Қалдыбек ҚҰРМАНӘЛІ, композитор

---

– Алматыдан жырақ туған ауы­лыңызға қоныс аударыпсыз. Үлкен қаладан кетуіңіздің себебі неде?
– Алматы қаласында отыз жыл, екі күн тұрған екенмін. Әке-ше­шемізден сегіз ұл, төрт қыз едік. Қазір жетеуіміз жер басып жүрміз. Әкем өз уақытында аудандық партия комитетінің бюро мүшесі, Жо­ғарғы Кеңестің депутаты бол­ған атақты шопан еді. Шешем ек­еуі өмірден ертерек кетті. Біз ес­ейіп, әр қайсымыз әр жаққа бі­лім іздеп, жұмыс бабымен кетіп қалдық, туған үйде ешкім қалмады. Жасым елуге жақындағанда ауылға барып тұрсам деген ой келді. 2012 жылы ауылға көшіп бармас бұрын әке-шешем жатқан ауыл зиратын толық қоршап, ағайын-туыстың басын қосып, әруақтарға Құ­ран оқыттым. Ал 2013 жылдан бастап бала-шағаммен ауылға көшіп барып, әкемнің бұзылып кет­кен үйінің орнына заманға сай зәулім үй тұрғыздым. Бұл жәй ғана ауылға қоныс аудару емес, қара­ша­ңы­раққа ие болу – менің пер­зент­тік міндетім. Қазақ үшін – қарашаңырақ өте киелі ұғым. Көк­темде жаңадан салған үйіме қарлығаш ұя салған екен, мен оны бұздырмадым. Қарлығаш жылы жаққа кеткен соң, келесі жылы бұл ұяға өздері емес, олардың балапан­дары ұшып келетін көрінеді. Қар­лы­ғаш құрлы бола алмасақ, ертеңгі күні балаларымызға қарашаңырақ пен үлкен үйдің мәнін қалай ұғын­дырамыз?.. 2013 жылдан бері төрт-бес жыл болып қалды ауылға үй­ре­ніп қалдық. Қарашаңырақты бос қалдырмай, сол үйде ұрпақ өсіріп, өсіп-өнемін деген тілегім бірте-бірте орындалып келеді.
– Ауылда тұрып ғұмыр кешу шығармашылығыңызға кері әсер етпей ме?
– Айналамдағы адамдардың көбі мені ауылда тұрып мәдени ортадан алыстап кетеді, ұмытылып, қарайып қалады деп ойлайды. Мен­де ондай қорқыныш жоқ. Ал­ма­ты мен Астананың төрінде, тіпті телеарна мен радионың түбінде тұрып эфирге шақырыл­майтын өнер адамдары бар, себебі айтатын ойы жоқ. Ал мен ауылда тұрсам да Астанадағы телеарна қызметкер­лері «Жол шығыныңызды төлей­міз. Хабарға қатысып, ойыңызды айтыңызшы», – деп жиі шақырады, Алматыдағы журналистер де ұдайы хабарласады. Демек, оларға менің ойым, пікірім қажет. Адамның өзін-өзі дамытуы ауылда яки қала­да тұрғанға байланысты емес, адамның ішкі ұстанымына, ізденісі мен табандылығына байланысты.
– Кезінде жарыққа шыққан «Шә­м­ші» журналының тоқтап қа­луын сіздің ауылға қоныс аудар­ға­ныңызбен байланыстыруға бола ма?
– «Шәмші» журналы 2008 жыл­дан бастап 52 бет болып,
10 000 тиражбен жарық көрді. Журналдың бір баспа табағын Шәмші Қалдаяқовтың шығарма­шылығына арнасақ, қалған екі баспа табағы мәдениетке, ғы­лым­ға, экономикалық-саяси мәселе­лерге, дінге, қоғамда болып жатқан түрлі өзгерістерге арналды. Жур­налда алғашқы жыл­дары Шәмші жайында көптеген мәлі­меттер мен мазмұнды естелік­тер жарияланды. Кейінгі жылдары редакцияға келетін материалдар автордың Шәкеңмен кездескені, үйінде қонақ болғаны жайлы әңгімемен ғана шектеліп, Шәмші Қалдаяқов­тың ән­дері туралы бір ауыз сөз айтылмайтын болды. Осыны ескере отырып, басылым­ның Бас редакторы – журналист Алмас Асылбек екеуміз мәнсіз әңгіме жариялай бергенше жу­рналды уақытша тоқтата тұ­ра­йық деп шештік. Ендігі мақсат – Шәмші Қалдаяқовтың шығар­машылығына қатысты рес­­пу­бли­калық ғылыми-конфе­рен­­ция өткізу. Шәмші әндері туралы ғылыми еңбек тек музыка саласында ғана емес, педагогика, тіпті, медицина саласының әнмен емдеу тармағы бойынша да зерттеледі екен. Жер атауларына қатысты әндері жаратылыстану ғылымына жақын болса, құстар туралы айтылатын әндерін орнитология саласындағы ма­ман­дар ғылыми-зерттеулеріне қосады екен. Бұл ғылыми кон­фе­ренция өткізуге сұранып тұр емес пе?! Ғылыми-конференция­дан соң, Шәмші әндеріне салынған суреттер көрмесін өткізсек дейміз. Журналдың мұқабасына барлық уақытта Шәмші суретін жариялай бергенше, бір мезгіл әндеріне ар­қау болған картиналарды жария­лау­ды жөн санап отырмыз.
Қазір қағаз басылымдар үшін қы­сылтаяң шақ, көп жылдық та­ри­хы бар ежелгі басылымдардың өзі мемлекеттен тендер ала алмай шатқаяқтап қалды. Ал бізде Шәмші Қал­даяқовтың 90 жылды­ғына орай, ғылыми-конфе­рен­ция материалдарының негізін­де журналдың ауқымын кеңейтіп, сапасын арттырып шығарсақ деген жоспар бар, оның интернет журнал болуы да ғажап емес.
– Шәмші Қалдаяқов – қазақ эстра­дасын жаңа белеске көтерген, түрлендірген композитор. Ол кісінің мұрасын насихаттап жүрген адам­ның бірі ретінде қазіргі қазақ эстра­да­сын жаңа заманға сай түледі деп айта аласыз ба? Сіздің ойыңызша түлеткен кім?
– Дәл қазір түрлендірген адамды көріп тұрған жоқпын. Біз – Шәмші Қалдаяқов, Әбілахат Еспаев, Нұрғиса Тілендиев сынды композиторлар салып берген дара жолмен ғана келе жатырмыз. Ол жолдан ауытқып кеткендер де көп. Шәмші бірың­ғай ән жанрында жазса, Әбілахат ағамыз әнмен қатар, романс, спек­­такльдерге музыка жазған. Ал Тілен­­диев музыканың барлық жанрын қамти білген тұлға. Бұлар – қазаққа Алла-Тағаланың өзі берген тума таланттар. Шәмшінің әндері ел ішіне кең таралып, дүрілдеп тұрған шағында одан жұрт «Қазір сізден мықты ком­позитор бар ма?», – деп сұрайтын көрінеді. Сонда Шәкең «Бар – ол аты аңызға айналған Әбілахат Еспаев. Оның қай әнін алсаңыз да халық әндерімен үндесіп жатады, Әбілахаттай ән жазғым келеді», – деп айтады екен. Осы үш ком­позитордың бір-біріне деген құр­меті, достық пейілі де өте ерекше болған. Бүгінгі таңда қазақ эстра­дасына дәл олар сияқты ешкім жаңалық әкеле қойған жоқ.
– 2008 жылы Шәмші әндері кешін жанды дауыста өткізуді қолға алған едіңіз. Бұл неге жалғаспай қал­ды?
– Мен көтерген екі мәселе әлі күнге дейін күн тәртібінде тұр. Бірі – фонограммасыз ән айту болса, екіншісі – көркемдік кеңес құру мәселесі. Елімізде фонограм­ма­сыз-ақ ән айтып халыққа танылған Нұр­ғали Нүсіпжанов, Бибігүл Төлегенова, Мақпал Жүнісова, Роза Рымбаева, Сембек Жұмағал­иев, Нағима Есқалиева сынды ән­шілеріміз бар, Құдайға шүкір олардың көзі тірі. Олардан әлде­қайда кіші әншілердің фонограм­мамен ән айтуы және фонаграммаға халықтың етін үйретіп жіберуі бұл кісілердің еңбегін елемегендік деп түсінемін.
Әлі есімде 2008 жылы 25-26 қыркүйекте Республика сарайында алғашқы рет Шәмші әндері кешін жанды дауыста өткіздік. Екі күн­дегі концертке билет бірден тау­сылып, халық әбігерге түсті. Сарай басшылары сасып қалып, үшінші концерт берсек қалай болады деген ұсыныс айтты. Ол мүмкін емес еді, біріншіден кон­церт – ком­мерциялық мақсатта өткізіл­меген, екіншіден – үшінші концертке әншілердің уақыты сәйкес келмейді. Ойласа келе, сол кездегі «Алматы» арнасының басшысы Жанахмет Ағыбаевтың «Екінші концертті тікелей эфирден бе­рейік», – деген ұсынысын қабыл алдық. Мен «Алматы» арнасының эфирі арқылы көрермендерге екінші күнгі концерттің тікелей эфир­ден берілетінін, концертті үйде отырып-ақ көруге болатынын айттым. Сол кезде эфир арқылы «Фонограмманы қолдайсыз ба әл­де жанды дауысты қолдайсыз ба?» деген сауал жолданып, көрермен­нің 93%-ы жанды дауысты қолдап, 7%-ы фонограмманы жөн санады. Осы концерттен кейін сол кездегі Сенат депутаты Ғани Қасымов мырза Парламентте фонограмма­мен ән айтуды тоқтату туралы депу­таттық сауал жолдады. Депу­тат­тың сауалына Мәдениет минис­трлігінің жауапты хатшысы Жанна Құрманғалиева: «Егер біз дәл қазір фонограммамен ән айтуды тоқтат­сақ, қазақ эстрадасы қирайды», – деп уәж айтты. Билік өкілдерінің нем­құрайлылығы кесірінен өзекті мәселе сол күйінде жабулы қал­ды.
– Күн тәртібінен түспеген мә­селенің бірі көркемдік кеңес дедіңіз. Ессіз әнге елітіп, орынсыз сөздерге жазылған әнге билеп жүретін жұрт­тың талғамын өзгертуге ендігі жа­сақ­талатын Көркемдік кеңес әсер ете алады деп ойлайсыз ба?
– Бұрын кез келген шығарма телеарна мен радиодан берілетін кезде Көркемдік кеңестің сүзгісі­нен өтетін. Нәтижесінде бізге кәсіби тұрғыда сұрыпталған әндер ғана жететін. Ал қазір теледидар мен радио эфирлерінде «Шөп те өлең, шөңге де өлең» деген секілді не бол­са соны ән деп беріп жүр. Көр­кем­дік кеңесті енгізу туралы алғаш айта бастаған тұста оның жеті түр­лі жұмыс істеу механизмін ұсын­дық. Оның ең басты міндеті – талантты жастарды қолдау, ал хал­тур­щиктердің қашан да жол таба білетіні белгілі. Көркемдік кеңес мәселесі де, фонаграммамен ән айтуды тоқтату мәселесі де Үкі­мет деңгейінде жүзеге асырылатын шаруа. Жүзеге асырамын деген ниет болса бітпейтін іс жоқ. Менің­ше, біз жанды дауыспен ән айтуды, сондай-ақ Көркемдік кеңес­тің талабын орындауды түбі қолға аламыз. Бірақ дер кезінде іске аспаған соң, жас ұр­пақ­тың санасын қисынсыз сөздер­ге жазылған сапасыз, жүйесіз, орашолақ әндермен улап жатыр­мыз. Әрине, ештен кеш жақсы. Әлі де болса көркемдік кеңес қол­ға алынса біраз дүние реттеледі де­ген ойдамын.
– Қазіргі композиторлардың әндеріне көңіліңіз тола ма?
– Негізі ырғақ, әуен, ән үшеуі үш бөлек дүние. Ән жазу өте қиын. Кез келген адамда, тіпті, оның жүр­ісінде өзіне тән ырғақ, әуен бар. Ырғақ – ритм, әуен – мелодия. Қазіргі «ән жаздым» деп жүрген­дердің көбі ән емес, әуен жазып жүргендер. Одан қалса шетелдің әндерінен ұрлайды. Осы күні ше­тел­ден ән ұрлауды ар санамай­тын­дар көбейді. Тіпті кейбіреуі ұрлаған жоқпын, әнді алып, оған қазақ тілінде сөз жазғызып орындап жүрмін деп ақталады. Мен әндегі бір нотаның өзгергенін біліп қоямын. Қай әнді кім, қай елден ұрлағанын «Астана» арнасынан берілетін «Сырласу» бағдарлама­сын­­да айтып та бердім. Қазақта «Көршінің моншағын күндіз ұрлап түнде таққан», – деген сөз бар. Біз­дің композиторлар мен әншілер қазір дәл осы сөзді жүзеге асырып жүр. Маған кейде әлемдегі кейбір өнер адамдары Қазақстан деген елдің бар екенін білмейді-ау деген ой келеді. Егер олар біздің елді біл­се, сазгермін, композитормын деп жүргендердің 90 пайызы ән ұрла­ғаны үшін сотқа беріліп, жазаланатын еді.
– Авторлық құқық пен сабақтас­тық құқық туралы мәлімет аз болған соң мән бермейтін шығар?
– «Қазаннан қақпақ кетсе, ит­тен ұят кетеді» деген сөз бар. Ән ұрлап композитор атанып жүрген жігіттерге олардың ісінің дұрыс емес екенін ылғи да айтып жүре­мін. Ешқайсысы үндемейді, демек менің сөзімнің жаны бар екенін іштері сезеді, оған да шүкір. Алай­да, ұрланған ән тек той кезіп жүр­мей сахна мен эфирге шығып кет­ті. Кезінде Асқар Жүнісбеков деген әнші жігіт орындаған «То­л­ғанай» деген ән болды, сөзін Құрманай Бақтиярқызы жазған. Ол орыстың әні. Қазақ радиосын Жүрсін Ерманов басқарған тұста радиода кіші көркемдік кеңесі болды. Оған Роза Рымбаева, т.б. әншілер бар, біраз адам мүше болдық. Бір күні әлгі «Толғанай» талқыға түсті, көркемдік кеңес мүшелерінің көбі мұның орыстың әні екенін білмейді екен. Қазақтың радиосына орыстың әні осылай сыналап кірсе, күндердің күні бол­ғанда қазақ әнін ысырып шығар­май ма?.. Көркемдік кеңес ең алдымен осындай олқылық­тарды болдырмау үшін керек.
– Қоғамдағы кез келген мәселеге байланысты ойыңызды айтудан қашпайсыз. Қалай ізденесіз?
– Мен күнделікті бұқаралық ақпарат құралдарынан қоғам қайраткерлері мен журналис­тер­дің, саясаттанушылардың пікір­лерін үзбей оқып отырамын. Кейбір үлкен кісілер: «Газет оқы­май-ақ, өмір сүре аламын», – деп айтып жүр. Одан ешкімнің ештеңе­сі кетпейді. Осы қоғамда өмір сү­ріп отырғаннан кейін бұл қоғам­ның беталысын газет арқылы біліп отырмасаң, қалай болады?..
Біздің қоғамның кейбір мү­шелері немқұрайлы, іші сезіп, түй­сігі танып, білімі жетіп тұрған дүние­сін «мынау былай еді…» деп айтуға енжар. Ал мен ешқашанда өз пікірімді жасыра алмаймын. Қоғамдағы өзекті мәселенің әр­қай­сысына дер уағында үн қатамын. «Хабар» арнасындағы – «Жекпе-жек», «31 арнадағы» – «Дода», «Алматы» арнасындағы – «Пікірлер пирамидасы» деген бағдарламаларға қатысып өз ой-пікірімді ашық айтып жүрдім. Кез келген адам қоғамдағы жағдайға байланысты өз ойын ашық айтып, үн қатпаса жер басып жүрудің қа­жеті қанша?.. Менің жазушы, су­рет­ші достарым бар. Бірі – тек қана кітап жазады, екіншісі – шеберханасы мен үйінің ортасында жүріп сурет салады. Кейде солар­дың өзіндік ойы, пікірі жоқ секілді көрінеді. Бірақ әңгімелесе қалсаң, елдегі қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, рухани-мәдени жағдайлардың барлығынан хабар­дар, білмейтіні жоқ, тіпті менен де көп біледі. Бірақ айтпайды, айтуға қорқады.
– Нәтиже шықпайды деп ой­лайтын шығар?
– Мәселе онда емес. Адамның өз ойын айтқанынан нәтиже шыға ма, шықпай ма ол – екінші мәселе. Ең бірінші мәселе – осы қоғамның азаматы, жеке тұлғасы ретінде өз ойыңды айту. Азаматтың өзі айт­паса, қоғам оның ішінде қандай ой бар екенін қайдан біледі? Қазір біздің қоғамда өз пікірі өзімен бірге өліп жатқан азаматтар көп. Мен соларды аяймын.
– Өз ойыңызды ашық айтқан­дық­тан белгілі бір мақсатыңызға жете алмай өкінген кезіңіз болды ма?
– Өкінбеймін. Өйткені, мен талпындым, мақсатыма жетем деп ұмтылдым. Бірақ қоғам қабыл­да­мады я болмаса билік дұрыс түсін­беді. Қазақстандық ұлт мәселесі көтеріліп, жер дауы болған тұста журналистердің бар­лығы дерлік менің пікірімді сұра­ды. Ол менің көп білетіндігі­мнен я болмаса қолымда белгілі бір ат­қарушы күш болғанынан емес, ойымды ашық айтатынымнан деп ойлаймын. Бірде маған Ауған соғысының ардагері, депутат Ба­қыт­бек Смағұл «Қалдыбек, сенің депутат болмағаның дұрыс. Мен депутат емес кезімде көп ойымды ашық айтушы ем, депутат болғалы аузым буулы, көп пікірім ішімде өліп жатыр», – деген еді. Оның сөзінің жаны бар. Пар­ла­ментте отырып та үлкен меселе көтерген М.Шаханов, А.Айталы, А.Тша­нов, кейінгі шақырылымда Қ.Айтаханов, Н. Сабилянов сынды депутаттар бар. Мүмкін, маған Алла Тағала осылай еркін жүріп, пікірім­ді айтуды жазған шығар. Жеке адам ретінде, тұлға ретінде дер кезінде өз пікірімді айтсам оның қоғамға міндетті түрде әсері бо­лады деп ойлаймын.
– Өзіңізге белгілі қазақ тілі әліп­биін кириллицадан латын графикасына көшіру туралы жарлық шықты. Халықтың апострафқа деген наразылығы Парламент Сена­тының төрағасы Қасым-Жомарт Тоқаевтың твиттердегі жеке парақ­ша­сындағы «Ұлттық комиссия ла­тын әліпбиі бойынша қоғам тал­қы­лауын­дағы мардымды ұсы­­ныс­тар­ды ескеруі қажет», – деген сөзінен кейін біраз саябырсып қалған секіл­ді. Сіз қалай ойлайсыз?
– Алғаш тәуелсіздік алған жыл­дары көрші мемлекеттер ла­тын қарпіне көшіп жатқанда
А.Байтұрсынов атындағы Тіл білімі институты латын қарпіне көшу идеясын айтып, оған үлгі ретінде 1929 жылы қолданысқа енген латын үлгісін ұсынған болатын. Қазақ тілі мемлекеттік тіл болып ре­сми түрде жариялан­ғанымен, әлі де өз тұғырына нық қонбады. 26 жыл бойы мемлекеттік деңгейдегі ресми жиындар орыс тілінде өтіп жүр. Демек, қазақ тілі толық мем­лекет­тік тіл болған жоқ. Енді ла­тын қарпіне тым асығыс көшуге кірістік. Бұл туралы баспа­сөзде көптеген пікір айтылды. Олардың ішінде филология ғылымының докторы, профессер Әділ Ахметов пен академик Асқар Жұмаділдаев ағаларымыздың пікіріне қосыла­мын. Әділ Ахметов тілші ғалым, шет тілін жақсы меңгерген, бір­неше оқу орнының ректоры болған, көптеген мемлекеттерде елшілік қызмет атқарған білікті тұлға. Асқар Жұмаділдаев та шет тілін, қазақтың ғылыми тілін жақсы білетін маман. Қоғамдық кеңес осындай білімді де білікті азаматтардың пікірін ескеруі тиіс.
Мен латын қарпіне көшу идея­сына қарсы емеспін. Біртұтас мем­лекет бола тұра неге латын қарпіне тұтас көшпейміз? Орыс тілділер кириллицада қала береді дейміз. Неге? Орыс мектептерінде қазақ балалары да оқиды емес пе?.. Бұ­ған дейін шала қазақ, таза қазақ деп екіге бөлінгеніміз аздай-ақ, енді латын қарпіндегі қазақ, ки­рил­лициадағы қазақ деп бөлін­бекпіз бе?.. Ойланатын жағдай!
Латынға көшудегі мақсатымыз қандай: түркі дүниесіне жақындау ма, компьютерге бейімделу ме әл­де дербес мемлекет ретінде нығая түсу ме? Міне, осы мәселе нақты­ланбай тұр… Бір нәрсе анық – қазіргі үтірі көп апостраф үлгісімен латынға көшсек, көп дүниеден ұтыламыз. Сол себепті, қаріп үлгісіне қатысты әлі де көп дүние сарапталып, нақтылануы қажет.
– DalaNews.kz сайтында Нұр­лан Әубәкір есімді автор «Ретро FM» Шәмші әндерін неге қоймай­ды?!» атты мақаласында «Сазгер, жур­налист Қалдыбек Құрманәлі бүгінде бір радионы емес, бірнеше радионы басқаратындай тәжірибе жинаған азамат», – деп жазыпты. Егер қазір сізге бір радионың тізгіні берілсе жұмысты неден бастар едіңіз?
– Бұл пікірді айтқан жігітке рахмет, бек ризамын (Мақтағанды жек көретін қазақтың баласын әлі көрген жоқпын). Бірақ дәл қазіргі жағдайда радиоға басшы болып барғаныммен ештеңе істей алмай­мын. Өйткені, жанды дауыста ән айтуды талап ететін заң жоқ, ре­дак­цияға келген әндерді сұрып­тай­тын көркемдік кеңес те жұмыс істемейді. Радио түгілі, телеарнаға барсам да ештеңе істей алмайтын едім. Ол үшін ең алдымен заңды реттеп, көркемдік кеңесті жасақтап алу қажет. Сондықтан қазір қай радиоға барсам да өзгеріс жасай ал­мас едім. Жұмыс күнімнің тең жар­тысы көркемдік кеңесті қа­лып­тастырайық, заңды реттейік деп хат жазумен өтуі мүмкін.
Қазір «Қазақ радиоларына» бас­шылыққа келген Мәди Манат­бек есімді жігіт радионың ішінен кіші көркемдік кеңес құрып, талпынып жатыр. Азаматтардың бұл ісін қолдаймын. Бірақ одан да ауқымды жұмыс істеу үшін заңдық негізде қолға алынуы қажет… Сонда ғана азаматтардың іскерлігі көзге көрініп, нәтиже шығады.
– Қазір ән жазып жүрсіз бе? Сіз­дің өміріңіздегі әннің орны қандай?
– Ең алғашқы «Қариялар азайып бара жатыр» атты әнімді 1988 жылы жазған екенмін. Одан бергі отыз жыл ішінде отыз шақты ән жазыппын, оның біразы халық арасына кең тарады. Ән – маған Алла Тағаланың берген сыйы. Мен әнді халық үшін емес, өзім үшін жазамын. Ал әндерімнің ішінде халыққа ұнағаны болса – мен үшін мақтаныш. Өнер адамдары­ның ішінде кәсіби білім алғандар бар, мен оларды қолдаймын. Енді біреулері тума талант, оқымаса да халықтың көңілінен шығатын жақсы әндер жазады. Біз екінші­сіне қосыламыз, консерва­тория­ның композиторлық бөлімін біті­ріп те ән жаза алмайтындар бар.
Ауылға қоныс аударғалы «Тас­құдық­тағы ағайын», «Шаян өзені», «Қарашаңырақ» деген екі-үш ән жаздым. Оларды, Құдай бұйыртса, келесі жылға жоспарлаған кешімде әншілерге айтқызамын деген ойда­мын.
Құдай әннен айырмасын. Бүгін жазған әнімді ертең жарыққа шы­ғар­сам деген асығыстық менде жоқ. Кей әндерім үшінші-төртінші орындаушыға барғанда ғана та­ны­лып жатады. Сол себепті әннің санын көбейтуден гөрі, осы күнге дейін жазылған әндерімді жарыққа шығарсам да аздық етпейді деп ойлаймын.
– Арман адамды алға жетелейді. Сізді қазір қай арманыңыз алға жетелеп жүр?
– Өмір бойы концерт өткізіп жү­ре беру мүмкін емес. Жасым елуден асты, мәдениеттану сала­сын­да диссертациялық жұмыс жазып жүрмін. Бұдан жиырма жыл бұрын жарық көруі тиіс кітаптарым бар. Менің жанрым – новелла. Жур­налистика факультетіне жазу­шы болуды армандап келгенмен жұртқа композитор, Шәмші шы­ғар­машылығын насихаттаушы ретінде танылдым. Өмір екі рет берілмейді ғой, келесі ғұмырымда жазушы боламын деп жоспарлай алмаймын. Сол себепті аракідік жазып жүретін новеллаларымды, әр жылдары телеарналар мен ра­диодан бөлек басылымдарға бер­ген сұхбаттарымды жинақтап кі­тап шығарсам ба деген ойым бар.
Осы уақытқа дейін менің кон­церт­терім Астана, Алматы, Шым­кент қалаларында ғана өтіпті. Ендігі ойым Қазақстанның басқа қалаларына да барып ән кеш­те­рімді өткізіп, алыстағы ағайынмен қауышсам деймін.
– Әңгімеңізге рахмет.

Әңгімелескен
Назым ДҮТБАЕВА.