Түнгі телефон шырылы
Айтбай Тәсілов
(Әңгіме)
Телефон шырылы – қалыпты өмірдің көрінісі. Адамдар бір-бірін іздейді. Тек суыт хабар болмаса, «беймезгіл мазаламау керек» деген жазылмаған ережені есінде сақтаса болғаны. Беймезгілі – түнгі оннан, таңғы тоғызға дейін болса керек. Бірақ оған пысқырмайтындар да бар. Мәселен, ғашық болғандар. Немесе жауығып, түнгі ұйқының шырқын бұзу арқылы, есесін қайырып, есебін түгендегісі келетіндер. Бір жақсысы, ондайлардың беймезгіл «шырылы» ары кеткенде бір аптадан аспайды. Айына бірер рет «өзімсінетін» мектепте бірге оқыған, аңғалдау «бала» достардың да уақытты шатастырып алатындары болады. Ал, жылдар бойы түн сайын үйіңдегі телефоның шырылдаса, атқаратын кәсібің де саған келіп тірелетін, ысыруға болмайтын, шұғыл шаруа болғаны да. Хирург Сейтеновтің үйіндегі түнгі екі жарымдағы телефон шырылы да кәсібіне байланысты еді. Үш бүйірін үш бағыттан шойын жол түйреп өтетін, қырық мың халқы бар, шағын қаладағы теміржол ауруханасында, қырық алты жыл қызмет атқарған бөлім меңгерушісі, телефон шырылынсыз түн өте қалса мазасызданатын. Ондай кезде: «…Үзіліп қалған жоқ па екен?» – деп ертемен онысын тексеріп те қоятын. «Телефоныңның түнгі шырылы өшпесін!» деген тост көтергенде әріптестеріне әзілдей айтатын жаттанды тілегі де бар еді. «Телефоның өшпесін!» деу оған «Шырағың сөнбесін!» дегеннің синониміндей көрінетін. Тек соңғы кезде қан қысымы көтеріліп, түнгі «шырылдан» кейінгі ауруханаға шақыртулар қажытып тастайтынды шығарды. Соған орай бас дәрігерге «жұмысты қою» туралы жақында өтініш жасап, кірген де болатын. Айтарын әзілге бұра, әріден бастаған.
– Өзің білесің, ағзамызда екі жүз миллиард жасуша тұрақты ауысып, жаңарып отыратынын. Мәселен, мына менің бет терілерім төрт ай бұрынғы емес, жаңарған, жас жасушалардан. Бір жылдың ішінде тоқсан рет ішегіміздің жасушалары жаңарады екен. Ал, мидағы нейрондарға келсек, басқа әңгіме. Олар жаңармайды. Бары біртіндеп кеми береді. Айтарым, денсаулығым сыр бере бастады. Баяғы қынаптан шыққан қылыштай жайнап тұрған жас шақта, күніне төрт-бес операция жасасам да, ауырламайтын едім. Енді міне, бір операциядан кейін де шаршаймын. Шаршаған дәрігер өзі емдеп жүрген пациентінің өміріне төніп келе жатқан қатерді байқамай қалуы мүмкін. «Жақсы ит өлігін көрсетпейді» демей ме?! Сендер менің аянышты қарияға айналғанымды көрмей-ақ қойыңдар. Сәдуақас орныма дайын. Енді маған рұқсат бер…
…
(Толық нұсқасын газеттен оқи аласыздар)