2018 жылдың үздік фильмдері
2018 жылы қазақ киносының қоржыны олжасыз қалған жоқ. Біраз фильм түсірілді. Арасында көпке ой салары да, фестивальдарда жүлде алғандары да, кейіпкерінің бейнесін нанымды сомдаған әртістердің жұлдызын жаққандары да баршылық. Жеңіл сюжетке құрылған сапасыздары да жоқ емес. Алайда, жыл соңында бәрін сарапқа салғанда, үздіктер өздері-ақ суырылып шықпақ. Сонымен, осы жылы қандай кинотуындылар көрермен жүрегіне жол таба алды?
Биылғы жылдың үздік кинотуындыларының көшбасында «Айка» фильмі тұрары анық. Бюджеті 2,5 миллион еуроны құраған «Айка» (халықаралық атауы – «Менің кішкентайым») драмасы – режиссер Сергей Дворцевойдың екінші туындысы. Фильм, ең алдымен, басты кейіпкер Айка рөлінде ойнаған Самал Еслямованың есімін көпке танытуымен белгілі болды. Актриса Канн Халықаралық кинофестивалінде «Ең үздік әйел рөлі» аталымы бойынша жеңіп шыққаннан кейін-ақ көпшіліктің фильмді көруге деген ықыласы арта түсті. Жалпы, киноның сюжеті қырғызстандық еңбек мигрантының Мәскеудегі өмірі мен көрген қиыншылықтары туралы өрбиді.
Ал, «қазақ киносындағы төңкеріс» ретінде жоғары бағаланған «Талан» психологиялық-драмалық фильмінің жөні тіптен бөлек. «Тағдыр» сөзімен мағыналас атауының өзі де ерекше. Қазақстанның Еңбек сіңірген қайраткері, режиссер Болат Қалымбетовтің төл туындысы жазушы Жүсіпбек Қорғасбектің «Қасқыр-адам» хикаятының желісі бойынша түсірілген. «Талан» – кешегі кеңестік отарлау саясатының кесірінен тұс-тұсына тұрымтайдай тентіреп кеткен, ашық аспан астында сүйектері шашылып қалған қазақтың қасіретті тарихының тағдырлы картинасы. Режиссер 30-жылдардың аштығын бастан кешіп, ата-аналарынан айырылған Тағай мен Керім атты екі баланың тауқыметі мол жеке тағдырлары арқылы ұлт басына төнген қасіретті терең оймен астарлай жеткізуді жөн көрген. Басты рөлдерде ойнағандар – Қазақстанның Еңбек сіңірген қайраткері Шынар Жанысбекова, Оңдасын Бесікбасов, Асан Мәжітов және Ержан Нұрымбет.
Келесі фильм – режиссер Нұргелді Садығұловтың тырнақалды туындысы. Жұртты өзінің қара күшімен ғана емес, композиторлығымен де тәнті еткен Балуан Шолақ туралы алғаш рет түсірілген «Балуан Шолақ» толықметражды фильмі. Киносценарий жазушы, драматург Дулат Исабековтің М.Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театрында сахналанған «Жаужүрек» пьесасының желісі бойынша жазылған. Фильмнің, әсіресе, жастар үшін тәрбиелік, тағылымдық мәні зор. Бас кейіпкер – Балуан Шолақтың рөлінде Еркебұлан Дайыров ойнады.
Ал, күні кеше ғана, Тәуелсіздік мерекесі қарсаңында «Кейкі мерген» атты жаңа фильм көрермен назарына ұсынылды. 1916 жылғы Торғайдағы ұлт-азаттық көтеріліс қаһармандарының бірі, ғасырға жуық жат жерде жатқан бассүйегі өткен жылы елге әкелініп, туған жеріне жерленген асыл ер Кейкі Көкембайұлы туралы тарихи драма. Он алты бөлімнен тұратын хикаяны түсіруге қолдау көрсеткен ҚР Ақпарат және коммуникация министрлігі болса, ғылыми кеңесшісі – тарихшы-ғалым Берік Әбдіғали. Аталған көркем туындыда Амангелді Иманов, Әліби Жангелдин, Әбдіғапар хан, Міржақып Дулатұлы және Ахмет Бірімжанов секілді тұлғалардың да образдары бар. Фильмнің басты мақсаты – «ақ қашып, қызыл қуған» аласапыран заманда өмір сүрген тұлғалардың жүріп өткен жолы мен тарихи оқиғалар арқылы халқымыздың азаттық жайындағы ой-арманын көрсету.
Жақсы кино – тәрбие құралы. Келер жаңа жылда қазақ режиссерлерінен дәл осы талап үдесінен шыға білетін кинотуындылар күтеміз.