрметiне,
Биiктiкке құмарту қалды маған.

Құдiрет-ау сезiм боп тасқанда адам,
Дастаным сол әлi күн басталмаған.
Тауды аламын тұлға ғып өлеңiме,
Төрелiкке мен күллi аспанды алам.

Әр күннiң қанатында жүйткiген,
Мен шексiз сұлулықты сүйiп келем.
Өлмеймiн мен, тамырым тү-у-у тереңде,
Арманға өлшем барда биiк деген.

Қайшы келмес заңына шариғаттың,
Жан дүниесiн арлы ұлдың тани жатқын.
Қиялында күллi әлем — әуен тұнық,
Жырларында өзi бар табиғаттың.

Шамырқану

Өр теңiздiң
Қайтуы мен тасуын
Ай бiледi…
Бiр бұл емес жасуым.
Жарылуға шақ-шақ қалды шыдамым,
Одан бетер келiп кеттi ашуым.

Пайғамбар деп құрметтеген арабта,
Көрiпкел деп дәрiптеген Бабылда,
Ақын ұлын теңеп берген жарымға,
Не бетiммен көрiнемiн мына елге,
Не айтамын мына ессiз қауымға?

Кешiр,
Есiл кетсе менен бiр айып,
Ақыл айтқан ауызыңды ұрайын.
Саналарын сәлде ағартқан молдалар
Жайнамазға бас қойғанда,
Жырға бас ұрғандығын сезбей ме екен,
Құдайым!

Мен туған шақ
Мезгiл, сiрә, өлiара,
Қасиеттi қамайтындай қораға,
Жалаңаяқ деп сөгедi, ал өзi
Жалаңаяқ бармайтындай молаға.

Жүйелi ойдың жетегiнде жүрмей ме!
Тек тәттi емес,
Қатты айтады-ау тiл кейде.
Қойныма салса қызын қақпас шал
Менен батыр ұл туарын бiлмей ме?

(Толық нұсқасын газеттің №21 (3655) санынан оқи аласыздар)